INDONESIË DUIKER SPECIAAL
Vissers in Zuid-Indonesië hebben vaardigheden op het gebied van vrijduiken ontwikkeld die vergelijkbaar zijn met die van de Bajau-nomaden die LISA COLLINS eerder in het noordwesten was tegengekomen. Tijdens een tussenstop aan boord van een liveaboard vond ze haar duiken onverwacht vermakelijk
HARD CONCENTREREN Terwijl ik met mijn camera de kleine anemoonvis probeerde vast te leggen die door de armen van een anemoon danste, werd ik me er plotseling van bewust dat iemand naar me keek.
Omdat ik bijna 5 meter beneden was, dacht ik dat het mijn duikbuddy moest zijn. Toen ik opkeek, sprong ik bijna uit mijn vel toen ik een jonge jongen naar me zag grijnzen, die er vreemd uitzag met een zelfgemaakte houten bril.
Hij gaf me een dubbele duim omhoog en zwom langzaam terug naar de oppervlakte, voordat hij weer naar beneden dook, salto's maakte en grappige gezichten naar me trok terwijl ik zijn foto nam.
Al snel kreeg hij gezelschap van enkele vrienden die vanaf de kust waren gezwommen, watertrappelend en om beurten een duikvlucht naar beneden maakten, elkaar opzij duwden als er meer dan één tegelijk dook, zich verdringend voor een positie voor mijn cameralens. steeds inventiever poseren in een wedstrijd om te zien wie mij het meest aan het lachen kon maken.
Wat mij verbaasde was niet alleen het bijna constante duiken naar diepte, maar ook de tijdsduur dat ze onder water bleven met één adem inhouden. Ik merkte dat sommigen van hen hun slippers als peddels gebruikten, wat hen leek te helpen effectiever onder water te zwemmen, maar misschien gewoon een manier was om hun schoenen veilig te houden.
De volgende 40 minuten vermaakten ze mij en de andere duikers in mijn groep met hun capriolen totdat we moesten opstijgen, de lucht in onze tanks was uitgeput.
Eenmaal aan de oppervlakte kon ik zien dat de jongens tussen de acht en twaalf jaar oud waren. Ze spetterden en lachten op het oppervlak om ons heen, doken voor elkaar weg en voerden lukrake synchroonzwembewegingen uit, terwijl ze met hun benen in de lucht zwaaiden.
We waren aan het duiken vanaf de Mermaid II liveaboard, op weg van Raja Ampat naar Maumere in Indonesië – een speciale biodiversiteitsreis van 16 nachten door zeven zeeën – en lagen momenteel afgemeerd midden op de Alor-eilanden.
Ze maken deel uit van een uitgedoofde vulkaan en steken uit de oceaan. Ze bestaan uit een groep van twee grote eilanden en verschillende kleinere eilandjes in de provincie Oost-Nusa Tenggara. Ze maken deel uit van de Kleine Soenda-eilanden, gelegen tussen de Flores- en Savu-zeeën en de Stille en Indische Oceaan.
Onze steunrib kwam langzaam op ons af. Toen we onze uitrusting uittrokken en aan boord van de boot gingen, klommen enkele jongens ook aan boord, terwijl anderen aan de touwen hingen die aan de opblaasbare zijkanten waren bevestigd, helemaal klaar om te genieten van een rustige cruise terug naar het liveaboard.
De bootbemanning was duidelijk gewend aan de jongens van eerdere reizen naar het gebied en praatte met hen in het Indonesisch, waarbij ze onze vragen en de antwoorden vertaalden, wat de jongens erg grappig vonden, gniffelend en luid giechelend.
Toen we Mermaid II naderden, zagen we een hele groep dorpelingen in boomstamkano's, kleine vissersboten en vlotten gemaakt van allerlei soorten wrakhout en jetsam dezelfde kant op gaan en op de loopplank aan de achtersteven van het liveaboard klauteren. We lachten toen we verschillende kinderen zagen, sommige nog maar peuters, in kleine uitgegraven boomstammen, die stukjes polystyreen als peddels gebruikten.
Ze waren duidelijk niet bang voor de oceaan, omdat ze er plezier in hadden de kano's met water te vullen totdat ze bijna onder water stonden.
We waren aan het duiken bij het dorp Yan op het eiland Pura, een eenzame rots midden op de Alor-eilanden. Omdat ze zo afgelegen zijn, hebben de eilandbewoners geen andere keuze dan van de zee te leven. Vissen is een manier van leven.
Gelegen in het midden van de Ring van Vuur, bestaan de eilanden uit vulkanisch zand en gesteente dat, samen met de mix van verschillende voedselrijke stromingen, zorgt voor een ongelooflijk gezond rifsysteem vol zeeleven, van de diepste diepten tot aan de kust.
De dorpelingen hebben optimaal gebruik gemaakt van de zacht glooiende riffen voor hun deur door te kiezen voor freediven, en hebben zelfgemaakte bamboe viskooien opgezet als aanvulling op de meer traditionele vormen van vissen met boten.
Ze zwemmen over een korte afstand van de kust en slepen de kooien mee, plaatsen ze op de hellingen op een diepte van 5 tot 10 meter en zetten ze vast met stenen. Tijdens het duiken hadden we verschillende soorten en maten kooien vol kleurrijke vissen gezien, verspreid over het rif op verschillende diepten.
Ik moest mezelf ervan weerhouden mijn mes te gebruiken om de kooien open te snijden, terwijl ik mezelf eraan herinnerde dat deze vissen essentieel waren voor het voortbestaan van de dorpelingen.
MIJN INDRUK VAN De kinderen die zich zo op hun gemak voelden onder water, bijna konden zwemmen voordat ze konden lopen, en de vrijduikende vissers die langere tijd onder water konden blijven, deden me denken aan de Bajau – de beroemde zigeuners op zee. Ik vroeg me af of deze dorpelingen op de een of andere manier verwant waren aan dit geweldige volk.
De Bajau zijn zeelieden, oorspronkelijk van Maleisische afkomst. Door de eeuwen heen hebben ze vrijwel geheel op zee gewoond, terwijl ze met hun grote houten huizen, lepa genaamd, op praalwagens rond de oceanen tussen Maleisië, de Filipijnen en Indonesië zeilden.
Volgens de legende waren ze oorspronkelijk een volk dat op het land woonde en de zee opgingen op zoek naar de dochter van hun koning, die ofwel door een storm naar zee was geveegd of door een naburig koninkrijk was ontvoerd. Omdat ze haar niet konden vinden, bleven ze op zee in plaats van de toorn van de koning onder ogen te zien.
Studies schatten hun oorsprong als zeebewoners rond 800 na Christus, hoewel ze voor het eerst werden geregistreerd door Europese ontdekkingsreizigers in 1521.
Deze nomaden hadden mij al lang gefascineerd. Ik had een aantal jaren eerder een documentaire over hen gezien en wenste dat ik een aantal van hen kon ontmoeten.
Tijdens het duiken in Tubbataha had ik een kleine kolonie vissersboten aan elkaar zien liggen, met bamboehutten op hun dek. Ik vroeg me na het zien van de documentaire af of dit Bajau was geweest.
Vorig jaar, toen we Bintan Island bezochten (tussenstop in Bintan, december), zagen we veel mensen die in de zee woonden, wonend op enorme woonboten gemaakt van bamboe, met visnetten eronder gespannen, beide aangemeerd aan een lange pier nabij het dorp Trikora. en rond het eiland varen.
Monica, de manager van Dive In Bintan, had bevestigd dat dit Bajau waren die het gebied af en toe bezochten. We hadden het geluk ze te zien terwijl wij er waren.
Naast enkele drijvende woonboten die aan de pier waren afgemeerd, waren er ook andere op palen van degenen die ervoor hadden gekozen zich in een bepaald gebied te vestigen in plaats van over de zeeën te zwerven. Hoewel ze zich gevestigd hadden, leefden ze nog steeds op en van de zee.
Sommige huizen hadden kleine generatoren, terwijl andere de stroom op de pier gebruikten.
Ik was benieuwd om een flink aantal goed verzorgde katten en honden rond het drijvende dorp te zien rondlopen. Vanaf de pier konden we in veel van de open huizen motoren, koelkasten en tv-antennes zien, en tussen twee huizen een geïmproviseerd droogdok voor vissersboten.
Monica vertelde me dat de lepa-woonboten op mysterieuze wijze zouden opduiken, voor een paar dagen tot een week, en het zeedorp aanzienlijk zouden uitbreiden. Er leek geen logica in hun uiterlijk te zitten, en er konden maanden tussen de bezoeken zitten.
Tijdens het duiken rond Bintan zagen we een flink aantal van de drijvende constructies afzonderlijk, hun enorme visnetten hingen onder het bamboeplatform, of werden feitelijk neergelaten om te vissen.
De netten, die een veel grotere vangst opleverden, kregen nu de voorkeur boven vrijduiken, maar in het ondiepe water boven de riffen hadden we ook enkele mannen zien speervissen terwijl ze aan het vrijduiken waren, waarbij ze vele minuten onder water doorbrachten voordat ze boven kwamen.
VEEL STUDIES Er is veel met deze mensen gedaan, vanwege hun buitengewoon uitgebreide freedive-vaardigheden. Velen scheuren opzettelijk hun trommelvliezen als ze jong zijn, zodat ze gemakkelijker kunnen duiken en jagen. Helaas veroorzaakt dit meer doofheid dan anders zou worden verwacht in het oudere Bajau.
Ze werken elke dag ongeveer vijf uur onder water en hebben zich in de loop van millennia genetisch aangepast om hun levensstijl te vergemakkelijken.
Uit onderzoek uit 2018 bleek dat de milten van Bajau tot 50% groter waren dan die van landbewoners. Wanneer de milten zich in de diepte samentrekken, wordt hemoglobinerijk bloed in de bloedbaan uitgestoten. Bij grotere milten wordt er meer uitgestoten, waardoor het langer inhouden van de adem mogelijk is.
Er werd ook ontdekt dat de Bajau andere genen hadden die zouden kunnen helpen CO2 uit te stoten en één die helpt bij hypoxie (black-outs) op diepte. Uit verder onderzoek is gebleken dat ze een beter onderwaterzicht hebben dan Europeanen, en dat is verbeterd na zoveel jaren onder water te hebben doorgebracht.
Terug in Alor, toen we naar onze volgende duikplaats dicht bij de plek waar de jongens waren geweest, doken, zagen we nog veel meer bamboe viskooien.
Toen ik het rif opklom naar de diepte van onze veiligheidsstop, zag ik een man met wit haar, schijnbaar heel oud, een andere kooi laten zinken, de tijd nemen om hem zorgvuldig te positioneren en stenen te plaatsen om hem op zijn plaats te houden.
Het moet ruim vier minuten hebben geduurd voordat hij langzaam naar de oppervlakte zwom, voordat hij vrijwel onmiddellijk naar beneden dook om de kooi nogmaals te controleren en er zeker van te zijn dat deze goed verankerd was.
Onze volgende duik op een andere locatie vlakbij zag een tapijt van anemonen zwaaiende armen, een caleidoscoop van patronen en texturen. Het leek op de huiskamerpluishoop van mijn grootmoeder uit de jaren 1980, vol met dansende anemoonvissen.
Tegen het einde van onze duik, terwijl ik langs het rif zwom op 8 meter hoogte, zag ik een paar vissers diep duiken, met behulp van zelfgemaakte speren om anemoonvissen te vangen. Met hun kleine, grappig uitziende houten bril zwommen ze allemaal naar me toe om me hun vangst te laten zien voordat ze naar de oppervlakte stegen.
Het was treurig om de karaktervolle kleine vissen tijdens hun laatste levensstrijd op de speren te zien vechten, maar hun dood was essentieel, zo werd mij later verteld, omdat ze als aas in de bamboekooien werden gebruikt.
Nog twee vissers maakten een freediving naar het rif en gebruikten rotsen om een groot net te verankeren, met drijvers aan de bovenkant om het op zijn plaats te houden. Ik zag ze werken, minutenlang onder water blijven, voordat ik opnieuw werd afgeleid door jongens die aan het duiken waren om foto's te maken. De ervaring was betoverend en geweldig.
Bij meer duiken in de komende twee dagen verwachtten we dat de freediving-vissers of de jongens elke keer zouden verschijnen. Tijdens een nachtduik op een minimuur,
We werden verrast door een enorm net, bijna onzichtbaar in de duisternis, dat meer dan 100 meter of meer in de verte reikte. De freedivers hadden het die middag laat ingesteld om 's nachts vissen te vangen die op jacht waren naar prooien.
Dankzij duurzame visserij en enige handel met landbewoners hebben de Bajau honderden jaren kunnen overleven, en zelfs met de onvermijdelijke acceptatie van moderne technologie kunnen ze blijven overleven door van de zee te leven.
ANDERE FUNCTIES VAN DE INDONESIË DIVER SPECIAL – mei 2019
vakantie Nieuws Indonesië
