INDONESIË DUIKER SPECIAAL
JOHN LIDDIARD denkt na over Raja Ampat en de voordelen van het niet aan boord zijn van een liveaboard
RAJA AMPAT ZONDER een liveaboard?
Ik dacht dat iedereen Raja Ampat per liveaboard deed, maar blijkbaar niet. Er zijn ook enkele eilandresorts.
Een eilandresort past eigenlijk goed bij mij. Begrijp me niet verkeerd, ik hou van liveaboard-duiken. Een cruise kan een groot gebied bestrijken en alle grote duikplekken selecteren, dus ideaal om het overzicht te krijgen.
Aan de andere kant, wanneer een resortlocatie rijk is aan duiken, kun je elke keer op een andere locatie duiken zonder herhaling, en de locatie diepgaander ervaren.
Als u een locatie wilt herhalen, kunt u dag in dag uit teruggaan – de boot is niet verder gegaan. Als u nog steeds de bekende bezienswaardigheden wilt, zijn er een paar binnen het bereik van het resort, maar niet allemaal.
Beschouw Papua Paradise als een verspreid houten liveaboard op palen, dat niet beweegt. Het resort werkt vrijwel op dezelfde manier. Bootduiken is opgezet voor twee duiken in de ochtend, één in de middag, dan één in de schemering en een nachtduik, als je ze echt wilt inpakken.
Raja Ampat staat vooral bekend als vis- en riflocatie, maar dit is Indonesië, dus macrokansen zijn onvermijdelijk.
Onze opwarmduik vindt plaats op Pator Reef, een nauwelijks onder water gelegen oever die zich uitstrekt vanaf een landtong. Koraalrotsen dalen af naar een helling van puin en zand. Onze gids wijst ons meteen op een zeekomkommer met kleine keizersgarnalen op de rug.
We zijn klein begonnen en gaan de schaal op met een wobbegong genesteld in een kom hard koraal, en er komen er nog meer bij als we langs het rif varen. Wobbegong is Australisch voor tapijthaai met kwastjes, en ik heb er nog nooit zoveel gezien.
Deze gigantische, ruige hinderlaagroofdieren zijn verrassend goed gecamoufleerd en volgzaam genoeg om daar te blijven liggen terwijl we om de beurt foto's maken.
Achter een sluimerende wobbegong gluurt een groot gewelfd oog uit een schaduwrijke spleet. Als ik naar binnen kijk, kan ik de eigenaar van het oog omschrijven als een kruising tussen een kogelvis en een schorpioenvis. Het is een paddenvis, zo onaantrekkelijk dat ik me kan voorstellen dat hij 's nachts tevoorschijn komt om een lelijke wedstrijd met de wobbegong te houden.
Tussen de duiken door stappen we aan land bij een plaatselijk dorp. Sommige duikers gaan op onderzoek uit; anderen blijven in de cabana, net achter het einde van de steiger. Het is een kans om wetsuits uit te trekken, uit te drogen en te genieten van donuts.
Ja, donuts – elke ochtend maakt de keuken van het resort een enorme voorraad. Sommige blijven puur, sommige zijn ondergedompeld in toppings met chocolade, noten en hagelslag. Alleen al vanwege de donuts tussen de duiken is het de moeite waard om te gaan duiken.
Een grote stalen veerboot nadert de steiger, het soort veerboot met twee uiteinden dat je auto's over de fjorden in Noorwegen ziet vervoeren en uiteindelijk aanmeren op een betonnen helling. Is dit monster echt van plan om zijwaarts naar het T-uiteinde van deze kleine houten steiger te komen?
Onze bootbemanning verplaatst de duikboot snel verder naar achteren op de steiger en uit de weg van de veerboot. Een dorpsvrouw rent schreeuwend en zwaaiend langs de steiger. Niet dat het enig effect heeft.
De hoge kant van de veerboot raakt in de wind, de kapitein verliest de controle en, knarsetandend, het ene uiteinde van de T vernielt. De veerboot is nu “aangemeerd”; passagiers stromen aan wal. We vertrekken voor onze tweede duik voordat we de toegift krijgen om hem te zien vertrekken.
TERUG IN HET RESORT, onze bootkapitein laat zien hoe het moet, waarbij hij de boot vakkundig hanteert tegen een sterke aanlandwind in en zachtjes de steiger van het duikcentrum kust terwijl de touwen zijn vastgebonden.
Na een ochtendtrip met twee tanks en een lunch gaan we langs de achterkant van het eiland Birie. Hier heeft Papua Paradise een tweede aanlegsteiger waar voorraden worden aangevoerd, boten worden bijgetankt en cilinders worden gepompt. Het houdt de drukte weg van de accommodatie aan de voorzijde.
De achterkant van Birie kijkt uit op het veel grotere Batanta-eiland en zorgt, samen met andere kleine eilanden, voor een beschut geluid.
De regenval vanuit Batanta stroomt de zee in met de bijbehorende voedingsstoffen, waardoor een enigszins estuariene omgeving ontstaat. Het is niet echt modderduiken, maar modderig genoeg om uitstekend te zijn voor kleine wezens.
De eerste prijs gaat naar een funky geklede halameda-krab die zich voordoet als een takje algen. Een groene spinkrab van 2 cm die zichzelf op de kop heeft geslagen met een extra grote groene strijdbijl.
Onze gids roept me weg van een haveloos uitziend dwergfluitpaard naar een paarse gorgonen. Ik kan al raden dat hij een pygmee-zeepaardje heeft gevonden, dat een van de meest voorkomende klonterige Bargibant-variëteiten blijkt te zijn.
Later tijdens de duik wijst onze gids op een kleine gele vlek op een hydroid bedekt met gele manteldieren. Mijn gezichtsvermogen is niet langer 20/20, dus ik heb moeite om een Pontohs pygmee-zeepaardje te onderscheiden zonder door mijn cameralens te kijken, maar deze klodder bevindt zich in zo'n lastige hoek dat ik dat niet eens kan doen zonder het risico te lopen alles eromheen te verpletteren. Ik zwaai hem uit en loop door.
Deze twee gebeurtenissen hebben een onbedoeld neveneffect. Op een stormachtige dag waarop we alleen in het beschutte water achter het eiland kunnen duiken, vraagt onze duikgids welk macro-onderwerp we het liefst door hem voor ons willen uitzoeken. Hij vermeldt dat hij niet naar zeepaardjes heeft gezocht omdat ik er niet in geïnteresseerd ben!
Misverstand gecorrigeerd, er zijn pygmee-zeepaardjes in overvloed.
DE VOORKANT VAN Birie Island kijkt uit op de Straat van Dampier. Ochtendduiken gaan meestal naar of langs de voortuin op zoek naar helder water, vis en riffen, en middagduiken zijn ofwel dichtbij in de voortuin, of rond de achtertuin.
Aan de andere kant van de zeestraat ligt het lange eiland Mansuar, ver genoeg voor een dagtocht met drie duiken en een lunchpakket. We komen aan bij Cape Kri en er zijn al drie liveaboards, één is net klaar en twee bereiden zich voor om te duiken. Dit is een van de grote namen op ieders route.
Terwijl er een stroming langs het rif loopt, wordt de duik als een drift uitgevoerd. Dat deel komt goed uit. Ik zie slechts af en toe duikers van andere boten ver weg, en het is bijna net zo goed als het terrein voor onszelf hebben.
Het is echter geen succesvolle duik voor mij, omdat ik besef dat ik mijn camerabehuizing heb verzegeld zonder het stroboscooptriggercircuit in te schakelen. Opnamen bij natuurlijk licht doen geen recht aan de grote scholen barracuda's en jacks langs de bergkam, dus leun ik achterover om mee te drijven en te genieten van de duik – wat wonderen doet voor mijn luchtverbruik.
We gaan verder naar een steiger bij Sawandarek, waar het nog drukker is met liveaboards. Tussen de donuts door open ik mijn behuizing en schakel ik de stroboscooptrekker in.
Onze gidsen hebben een slim plan en geven ons een extra oppervlakte-interval van 15 minuten. Vervolgens verplaatsen we de boot naar de steiger en doen de duik andersom dan alle anderen.
Sweetlips zijn zulke mooie vissen om te fotograferen en een grote school boven een koraalveld werkt zeer mee. In eerste instantie denk ik dat het allemaal Sweetlips-linten zijn, en dan zie ik een diagonaal gestreepte versie dicht bij de voorkant van de verpakking.
Het is een bekend gedragspatroon, en het Raja Ampat zeereservaat staat toe dat er niet op zulke scholen wordt gevist.
Terwijl we terug naar de steiger werken, worden stukken koraalpuin gelaagd met grote roosters van staal en daaraan bevestigde takjes koraal, onderdeel van een rifherstelproject. Naast gewone roosters is het staalwerk gelast in gigantische schildpadden, manta's en andere zeedieren.
Op een open plek tussen dit met koraal bedekte staalwerk stop ik bij een gigantische mossel die zo groot is dat Hollywood hem een duiker in zijn geheel zou laten opslokken, of zelfs een klein paard.
In het ondiepe water onder de steiger heeft ongeveer 90% van de vissen zich verzameld in één grote groep, met verschillende sweetlips en snapper door elkaar in de beschermende bal. De rest is verspreid in één- en tweetallen en doet normale visachtige dingen.
De liveaboards lijken zich allemaal op westelijke routes te bevinden. Voor de lunch en onze derde duik gaan we oostwaarts naar een andere steiger bij Yenbuba, en krijgen de locatie voor onszelf. Het einde van de duik onder de steiger is opmerkelijk vergelijkbaar, met grote gemengde ballen van sweetlips en snapper.
Het verschil zit hem in de manier waarop we er komen, zachtjes drijvend langs een grote koraalhelling met schildpadden, nog meer zoetlipvissen en een school vleermuisvissen. En dat is de enige dag waarop we andere duikers ontmoeten.
Ongeveer halverwege de Dampier-straat ligt het kleine eiland Wai, een bijna cirkelvormige klodder zand en jungle in de middle of nowhere. Het ligt zo dicht bij Papua Paradise dat we het als ochtendtrip kunnen doen als de getijden goed zijn. Als de getijden verkeerd zijn, kunnen er grote stromingen zijn.
Vanaf 20 meter kan ik de propellerbladen van de grote stermotor van de P-47 omhoog zien komen. Op 5 meter dieper wordt de helling iets vlakker en van dichtbij is te zien dat het vliegtuigwrak ondersteboven ligt. Het is zo begroeid met koraal dat het op sommige plaatsen moeilijk te zeggen is waar het rif stopt en het wrak begint.
Door de verandering in de helling van het rif en de hoogte van de staart is er ruimte om onder en naar boven in de cockpit te kijken en de pilotenstoel, roerpedalen en instrumenten te zien.
Het duikplan komt goed uit, met een maximum van 30 meter, met een rustige klim langs het rif die overgaat in een gewone rifduik.
Het zijn net twee duiken in één, maar afgezien van twee zeer vriendelijke karetschildpadden is het rif niet zo goed als een andere duik die we verder rond Wai naar het westen doen.
Het noodlanding op het water van de Tubby-vlucht
Op 21 oktober 1944 vertrokken de zeven eenmotorige P-47 Thunderbolt jachtbommenwerpers van Tubby Flight vanaf Noemfoor Island om de Japanse scheepvaart in de haven van Ambon aan te vallen, ongeveer 750 kilometer verderop en dicht bij de grens van hun bereik.
Omdat het vliegtuig langer dan verwacht op het doel had doorgebracht, had het vliegtuig bij thuiskomst bijna geen brandstof meer. De navigatie werd bemoeilijkt door het omzeilen van slecht weer en toen het daglicht vervaagde, werd besloten dicht bij het Wai-eiland de sloot te verlaten.
De piloot met de meeste brandstof klom en pingde naar zijn noodbaken, en alle zeven vliegtuigen gingen met succes op de grond.
De volgende ochtend werd nog een vlucht P-47's en een PBY-vliegboot uitgezonden om de neergestorte piloten te lokaliseren en te redden. De PBY pakte er twee op die het eiland hadden bereikt en nog eens twee uit zee.
Een andere PBY werd ingeschakeld om een andere piloot op te halen die vervolgens op het eiland werd waargenomen, en de laatste twee werden later die dag uit zee gehaald.
Drie van de wrakken zijn gevonden, één gebroken op 2 meter en andere op 28 en 38 meter. Gezien de afgelegen ligging van de locatie wordt nu alleen het wrak op 28 meter diepte gedoken.
EEN PAAR MILES ten oosten van Wai stijgt een berg rif op tot binnen 5 meter van het oppervlak voor een duikplek genaamd Manta Wai. Het is geen non-stop mantashow – een paar korte passen aan het begin worden gevolgd door een reguliere rifduik. De stralen keren plotseling terug als we omhoog gaan.
Nu is er een goede reden om de nominale duiktijd van 60 minuten te overschrijden. Onze gids gebaart dat we weer een paar minuten moeten dalen, terwijl hij met de DSMB boven ons blijft.
Echte “in your face” non-stop manta’s komen de volgende ochtend naar Manta Dayang, op de grens van ochtendduiktrips naar het westen. Hier wordt een smal kanaal doorkruist door een oever en een rif, en de kans op agressief scheurende stromingen, ware het niet dat er sprake is van slap water.
We stellen ons op langs de zandbank met uitzicht op het koraalkoppenreinigingsstation en binnen enkele minuten arriveren de manta's.
Ik zie waarschijnlijk minder dan de meesten, omdat ik opzettelijk naar één kant ga. Dichter bij het schoonmaakstation kunnen we niet komen, dus ik hoop dat door aan het eind rond te hangen de manta's over mij heen zullen zwemmen op weg van en naar hun schoonmaakbeurt.
De strategie loont. De manta's hebben er geen problemen mee om binnen handbereik boven mijn hoofd te vliegen. Soms naderen ze van voren maar ook van achteren, waarbij het eerste zicht dat ik krijg dwars door de kieuwspleten van achteren is. Het is een van die duiken waarbij ik een duik nodig heb maskeren met achteruitkijkspiegels.
Zo'n duik zou de rest van een reis een anticlimax kunnen laten lijken, maar niet in Papua Paradise, met al zijn afwisseling.
Ik eindig in Sauyador, een heuveltje rif midden in een kanaal, een plek waar de stroming te sterk was geweest, waardoor plan B een paar dagen geleden noodzakelijk was.
Nu is het tij verder gekeerd en hebben we kalm water, met daarboven grote scholen vissen, kamerbrede tapijthaaien, duivelsschorpioenvissen, inktvissen en hengelaarsvissen.
Het duiken is misschien voorbij, maar het spotten van vissen niet. Als ik vanaf het balkon in de eetkamer naar beneden kijk, zie ik zwartpunthaaien en roggen in het ondiepe water onder de palen patrouilleren.
Andere duikers meldden eerder dat ze vanaf het balkon een doejong hadden gezien. Ik heb het gemist, omdat ik op dat moment in de camerakamer met mijn camera aan het rommelen was.
FEITBESTAND
HOE ER> daar8 John Liddiard vloog met KLM via Schiphol naar Jakarta en vervolgens met Batic Air naar Sorong. De speedboottransfer naar Papua Paradise duurt ongeveer twee uur.
DUIKEN & ACCOMMODATIE> Papoea Paradise Resort
WANNEER TE GAAN> Half september tot half juni zijn het beste. De wateren zijn rustiger en warmer van half november tot eind april.
GEZONDHEID> Kamer in Waisai.
GELD> Indonesische roepia.
PRIJZEN> Boeking via Duik wereldwijd, een volpension van 10 nachten met een onbeperkt duikpakket, vluchten en transfers kosten vanaf £ 3990pp. Mogelijk is een overnachting tussenstop nodig.
BEZOEKER Informatie> Indonesië Reizen
ANDERE FUNCTIES VAN DE INDONESIË DIVER SPECIAL – mei 2019
VAKANTIE NIEUWS INDONESIË
