Ligt een van deze kapers bij Anglesey? Rico Oldfield is onder water geweest in een poging erachter te komen.
ONS WERK De locatie is een komvormige geul aan het einde van een lange natuurlijke breuk in de schistkliffen. Lange parallelle steegjes die onder water naar de klif leiden, helpen ons georiënteerd te blijven zonder voortdurend naar een kompas te verwijzen.
Diep in deze steegjes liggen de overblijfselen van wat vermoedelijk de boeg van een schip is. En we hebben ontdekt dat slechts één soort metaaldetector onder water betrouwbaar is: de duurste!
Maar met behulp van metalen treffers als referentiepunten werken we in en uit deze geulen, waarbij we geleidelijk delen van lang vastzittende concretie verwijderen en opzakken.
Dit is een ondiepe duik gebied, zodat we ons er in ieder geval van bewust zijn welke kant op is, ongeacht het zicht – waardoor we ons meer thuis voelen tijdens lange wakes in een gat.
Een van de welkome afleidingen die met moeizaam gepaard gaan archeologisch rooien is de onvermijdelijke entourage.
Uit de hoeken van mijn gezichtsveld komen eerst kleine lipvissen en grondels, die voedsel in het verstoorde slib waarnemen.
Tevreden dat de kleine jongen geen verborgen roofdieren hebben aangetrokken, arriveren de grote jongens zoals ballan lipvis en koolvis.
Als laatste komen, als dieven uit de schaduw, de krabben, in een finale van heimelijk voeren. Geen karwei is ooit saai onder water!
ALS HET WEER VERLAAGT en het water rond Anglesey helderder wordt, kun je je gemakkelijk herinneren waarom we voor het eerst verkocht waren aan duiken.
Omdat het uitsteekt in de Ierse Zee en zijn scheepvaartroutes, heeft het talloze wrakken, en omdat het tussen het Noordpoolgebied en de Boreale zones ligt, is de diversiteit aan het leven in zee kan tot verrassende ontmoetingen leiden.
Zowel voor sportduikers als professionals is het element van ontdekking springlevend in deze wateren.
Een van de vele verrassende dingen die de de zee mij heeft geleerd is dat elk scheepswrak, hoe geteisterd door eeuwenlange stormen of geplunderd door generaties sportduikers die op souvenirs jagen, heeft een aantal geheimen.
Dicht bij de populaire toeristische stranden van Treaddur Bay ligt een scheepswrak dat altijd eenvoudigweg bekend stond als het Cannon Wreck of de Privateer.
Er werd daar nooit iets van echte waarde of bijzonderheid ontdekt, maar de aantrekkingskracht van roestende kanonnen tussen de rotsen aan de voet van de kliffen maakte het tot een populaire ondiepe duik.
Een frequente bezoeker aan het begin van zijn duikcarrière was Jay Usher. Jay en ik zijn al 30 jaar duikmaatjes, en hoewel onze sport al lang geleden een beroep voor ons is geworden en ons naar verre oorden heeft gebracht, hebben we ons vaak afgevraagd over enkele van die vroege Britse wraklocaties – waaronder de Privateer.
Jaren later leidde toevallig onderzoek ons door tijd en afstand naar een verrassend verband tussen dit wrak en de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog.
Voor de Amerikaanse kolonisten uit de 17e eeuw betekende de overwinning in die oorlog alles. Voor Groot-Brittannië was het ergste dat een mislukking in de strijd met zich mee kon brengen het verlies van een kolonie, maar voor de Amerikanen betekende de overwinning het winnen van een natie.
Dat gaf hen misschien het voordeel dat tot hun uiteindelijke overwinning leidde, maar veel aspecten van het conflict waren niet in het voordeel van de kolonisten.
Groot-Brittannië nam veel meer gevangenen dan de opstandige koloniën, en hield ze vast onder omstandigheden die de vijand grote zorgen baarden.
Er wordt aangenomen dat dertienduizend Amerikanen zijn omgekomen in Britse gevangenisschepen, terwijl er slechts 4300 verloren gingen in de strijd.
VOORAL ONDER DE BETROKKEN peetvaders van de Amerikaanse natie was Benjamin Franklin.
In de volksmond herinnerd vanwege zijn grappige experimenten met vliegers en bliksem, was Franklin niettemin een machtig politicus.
Geconfronteerd met het vinden van een antwoord op het krijgsgevangenenprobleem, bedacht hij een fantasierijk plan.
Hij zou een kleine vloot kapers opdracht geven, met als doel zoveel mogelijk Engelse zeelieden gevangen te nemen, die als potentiële ruilhandel voor Amerikaanse gevangenen konden worden gebruikt.
Een wirwar van politiek en protocol zou dit doel dwarsbomen, maar zijn kapervloot zou een waardige tegenstander van de Royal Navy blijken.
Bijna alle schepen van de vloot waren van Franse makelij en werden vanuit Frankrijk geëxploiteerd. De eerste die in gebruik werd genomen was de Black Prince, een sloep van 60 tot 65 meter met tussen de acht en zestien kanonnen.
Het kreeg gezelschap van de grotere Black Princess, en de Fearnot was het laatste schip dat zich bij de gelederen voegde.
Elk schip zou een zwartgeverfde romp hebben gehad, waardoor de kleine armada de beruchte naam Benjamin Franklins Zwarte Vloot kreeg.
Tijdens de jacht in een heimelijk drietal bleek deze roedel wolven even ongrijpbaar als effectief in het lastigvallen van de Britten.
Tijdens de geschiedenis van het conflict zou het gerapporteerde aantal van de Zwarte Vloot 76 meegenomen en vrijgekochte schepen omvatten, 16 binnengebracht, 126 voorwaardelijk vrijgelaten, 11 verloren of tot zinken gebracht en 11 heroverd.
Eventuele buit werd verdeeld tussen bemanning en eigenaren. Franklins enige aandeel was vreugde over de politieke verlegenheid die zijn vloot Groot-Brittannië had toegebracht.
De bemanningen van Franklins kapers waren niet de dappere Amerikaanse patriotten die je zou verwachten. Franklin gebruikte Ierse smokkelaars en piraten die onze thuiswateren net zo goed kenden als, zo niet beter dan, de Royal Navy.
Uit gegevens blijkt dat rond 1780 een ‘Franse kaper’ de haven van Holyhead in Anglesey binnenviel en schepen of de stad zelf vasthield om los te kopen.
Er werd gezegd dat het schip voor een storm was gevlucht om aan de marine te ontsnappen, en verdwaald was net voorbij de vuurtoren die bekend staat als South Stack – in hetzelfde gebied als ons wrak.
Verder onderzoek bracht gegevens aan het licht van een Amerikaanse kaper die twee pakketschepen buitmaakte en deze in Holyhead vasthield voor losgeld.
Overweldigende logica suggereert dat de twee incidenten waarschijnlijk hetzelfde zijn.
De datumlijnen en verhaallijnen plaatsten onze Privateer-wraklocatie als een overtuigende kanshebber voor een mogelijk lid van de beruchte Zwarte Vloot.
DEEPTREK IS EEN INTERNATIONAAL CONSORTIUM van professionele duikers uit Australië, de VS en Groot-Brittannië.
Een van mijn medeleden is onze belangrijkste mariene archeoloog Jim Sinclair, en het was Jim, met zijn kennis van de Amerikaanse geschiedenis, die deze link heeft blootgelegd.
Het was onwaarschijnlijk dat er iets van waarde op deze plek lag, dus er was geen enkele aantrekkingskracht voor investeringen in welk onderzoeksproject dan ook.
Ons team wilde echter expedities ondernemen onder de noemer ‘mythen en mysteries’, om geen schatten te redden, maar verhalen over avonturen die op de zeebodem wachtten – en er documentaires over te maken.
We waren van mening dat de Privateer-site de hoogste vermelding verdiende in een lange lijst van hoopgevende bedrijven, dus drie jaar geleden begon het team regelmatig bijeen te komen in Groot-Brittannië om de site te onderzoeken en nieuwe apparatuur te testen.
Het werkgebied kreeg al snel de bijnaam “de Ketel”. Getijden en golven wervelden waanzinnig rond de natuurlijke rotsachtige smeltkroes, waardoor duiken vaak lastig werd, zelfs voor ervaren professionele duikers.
Roestende kanonskogels en verminkt ijzer vermengen zich in de loop van de tijd met zand en steen en vormen de concretie die duikers kennen als ‘ruw’.
Het ontleden van deze onverzettelijke laag met wetenschappelijke precisie vergde al onze expertise. De extreme blootstelling van de wraklocatie betekende dat de meeste gevonden artefacten extreem gefragmenteerd waren.
Niettemin heeft de aandacht die we aan deze gehavende oude scheepsresten konden besteden, ons geholpen voldoende informatie te verzamelen om de Privateer te beoordelen als een echte kandidaat voor de Amerikaanse connectie.
Het sluitende verband met de Zwarte Vloot moet nog aan het licht komen, maar vorig jaar zag National Geographic Channel genoeg substantie in ons onderzoek om onze duikoperaties te filmen voor een tv-productie over de kapers van Ben Franklin.
Onze eerste documentaire ging in april in première in de VS.
DE WARE IDENTITEIT VAN HET VAARTUIG moet misschien nog worden vastgesteld, maar er blijft een overtuigende aanwijzing bestaan.
Mijn oude vriend Ken Berry woonde in het nabijgelegen Trefor op het schiereiland Lleyn.
Hij was niet alleen schipper van vissersboten en hulpkustwacht, maar was ook jarenlang duiker en had uitgebreide kennis van plaatselijke wrakken.
Ken had dit wrak altijd niet alleen de Privateer genoemd, maar ook de 'Black Privateer'. Helaas stierf hij voordat dit project vleugels kreeg, dus welk stukje informatie er ook toe zou hebben geleid dat hij dit wrak met die naam noemde, stierf met hem mee.
Niet alleen liggen toekomstige ontdekkingen ongezien onder de golven, maar veel ogenschijnlijk goed gedoken wrakken kunnen nog steeds geheimen verbergen die alleen de meest obsessieve geschiedenisdetectives zullen ontdekken.
