Een benzineschip dat in 1917 voor de kust van Cornwall tot zinken is gebracht door de ‘Killer Captain’ – de meest meedogenloze U-bootcommandant – zorgt voor een afleidende duik, zegt JOHN LIDDIARD. Illustratie door MAX ELLIS
ZOALS VEEL VAN DE WRAKEN AAN DE NOORDKANT van het Land’s End-schiereiland, de Saksische Brit is verwoest door de diepe vloedgolf die vanuit de Atlantische Oceaan binnenkomt. Lange golven waarbij de golf 40 meter of meer naar beneden reikt, schuren alles af met grof granietzand.
Hoewel het nog steeds duidelijk is dat de Saksische Brit rechtop gezonken, is het nu vrijwel een silhouet op het zand.
Toch blijft er genoeg te zien, te beginnen met de ketel (1), dat grotendeels intact overeind staat. Het is het enige onderdeel van de Saksische Brit dat is echt te zien op een dieptemeter, dus de kans is groot dat het schot ergens dichtbij is gevallen.
Om u te oriënteren moet een snelle schakeling van de ketel de twee ketelsteunen blootleggen die over de kiel liggen (2), waardoor een wieg werd gevormd waarin de ketel oorspronkelijk zou hebben gerust.
Ketels rolden of zweefden vaak uit hun steunen als een schip zonk, omdat ze niet zo stevig vastzaten om uitzetting mogelijk te maken als ze verhitten. Of misschien is de ketel later door de diepe grondgolf omgevallen, nadat het wrak al begon op te breken.
Achter de ketelsteunen en nog steeds op de hartlijn van de Saksische Brit is de tweecilinder compoundmotor (3). De zuigers zijn naar stuurboord gevallen, maar zitten nog wel vast aan de krukas.
In plaats van de schroefas naar achteren te volgen, nemen we nu een korte omleiding naar de stuurboordzijde van het wrak, waar de achterste mast is gevallen en vastgelopen langs de zijkant van de romp, in lijn met het wrak. (4).
Vanaf het achterste uiteinde van de mast, terugsnijdend richting de motor, de reserveschroef (5) kan worden gezien liggend plat tegen de ribben van de romp.
Achter de motor bevindt zich het druklager (6), ingesloten in een rechthoekige doos die stevig aan de kiel van het schip is bevestigd. Van het druklager, de schroefas (7) gaat naar achteren, om de paar meter ondersteund door lagerblokken. De tunnel die de schacht aan de onderkant van de ruimen zou hebben omsloten, is allang geërodeerd, waardoor alleen de uiteinden van enkele van de ondersteunende frames aan weerszijden van de schacht overblijven.
Een paar stukken terug van de motor, een paar bolders net aan de stuurboordzijde van de schacht (8) markeer het punt voor een nieuwe omleiding naar de zijkant, waar de lier die de twee achterste ruimen zou hebben bediend zich op de montageplaat bevindt (9).
De schroefas gaat nog een paar secties door voordat de romp en de schacht een redelijk schoon uiteinde bereiken, waar het achterschip op een bepaald moment in het verleden is losgebroken van het hoofdgedeelte van het wrak.
Een paar meter verder langs de lijn van de schacht bevindt zich het staartgedeelte van de kiel en de schacht, met de propeller en het roer gemonteerd (10). Zoals veel van de kenmerken die we al zijn tegengekomen, is het georiënteerd vanaf het wrak dat is gebroken naar stuurboord voordat het wordt uitgewist tot in het zand.
Net boven dit gedeelte en aan stuurboord steekt een gebogen gedeelte van de rompplaat vanaf het achterschip uit het zand (11). Iets verder hiervan vermoed ik dat het vlakke gedeelte van de plaat met de ribben erlangs ooit het roer was (12), al is het moeilijk daar zeker van te zijn.
Omdat onze route naar achteren naar de stuurboordzijde van het wrak liep, loopt onze route naar voren weer langs de bakboordzijde. Hier is veel minder te zien, het enige opmerkelijke tussenpunt is een paar meerpalen een paar meter voor de pauze (13).
Het wordt interessanter bij de motor, waar sommige delen van de condensor aan deze kant van de motorbasis zichtbaar zijn (14).
Vóór de ketel wordt de oriëntatie van het wrak veel verwarrender. Een paar meter van de ketel en aan bakboord liggen de overblijfselen van een kleine hulpstoommachine (15). Misschien dreef het een pomp of een generator aan. Dan is er vrijwel aan de overkant van het wrak weinig dat aangeeft waar het voorste deel te vinden is; slechts af en toe een stukje metaal dat uit het zand opstijgt.
Ongeveer 10 meter van de ketel in het zuiden bevindt zich een van de ankers (16), al snel gevolgd door een ankerkabelbuis en een tweede anker (17).
Dit alles wijst erop dat de Saksische Brit brak net vóór de ketel in tweeën, misschien over het voorste ruim, en het voorste deel zwaaide feitelijk rond toen het zonk, zodat de boeg naar het achterste deel wees. Elk verder gebruik van de termen bakboord en stuurboord zou vanaf nu zeer verwarrend kunnen zijn.
Een paar meter verderop staat de ankerlier rechtop, bijna drijvend op het zand (18).
Op dezelfde lijn begint een deel van de romp netjes vanaf de plek waar de boeg afbrak, maar net als het achterschip wordt elke verdere boegconstructie afgebroken of begraven.
Langs de lijn van de kiel zijn aan de rechterkant een paar lieren te zien (19), wat eigenlijk de bakboord van deze sectie is, maar stuurboord vergeleken met het meer intacte achterste gedeelte. Deze zouden op het dek tussen de luiken van de twee voorste ruimen hebben gelegen.
De romp komt al snel weer tot een zuivere breuk (20), waarvan ik vermoed dat het oorspronkelijk overeen zou zijn gekomen met het achterstevengedeelte. Ik keek verder het zand in (21) maar kon niets vinden, dus dit is de limiet van het wrak, of er ligt iets verder begraven.
Met een kort stil water en een lange duik op 40 meter zal de stroming inmiddels toenemen, waardoor een vertraagde SMB de enige keuze is voor opstijging en decompressie.
DE MOORDENKAPITEIN
Twee van de bemanningsleden van de 1,337 ton Saksische Brit stierven toen ze zonder waarschuwing door werden getorpedeerd U-55 op 6 februari 1917, en de rest had het geluk te overleven, schrijft Kendall McDonald.
Dit kwam niet simpelweg omdat ze een volle lading benzine in speciale tanks vervoerden van Portishead naar Calais, en deze niet in vlammen opgingen toen de torpedo toesloeg, maar omdat de commandant van U-55 was Wilhelm Werner.
Kapitanleutnant Werner was de meest woeste van alle U-bootcommandanten. Hij verdiende terecht de titel van ‘de Killer Captain’ en had zijn slechte reputatie verdiend door het vermoorden van de overlevenden van de schepen die hij tot zinken bracht.
Hij was voor het eerst op de Britse lijst van oorlogsmisdadigers verschenen omdat hij de stoomboot zonder waarschuwing tot zinken had gebracht Leeg veld in oktober 1916. Zijn volgende verschijning op de lijst was toen hij de 3,570 ton zware voering tot zinken bracht Kunstenaar in januari 1917, waarbij alle 35 bemanningsleden omkwamen. Een andere vermelding op de lijst vier dagen later verwijst naar een aanval op de kleine visserslap Trevon, waarbij beiden aan boord door geweervuur werden gedood.
Werner vond de Saksische Brit slechts vijf kilometer ten noordoosten van Gurnard's Head, een week later. Hij bracht het 76 meter lange benzineschip tot zinken, maar bleef bij deze gelegenheid van de lijst met oorlogsmisdaden verwijderd.
Zijn volgende optreden als oorlogsmisdadiger kwam nadat hij de stoomboot tot zinken had gebracht Torrington op 8 april 1917. De enige getuige, haar kapitein, vertelde hoe Werner twintig overlevende leden van zijn bemanning op de behuizing van zijn onderzeeër zette, hem als krijgsgevangene naar beneden beval en vervolgens met de U-boot dook om alle mensen te verdrinken. de overige bemanning.
Er werd aangenomen dat Werner op dezelfde manier andere bemanningsleden had gedood, maar zijn enige andere optredens op de lijst waren aanvallen op twee hospitaalschepen. Er werd verwacht dat hij de doodstraf zou krijgen toen zijn zaak in 1921 voor het Duitse Hooggerechtshof in Leipzig kwam, maar het hele processysteem voor oorlogsmisdaden stortte in september in.
De ergste van alle U-bootoorlogsmisdadigers werd nooit voor de rechter gebracht. En niemand weet waarom Werner de plaats van het zinken van de... Saksische Brit zonder de mannen in de boten of in het water te vermoorden.
GIDS
ER KOMEN: Volg de M5 naar Exeter en vervolgens de A30 naar Hayle. De slip bevindt zich vóór de commerciële kade bij het havenkantoor
GETIJDEN: Stilstaand water is essentieel en ontstaat 10 tot 15 minuten na hoog- of laagwater Newquay. De slapte duurt 30 tot 60 minuten, afhankelijk van spring- of doodtij.
HOE U HET VINDT: GPS-coördinaten zijn 50 13.242 N, 005 37.148 W (graden, minuten en decimalen). Het wrak ligt van zuidoost naar noordwest, van achtersteven naar noordwest.
DUIKEN: Ben Slater, 01736 787567.
LUCHT : Bill Bowen laat een compressor draaien op de pier van Penzance, 01736 752135.
ACCOMMODATIE: Ben Slater kan accommodatie regelen bij lokale B&B's. Er zijn ook veel kampeer- en stacaravanplaatsen in de omgeving.
LANCERING: De dichtstbijzijnde slips zijn bij Sennen, St Ives en Hale. Alles droog als het tij daalt.
Kwalificaties: Geschikt voor redelijk ervaren sportduikers die het niet erg vinden om een beetje decompressie te ondergaan.
VERDERE INFORMATIE: Admiraliteitskaart 1149, Pendeen naar Trevose Head. Ordnance Survey-kaart 203, Land's End, The Lizard en de Scilly-eilanden. Duik op de Scilly-eilanden en Noord-Cornwall, door Richard Larn en David McBride. Toeristeninformatie Penzance, 01736 362207.
Pluspunten: Gemakkelijk te navigeren met doorgaans goed zicht in Cornwall.
Nadelen: Een ontoegankelijk stuk kustlijn met uitdrogende delen.
Met dank aan Ben Slater, John Slater en Steve Jeffries
Verscheen in DIVER april 2006
Andere wraktours op Divernet: Christina, Hera, Poldown, saffier, Orfordheid, Veritas
