Dit wrak, gelegen voor het eiland Man, vertegenwoordigt een stukje geschiedenis, als een van de laatste stoomkustvaarders en een van de eerste mijnenleggende U-bootslachtoffers. JOHN LIDDIARD leidt de Wrak Tour. Illustratie door MAX ELLIS
HET WRAK VAN DEZE MAAND IS WEER EEN KLASSIEK stoomaangedreven achtbaan die zijn rug heeft gebroken, hoewel deze het slachtoffer was van een mijn, en een veel nieuwer ontwerp heeft dan de Vendome, afgelopen december te zien.
Onze tocht begint bij de achterkajuit (1), het hoogste punt van een wrak dat niet zo ver boven de zeebodem uitsteekt. Het wrak helt ongeveer 30° naar stuurboord, dus oriëntatie naar achteren wordt bereikt door naar de onderkant van het dek te gaan en dit aan de rechterkant te houden.
Aan de achterzijde is er een kleine schuur tot 38m. De propeller is nog goed te zien, met drie bladen die dicht bij de naaf zijn gebroken en één intact (2). Als ze boven het achterschip uitstijgen, is de kans groot dat je vlak bij het wrak een grote school steenbolk ziet hangen, met daartussen een behoorlijk aantal grotere koolvis.
Het stuurmechanisme is gedeeltelijk begraven in puin (3). Ik vermoed dat omdat de Ringmuur werd gebouwd in 1921 en benedendeks was ingesloten, en dat het puin de overblijfselen zijn van het dek erboven. Aan weerszijden van het dek bevinden zich kleine paren bolders.
Aan de achterwand van de kajuit, aan stuurboordzijde, bevindt zich een klein anker (4), hoogstwaarschijnlijk vervuild en verloren in plaats van een deel van de Ringmuur’s uitrusting. Aan bakboordzijde van de kajuit is een intacte ladder aan de muur bevestigd (5), oplopend naar een kajuitdak dat er niet meer is. Tussen de twee zijn lege patrijspoorten omringd met anemonen.
De binnenkant van de cabine is gemakkelijk toegankelijk via de opening waar de bakboordmuur zou hebben gezeten. Binnen, op een niveau net boven dat van het hoofddek, bevindt zich de bovenkant van het Ringmuur’s kleine stoommachine (6), hoewel op een schip van deze omvang de toegang beneden ernstig beperkt is.
Ondanks dat de motor in 1921 werd gebouwd, toen drievoudige expansiemotoren veertig tot vijftig jaar lang de norm waren geweest, Ringmuur was uitgerust met een tweecilinder compoundmotor. Deze ogenschijnlijk retrograde techniek was een veelvoorkomend ontwerpcompromis bij kleine achtbanen. Door een kleinere en minder efficiënte motor te plaatsen, bleef er meer ruimte over voor vracht binnen dezelfde rompgrootte.
De enkele ketel gaat weer naar buiten door de kapotte bakboordmuur en gaat verder naar voren, beslaat de gehele breedte van de romp en stijgt net boven het hoofddekniveau. (7). De ruimte vóór de ketel zou het stookruim en de bunkerruimte zijn geweest. Een dekgedeelte met ventilatieluiken overbrugt dit en vervolgens wordt aan bakboord een gedeelte van de romp naar binnen gevouwen (8).
Nog een hut (9) met steunbalken aan weerszijden zou de basis voor het stuurhuis zijn geweest. Toegang is mogelijk via het dak of via een open deur aan bakboordzijde.
De stuurboordzijde kun je het beste vermijden, omdat er een sleepnet compleet met balk overheen gedrapeerd is (10). In de cabine geeft een gedeelte van het zwart-wit betegelde dek de locatie van een badkamer of kombuis aan.
Voorwaarts vanaf hier is het gebied van de ruimen (11). Met de RingmuurDe rug is gebroken, de lijn van de kiel draait ongeveer 30° naar stuurboord.
De ruimen zijn redelijk goed gebroken, vanaf bakboord ingeklapt en naar stuurboord naar buiten gebroken. Terwijl we richting bakboord blijven, raakt een ander sleepnet en een balk tegen het wrak aan, dit keer met het resterende net dicht bij het wrak verstrikt en van weinig gevaar voor duikers (12).
Vanaf het voorste uiteinde van de sleepboom begint het wrak weer wat structuur te krijgen, waarbij een kort gedeelte van de bakboordzijde van het ruim intact blijft. Op de een of andere manier is de vrachtlier erin geslaagd om daaronder te vallen (13), misschien daar door het sleepnet terechtgekomen. Boven de lier is het dek verstevigd om een paar grote meerpalen te kunnen monteren (14).
De boog (15) is redelijk intact, net als het achterschip met een slagzij van ongeveer 30° naar stuurboord. De ankerlier zit nog steeds op zijn plaats, zij het op het puntje van de boeg (16) er zijn geen sporen van de ankers. De zeebodem wordt hier iets dieper geschuurd, tot 42 meter, met het boegdek op 36 meter.
Er wordt meer sleepnet over de stuurboordzijde van de boeg gevangen (17), maar dit keer zonder enige straal. Misschien maakte het deel uit van het sleepnet dat over de ruimen werd gevangen.
In tegenstelling tot de bakboordzijde van de ruimen, wordt achter de boeg de stuurboordzijde al snel doorgebroken tot aan de zeebodem. Het bijbehorende paar meerpalen staan los op hun montageplaat (18).
EEN ONDERGROOT SLACHTOFFER
OP 27 JANUARI 1941, de Britse vrachtstoomboot van 407 ton Ringmuur werd een van de eerste slachtoffers van een Duitse mijnenleggende U-boot, een van de boten die de Duitsers in het geheim bouwden, te beginnen op een scheepswerf in Kiel in 1933.
Ringmuur reisde in ballast van Dublin naar Silloth en raakte een van de nieuwe, zeer efficiënte Duitse mijnen terwijl deze ten zuiden van het eiland Man draaide, op weg naar de Solway Firth, schrijft Kendall McDonald. De mijn blies een groot gat in de zijkant en zonk snel – zo snel dat alle acht bemanningsleden ermee ten onder gingen.
U-boten werden lang vóór het begin van de Tweede Wereldoorlog in Duitsland gebouwd, ondanks een overeenkomst tussen Hitler en Groot-Brittannië om de Duitse marinebouw te beperken tot veel minder dan de helft van de scheepstonnage van het Britse Gemenebest.
Helaas voor de Britse scheepvaart sloot deze overeenkomst onderzeeërs uit van beperkingen en elf dagen na de ondertekening lanceerden de Duitsers openlijk hun eerste nieuwe U-boot sinds 11. Tegen het einde van 1918 telden hun vloot 1935 U-boten, en bij het uitbreken van de oorlog op 14 september 3 was dat aantal gegroeid tot 1939, waarvan er 59 op de lijst stonden Voorboot (volledig operationeel), en de rest werd gebruikt opleiding of op proefvaarten.
Enkele van de nieuwe Duitse U-boten legden al snel mijnen in kleine velden in de Ierse Zee. Ze hadden tot doel het vitale zeeverkeer op weg naar Liverpool, dat oorlogsvoorraden en voedsel vanuit de VS naar Groot-Brittannië bracht, tot zinken te brengen.
De Ringmuur werd in 1921 gebouwd door Day, Summers & Co in Southampton. Het was klein, slechts 44 meter lang en 8 meter breed, en werd gelanceerd als de Maria Zomerveld. Eigenaars Wallace Brothers uit Liverpool veranderden hun naam in 1930.
Het had een tweecilinder compoundmotor van 60 pk met een enkele ketel en was bedoeld voor de kusthandel. De Ringmuur was niet de grootte van het schip waarvoor de Duitse mijn die het tot zinken bracht, bedoeld was.
GIDS
ER KOMEN: Veerboot van Liverpool of Heysham naar Douglas met de Isle Of Man Steam Packet Company, 08705 523523.
GETIJDEN: Stilstaand water is essentieel en treedt een uur vóór laagwater en hoogwater op in Liverpool.
HOE U HET VINDT: De GPS-coördinaten zijn 54 07.018 N, 004 53.580 W (graden, minuten en decimalen). De boeg wijst naar het zuidoosten en het achterschip naar het noorden, waarbij het hoogste punt het achterschip is.
DUIKEN, LUCHT & ACCOMMODATIE: Duikvakanties op Isle of Man, 01624 833133,
LANCERING: Stap uit bij Port St Mary of Port Erin.
Kwalificaties: Het meest geschikt voor ervaren duikers die bereid zijn wat decompressie te doen.
VERDERE INFORMATIE: Admiraliteitskaart 2094, Kirkcudbright naar Mull of Galloway en Isle of Man. Ordnance Survey-kaart 95, Het eiland Man. Duik op Isle of Man, Duikgids door Maura Mitchell en Ben Hextall. Toeristische informatie over Isle of Man 01624 686766.
Pluspunten: Een kans om te duiken in de laatste evolutie van stoomonderzetters voordat dieselmotoren de norm werden.
Nadelen: Goed uit de weg.
Met dank aan Mike Keggen.
Verscheen in DIVER, februari 2006
Nog een Isle of Man-wraktour op Divernet: Thracisch
Ss Rinwall. Mijn grootvader. Kapitein Frederick Hunt ging met zijn hele bemanning op dit schip verloren.
Sorry.. SS RINGWALL