Had de TitanischDe kapitein van de kapitein had gehoor gegeven aan een ijsbergwaarschuwing van de Mesaba, een koopvaardijstoomschip in de buurt, had het luxe schip haar eerste reis van 1912 veilig kunnen voltooien. Zoals het was, werd het radiobericht erkend, maar bereikte het niet Titanisch's brug, die twee uur later leidde tot de tragedie die 1,500 levens kostte.
Lees ook: Titanic-scanners pikken de Megalodon-ketting op
Mesaba werd zes jaar later tegen het einde van de Eerste Wereldoorlog in de Ierse Zee getorpedeerd, maar pas nu is het 1 meter diepe wrak positief geïdentificeerd en zijn positie bevestigd. Het is een van de 96 nieuwe locaties in de Ierse Zee die te zien zijn in het rapport van scheepswrakexpert dr. Innes McCartney Echo's uit de diepte, een nieuw boek dat ook te lezen is gratis online.
De 146m Mesaba was eerder op kaarten verward met een ander wrak uit hetzelfde konvooi, de Stad van Glasgow. Mesaba werd getorpedeerd door de U-boot UB118 op 1 september en zonk in negen minuten met het verlies van twintig levens, en wordt geregistreerd als het op een na grootste wrak van de Ierse Zee.
Dr. McCartney, een onderzoekscollega aan de Universiteit van Bangor, werkte samen met het team dat multibeam echogeluidsonderzoeken uitvoerde vanaf het universiteitsschip Prins Madog om een gebied van 7,500 vierkante kilometer van de Ierse Zee in kaart te brengen. Daarbij registreerden ze 273 scheepswrakken.
Lees ook: Hoe we het wrak van een getorpedeerd Brits schip uit de Eerste Wereldoorlog ontdekten
Hun doel was om vast te stellen hoeveel wrakken in een bepaalde geografische regio konden worden geïdentificeerd door hoogwaardige 3D-modellen te produceren die konden worden vergeleken met gegevens over scheepsverliezen.
Er werden kruisverwijzingen naar de wrakken gemaakt met de database van het Britse Hydrografische Bureau en andere bronnen, waarbij de afmetingen, geografische positie en archiefbeschrijvingen van elke zinking werden bestudeerd.
Er werd gedacht dat 101 van de 273 wrakken niet geïdentificeerd waren, maar het aantal nieuw geïdentificeerde wrakken bleek veel hoger te liggen omdat veel, waaronder Mesaba, was in het verleden ten onrechte geïdentificeerd.
‘Game-changer voor mariene archeologie’
In totaal is nu gemeld dat 87% van de schepen in het onderzoek positief geïdentificeerd zijn, variërend van trawlers, vrachtschepen en onderzeeërs tot oceaanstomers en tankers.
Zeldzame scheepsontwerpen, verliezen van nationaal belang en zeegraven zijn opgenomen in de ontdekkingen die in het boek zijn vastgelegd, waarbij de aanwezigheid van verschillende wrakken naar verluidt potentiële milieuproblemen zou opleveren.
“De expertise en unieke middelen die we hebben bij Bangor University, zoals de Prins Madog, stellen ons in staat om op een uiterst kosteneffectieve manier wetenschappelijk onderzoek van hoge kwaliteit te leveren”, zegt dr. Michael Roberts van de School of Ocean Sciences, die de sonaronderzoeken leidde.
“Het identificeren van scheepswrakken zoals gedocumenteerd in de publicatie voor historisch onderzoek en milieueffectstudies is daar slechts één voorbeeld van.
“We hebben deze wraklocaties ook onderzocht om beter te begrijpen hoe objecten op de zeebodem interageren met fysieke en biologische processen, wat op zijn beurt wetenschappers kan helpen de ontwikkeling en groei van de mariene energiesector te ondersteunen.”
“De resultaten van het werk dat in het boek wordt beschreven, hebben de gebruikte multidisciplinaire techniek gevalideerd en het is een ‘game-changer’ voor de mariene archeologie”, aldus dr. McCartney. “Vroeger konden we naar een paar locaties per jaar duiken om wrakken visueel te identificeren.
"De Prins MadogDe unieke sonarmogelijkheden van het schip hebben ons in staat gesteld een relatief goedkope manier te ontwikkelen om de wrakken te onderzoeken. We kunnen dit terugkoppelen naar de historische informatie zonder kostbare fysieke interactie met elke locatie.
“Het zou van groot belang moeten zijn voor mariene wetenschappers, milieuagentschappen, hydrografen, erfgoedbeheerders, maritieme archeologen en historici.” Om nog maar te zwijgen over duikers.
Als technisch duiker heeft Innes McCartney een lange staat van dienst in het vinden en identificeren van scheepswrakken, met name onderzeeërs. Zijn werk aan Echo's van de diepte begon onder een Leverhulme Fellowship terwijl ik aan de universiteit van Bournemouth werkte, en de afgelopen jaren zijn er nieuwsverhalen over het project naar voren gekomen.
In mei 2020 werd bekend dat het wrak van het landingsvaartuig 90 meter diep was LCT326 was gevonden bij Bardsey Island als onderdeel van de onderzoeken van de Universiteit van Bangor, meer dan 100 zeemijl verwijderd van de veronderstelde verliespositie, zoals destijds gemeld Divernet.
En in september 2021 als onderdeel van hetzelfde project de mijnenveger HMS kwik, gezonken in 1940, werd ook gevonden.
De 258pp hardback-versie van Echo's van de diepte kost 175 euro, de paperback 60 euro en het eBook 15 euro.
Ook op Divernet: Nieuwe versie voor het eeuwfeest, De Zwarte Panter leeft voort, Laatste slachtoffer van Brits Jutland gelokaliseerd
