Naxos Beaufighter vliegt nog steeds hoog voor duikers 

Het goed bewaarde wrak van een RAF Bristol Beaufighter uit de Tweede Wereldoorlog op de Griekse eilanden werd jarenlang ten onrechte geïdentificeerd. Onderzoeker en wrakzoeker ROSS J ROBERTSON gaat tot in de details aan de slag met onderwaterfotografie door VASILIS MENTOGIANNIS

Spetteren in de turquoise wateren van de Egeïsche Zee is altijd een genot. Met een hand die uw masker en ademautomaat stevig op hun plaats houdt, waagt u de sprong. 

Er is een kort moment van gewichtloosheid en verwachting terwijl je achteruit over de zijkant rolt. Dat wordt gevolgd door een schok van koelte als je rug het water binnendringt, en dan de desoriëntatie als je even ondersteboven hangt te midden van een vlaag van fladderende bellen. 

Een verwarring van geluid snelt langs je oren, gevolgd door het vreemde gevoel van drijfvermogen dat probeert het proces om te keren. Je staat al snel met de goede kant naar boven en zweeft op het oppervlak. 

Na een snelle controle van de uitrusting beginnen jij en je duikbuddy aan de overgang naar een alternatieve, uitgesproken persoonlijke wereld. Het gestage ritme van je ademhaling lijkt te versterken en te echoën door het omringende water. Er ontstaat een lichte druk in uw oren, die gemakkelijk te verhelpen is.

De helderheid erboven wordt vervangen door steeds donkerder wordende tinten blauw. De temperatuur daalt aanzienlijk als je door de thermocline gaat. Het is verkwikkend en draagt ​​bij aan een reeds verhoogd gevoel van bewustzijn.

Je aandacht wordt al snel getrokken door een donkere vorm die beneden in de duisternis opdoemt. Naarmate je dichterbij komt, lost de vorm zich op in de onmiskenbare contouren van een vliegtuig uit de Tweede Wereldoorlog. Het is wat je komt zien, en de opwinding is voelbaar. 

Het is een Bristol Beaufighter Mk X tweezits torpedojager. Ondanks de ontberingen van stroming, corrosie en sleepnetten, blijft de trotse structuur opmerkelijk intact. Dit is niet een gerestaureerd museumstuk, maar het echte werk.

Ooit een symbool van de macht en kracht van de RAF, ligt het nu stil op de zeebodem op een diepte van 32 meter, net zoals het de afgelopen 80 jaar heeft gedaan.

Anatomie van een gevechtsvliegtuig

De uitgestrektheid van de in het midden gemonteerde vleugels domineren een paar machtige Hercules XVI-radiaalmotoren met 14 cilinders en hulskleppen. Met name de stroomlijnkappen van het wrak zijn gedeeltelijk gedesintegreerd en de steunen van de motorsteunen zijn zichtbaar. 

Elke motor kon 1,300 kW leveren bij 2,900 tpm (150 m hoogte). Dit betekende een kruissnelheid van 480 km/u, een maximumsnelheid van 520 km/u, een serviceplafond van 8,000 meter en een actieradius van 2,478 km. Het waren deze mogelijkheden die de Mk X tot zo'n capabel platform voor munitieaflevering maakten. 

De meeste vleugels van de Beaufighter zijn nog steeds voorzien van panelen, waardoor ribben, rondhouten en andere kenmerken zoals rolroerkabels en brandstoftanks verborgen zijn. Het ingetrokken onderstel is ook verborgen, weggestopt achter de motoren sinds de start van de laatste vlucht van het vliegtuig al die jaren geleden. 

Uitgaand, maar nog steeds binnen de straal van de propeller, steken een paar oliekoelerinlaten uit de voorrand. Dit zijn onderscheidende kenmerken die je op elke foto van een Beaufighter zult zien. 

Terwijl de vleugel taps toeloopt naar de vleugeltips, zijn de buitenste delen blootgelegd, wat onthult dat de zes 7.7 mm Browning machinegeweren (vier stuurboord, twee bakboord - de asymmetrie die landingslichten in de bakboordvleugel mogelijk maakt) zijn verwijderd. 

Ingebed in het zand is het onmogelijk om onder het vliegtuig te inspecteren. Maar als je goed kijkt onder de positie van de piloot aan stuurboord, zie je een van de kanonschotten. Dit is waar 20 mm kogels uit een van de vier op de rug gemonteerde Hispano-kanonnen schoten. 

Naast de vaste Brownings en een flexibel gemonteerd 7.7 mm Vickers 'K'-kanon voor de navigator/achterschutter (die ook op het wrak ontbrak), waren er harde punten onder de vleugels voor vier bommen van 227 kg of, vanaf eind 1943 en begin 1944, acht vaste raketprojectielen van 27 kg. 

Dit maakte de Beaufighter tot een van de zwaarst bewapende langeafstandsjagers van zijn tijd. Als de TF-versie, zoals dit is, geen bommen (of raketten) aan boord heeft, kan deze een torpedo van 798 kg en 46 cm vervoeren.

De neuskegel ontbreekt op het wrak, maar hierdoor wordt de anders onzichtbare pantsering aan de voorkant van de cockpit zichtbaar. Beaufighters stonden erom bekend dat ze veel straffen konden verdragen, waaronder vuur vanaf de grond. 

In het midden van de plaat bevindt zich het montagepunt voor de strike camera. Dit werd automatisch geactiveerd toen de wapens werden afgevuurd, wat spectaculaire gevechtsfoto's opleverde – vooral toen Beaufighters werden uitgerust met solide raketprojectielen in plaats van torpedo's. 

Binnen in het vliegtuig

De opwinding bereikt een hoogtepunt als u zich klaarmaakt om de cockpit te inspecteren. Als je met een fakkel je hoofd door het open bladerdak steekt, zie je een overvloed aan kleuren. 

Zout, roest en mariene organismen hebben hun intrede gedaan, waardoor het perspex ondoorzichtig is geworden en alle oppervlakken in deze besloten ruimte een oranje en rode tint krijgen. 

Voor en aan weerszijden van de inklapbare stoel van de piloot bevindt zich een assortiment identificeerbare instrumenten en bedieningselementen. De stuurhendel op de bedieningskolom blijft op zijn plaats en zelfs het trekkermechanisme is duidelijk zichtbaar aan de rechterkant. 

Als je naar achteren kijkt, valt de driehoekige vorm van de romp meteen op. Op de vloer bevindt zich het gesloten ontsnappingsluik van de piloot en aan weerszijden lopen draden en leidingen.

Er bevindt zich een gepantserd schot tussen de piloot en de achterkant van het vliegtuig, waarvan de verbindingsdeur open is om de positie van de navigator/achterschutter te onthullen. 

Hoewel verleidelijk, is het aan de binnenkant te krap om langs de romp te zwemmen, maar aan de buitenkant gemakkelijk genoeg. De open observatiekoepel van de navigator/achterschutter is de thuisbasis van allerlei soorten zeeleven en onthult de gepantserde draaibare stoel die naar achteren gericht blijft. 

Wat meteen opvalt is een radio-ontvanger aan bakboordzijde, met zijn centrale afstemknop en draaiknop waardoor hij gemakkelijk herkenbaar is als een R1155-type, hoewel het een beetje raar is om een ​​vis dichtbij te zien slingeren. 

De T1154-zender was ook standaard op de Beaufighter Mk X, en deze bevindt zich op de stuurboordwand van de romp richting de staart. Op deze plek stonden ook onder meer zuurstofflessen, drinkwater en een sanitaire fles. 

Inspectie van deze besloten ruimte is van beide kanten mogelijk omdat het staartgedeelte van het vliegtuig gedeeltelijk is weggebroken. Hierdoor zijn ook de tweevlaksstaartvlakken, de vin en het roer in een vreemde hoek terechtgekomen. 

Einde van de duik

De ervaring was zo boeiend dat uw toegewezen bodemtijd bijna op is, zoals een snelle blik op de duikcomputer en de manometer bevestigt. Je geeft aan je buddy aan dat het tijd is om te gaan. 

Terwijl je voor de laatste keer langzaam rond de rand van het wrak zwemt en de volledige omvang van zijn stille majesteit in je opneemt, blijf je achter met een gevoel van verwondering. Hoe kwam deze geweldige machine in een watergraf in de Egeïsche Zee terecht? 

Je hebt eigenlijk alle relevante aanwijzingen gezien. Het vliegtuig bestaat uit één stuk. Het is duidelijk met een reden naar beneden gedrukt, maar het is even duidelijk dat het niet tijdens de vlucht of bij een botsing met het water uit elkaar is gevallen en een puinveld heeft gecreëerd. 

Het wordt gevonden in relatief ondiepe wateren, vlak voor de zuidwestkust van het Griekse eiland Naxos, wat erop wijst dat de piloot min of meer de controle had over het gedoemde vliegtuig en probeerde de overlevingskansen te maximaliseren. 

Alle drie de bakboord De Havilland hydromatische propellerbladen zijn gebogen en naar achteren gedraaid (de stuurboordbladen ontbreken geheel). Dit gebeurt alleen als ze de grond of het water raken terwijl de motor nog draait, wat nog een aanwijzing is dat de piloot probeerde een noodlanding te maken. 

Het vliegtuig kwam met de goede kant naar boven op de bodem terecht. Dit geeft aan dat het onder water kwam te staan ​​nadat het met succes was ‘geland’ (en horizontaal) op het oppervlak.

De luifels van de piloot en de navigator/achterste schutter zijn open, wat erop wijst dat ze allebei vanaf de bovenkant van het vliegtuig kunnen ontsnappen, en niet via de ontsnappingsluiken eronder (die zouden worden gebruikt voor het uitspringen tijdens de vlucht). 

In plaats van langzaam weggecorrodeerd te worden in situ, het achterpaneel op de bakboord bovenvleugel nabij de romp ontbreekt volledig. Dit is waar de opblaasbare rubberboot ooit had gestaan; de onderdompelingsschakelaar zou automatisch zijn geactiveerd bij contact met water om een ​​overlevingskans te bieden na het uitstappen. 

Al deze factoren samen impliceren dat beide piloten waarschijnlijk in leven waren op het moment van de noodlanding op het water. De vraag is: hebben ze het daadwerkelijk overleefd?

Het korte antwoord is ‘ja’ – maar waarschijnlijk niet op de manier die je zou verwachten. 

Dus wat gebeurde er met de bemanning?

Het wrak werd in 2007 ontdekt door de lokale professionele duiker Manolis Bardanis. Jarenlang werd gedacht dat het de JM317 'S' was - de 47 Squadron RAF Beaufighter Mk X die Flying Officer (F/O) William 'Bill' Hayter bestuurde en navigator/achterschutter Warrant Officer (W/O) Thomas Harper ( (die voor die ene missie was 'geleend' van 603 Squadron) werden op 30 oktober 1943 gedwongen te landen na een aanval op de Kriegsmarine-scheepvaart in de haven van Naxos. 

Het was een automatische veronderstelling omdat hun redding, gefaciliteerd door de lokale bevolking George Sideris en Dr. Emmanual Bardanis met groot persoonlijk risico, goed herinnerd werd op het eiland. Het blijkt echter een geheel ander vliegtuig te zijn. 

“Het wrak is eigenlijk de LX998 ‘Y’ van 603 Squadron RAF”, legt dr. Kimon Papadimitriou van de Universiteit van Thessaloniki, Griekenland uit. Hij is hoofd van het Underwater Survey Team (UST), een groep lokale professionals die zich vrijwillig bezighouden met historisch onderzoek en liefhebbers van wrakkenjacht. 

Volgens de archieven behoorde LX998 tot een groep van acht 603 en 47 Squadron Beaufighters die een aanval lanceerden op de haven van Naousa en Yanni Bay aan de noordkust van het eiland Paros.

De aanvalsmacht werd tijdens zijn aanval geconfronteerd met aanzienlijke uitdagingen, waaronder zwaar luchtafweergeschut en aanvallen door Luftwaffe Messerschmitt Bf-109's en Arado 196's, resulterend in aanzienlijke verliezen.

“Het vliegtuig werd gevlogen door Pilot Officer (P/O) Keith EE Hopkins, met W/O Keith V Roget als navigator en achterste schutter. Samen met een van de andere Beaufighters voerden Hopkins en Roget met succes een kanonaanval uit op twee gecamoufleerde schepen en vier caïques. 

“Bovendien hebben ze naar verluidt een Arado 196 neergeschoten die het gebied verdedigde, maar werden ze uiteindelijk op 6 november 1943 gedwongen om bij Naxos een noodlanding te maken”, aldus dr. Papadimitriou. 

Beide piloten overleefden de beproeving en wisten de LX998 te verlaten toen deze overstroomde en zonk. Ze slaagden erin de bijboot te bereiken, maar niet de wal. Of ze te uitgeput of gewond waren of dat de stroming simpelweg te sterk was om naar Naxos te peddelen, is onduidelijk. 

Wat echter bekend is, is dat ze door sterke wind in zuidoostelijke richting over bijna 30 zeemijl werden meegevoerd. Dit voerde hen kwellend langs de eilandjes Iraklia en Schinousa en vele kilometers de zee in. 

Ze moeten allemaal verloren hebben geleken, maar toen werden ze op wonderbaarlijke wijze opgemerkt door een onderzeeër van de Royal Navy, zoals vastgelegd in het logboek van de commandant (luitenant HB Turner, DSC, RN): 

"6 november 1943: Om 18:03 uur (tijdzone -2) pakte HMS Unrivalled twee RAF-piloten van een Beaufighter van 603 Squadron en hun rubberboot op nabij positie 36°40'N, 25°47'E. '

De officiële RAF-archieven zijn het eens met dit gelukkige einde: “Vliegtuig ‘Y’ werd gedwongen te landen nadat het een andere ARADO had neergeschoten; de bemanning, echter, P/O Hopkins en W/O Roget, werd vervolgens opgepikt door een onderzeeër en landde op Malta, om een ​​week later terug te keren naar het squadron. ' 

Of je nu een beginner of een ervaren duiker bent, deze duik van 32 meter valt ruim binnen de niet-decompressielimieten. 

Zoals iedereen die dit voorrecht heeft gehad zal bevestigen, is een bezoek aan het onderwaterwrak van een vliegtuig uit de Tweede Wereldoorlog een unieke en onvergetelijke ervaring. Het biedt niet alleen een zeldzame kans om op een unieke, tastbare manier verbinding te maken met het verleden, maar het maakt ook een diepere waardering mogelijk voor de heroïsche inspanningen en offers die tijdens de oorlog zijn gebracht. 

Het is een krachtige en nederige ervaring die ons herinnert aan het belang van het herinneren en eren van onze gedeelde geschiedenis. Als zodanig is het echt meeslepend in beide betekenissen van het woord.

Ook op Divernet: Vliegtuigwrak uit de Tweede Wereldoorlog laatste in reeks vondsten in Estland, Duikers uit Florida vinden vliegtuigwrak Skyraider uit de jaren 50, 5 bommenwerperwrakken gelokaliseerd, terwijl AI leert er meer te vinden, Duik / bommenwerper