Een snel luxe jacht met kanonnen – de Verona is een intrigerend vooruitzicht, zegt JOHN LIDDIARD. Het werd in 1917 gedolven en ligt op 39 meter afstand van Lossiemouth. Illustratie door MAX ELLIS
Met alle voorzieningen van een luxe jacht, geavanceerde techniek en extra kanonnen, allemaal gepropt in een ruimte die kan worden verkend zonder al te ver in decompressie te raken, is de Verona heeft de juiste ingrediënten voor een inspirerende wrakduik.
Er wordt een boeilijn vastgehouden die vastzit aan de houten H-paal op het boegdek, verborgen in dit zicht (1). Vóór dit, de boegspriet in klipperstijl (2) strekt zich uit bedekt met dode mannenvingers, een symbool van de Veronas hoge snelheid – voor haar grootte en leeftijd – van 14 knopen.
De hele boeg leunt ver naar stuurboord. Achter de H-paal begint de ankerlier uit elkaar te vallen, de basis en de hoofdspindel zitten nog steeds vast aan het teakdek, terwijl twee kleinere spindels op 39 meter hoogte naar de zeebodem zijn gevallen, wederom uit het zicht op deze foto (3).
Terwijl ze voorlopig aan de stuurboordzijde vlakbij de zeebodem blijven, zijn er ook een paar kleine bolders losgetuimeld van het minder substantiële dek achter de ankerlier. Dan komt de eerste van de Verona’s geweren, de loop naar achteren gericht (4).
Terwijl ze door het nu gebroken wrak naar bakboord lopen, verschijnt wit porselein tussen het puin en vertegenwoordigt het de overblijfselen van twee toiletpotten en een wastafel, de toiletpotten ingewikkeld versierd met blauwe lijnpatronen (5). Het is een herinnering aan de weelde van het oorspronkelijke jacht. De romp van de Verona is hier gebroken.
Hoewel de boeg ver naar stuurboord is gezakt, staat hij achter de hoofden meer rechtop en iets naar bakboord. Net na de pauze een bord met een stevige ring erin (6) zou onderdeel kunnen zijn geweest van de basis voor de kanonsteun. Vanaf hier zijn de dekribben in de romp gevallen en lopen schuin af naar de hogere stuurboordzijde om een driehoekig gedeelte te vormen.
Als je bij de ketels aankomt, zul je zien dat de ezelketel een rechtopstaand koepelvormig ontwerp heeft (7), terwijl de hoofdketel van een meer voor de hand liggend Schots type is (8), hoewel vrij groot voor de grootte van de Verona, en nog een indicatie van haar snelheid.
De drie brandgaten bevinden zich rechtop aan de bakboordzijde van het wrak, wat aangeeft dat de ketel 90° naar stuurboord is gerold sinds de Verona werd in 1917 door een mijn bijna in tweeën geblazen. Drieëntwintig levens gingen verloren, dus het wrak is een oorlogsgraf en moet met gepast respect worden behandeld. Inverness BSAC, eigenaar van het wrak, verzoekt dat de voorwerpen niet worden verwijderd.
De breuk bevindt zich net achter de ketel, waarbij het achterste deel van het wrak 60 tot 70 ° uit lijn is met het voorste deel. De die van Verona het stuurhuis zou boven de ketel hebben gelegen, en net bij de bakboordzijde van de ketel bedekt een plaat aan de zijkant van het wrak gedeeltelijk het scheepswiel (9).
Terugkomend op het hoofdgedeelte van het wrak: de romp hierachter is ook ver naar bakboord gedraaid, hoewel meer gebroken dan het voorste deel (10).
Weer aan bakboord heeft een rechthoekige bak enkele glasplaten gedeeltelijk op het zand gemorst (11). Dat is een beetje een mysterie tot de oorspronkelijke plannen van de Verona worden onderzocht, waaruit blijkt dat zich in dit deel van het jacht de donkere kamer van een fotograaf bevond. Deze platen zijn hoogstwaarschijnlijk fotografische platen die in een met lood beklede doos zouden zijn bewaard.
Terug op het hoofdgedeelte van het wrak worden de achterste faciliteiten gemarkeerd door een andere porseleinen toiletpot met het blauw geschilderde patroon (12), rechtopstaand op zijn deel van het dek.
Net als de romp ervoor is het achterschip naar bakboord gevallen, terwijl een tweede kanon op de zeebodem ligt met de loop naar het achterschip gericht (13).
Net buiten de punt van de loop maakt een buis met smalle zuigers aan weerszijden deel uit van de stuurmotor (14), waarbij de tegenoverliggende zuigers worden aangedreven door stoom om het draaien van het roer te ondersteunen.
De gebogen omtrek van het achterschip is nog net te zien op de plek waar het is afgebroken en over het roer is gevallen, waardoor de bovenkant van de roerstijl onder de totale wirwar van wrakstukken uitsteekt. (15).
Een kleine breuk in het wrak net daarvoor zorgt voor een raam waardoor de propeller zichtbaar is, waarbij de gebogen rand van één blad omhoog staat onder de overblijfselen van de propeller. Verona's dek (16).
Terug naar het midden van het wrak en naar de stuurboordzijde, een lang stuk kiel (17) laat zien dat het achterste deel van de Verona was ruim aan bakboord voordat het instortte.
De Verona's motor (18) wordt gedeeltelijk aan het zicht onttrokken door een plaat van de kiel en ligt in lijn met het voorste deel van het wrak. De breuk in de schroefas wordt verborgen door de platen van de gevallen kiel.
De motor is een van de meest voor de hand liggende ongebruikelijke aspecten van de Verona's techniek. Het is een viercilindermotor met viervoudige expansie, waarbij de cilinders in twee paren naast elkaar zijn geplaatst. Achter de motor maakt een geperforeerde schijf deel uit van de telegraafrepeater.
Terwijl ze aan de kielzijde van het wrak blijven, worden grote brokken steenkool over de zeebodem achter en onder de ketel verspreid (19).
De reis van de ketel terug naar de boeg is grotendeels een kwestie van het opnieuw bekijken van al het lekkers dat je op weg naar buiten tegenkwam, inclusief de ezelketel, de kanonsteun en de blauwgeverfde toiletpotten. Voor een kleine variatie kun je de bakboordzijde van de boeg bekijken, die bedekt is met meer gele en witte dodemansvingers helemaal tot aan de boegspriet, en ga dan terug naar de H-paal en de linie.
HET SPEELSEL VAN EEN RIJKE MAN
Het luxe stoomjacht Tighnamara was een mooi voorbeeld van wat Schotse scheepsbouwers konden doen als ze werden gesteund door grote hoeveelheden Victoriaans geld, schrijft Kendall McDonald. Ze werd in 1890 bij Greenock te water gelaten in de Clyde en was na voltooiing een elegante schoener met een lengte van 50 meter, met een enkele trechter midscheeps.
Het grootste deel van haar accessoires was van massief koper, en zelfs haar toiletten waren rijkelijk versierd met blauwe bloemen op het toilet en krullend blauw gebladerte dat rond de porseleinen wastafels rondliep, een zeker teken in die tijd dat ze de speelbal was van een serieus rijke man. .
Ze was ook een goede zeeboot en ideaal om tussen de westelijke eilanden te varen. Het is dus moeilijk te begrijpen waarom geen van haar eigenaren haar langer dan een paar jaar heeft gehouden. Iedereen veranderde haar naam, dus werd ze achtereenvolgens Katoombadan Lord Byrondan Imogen. Een andere verandering van eigenaar betekende dat toen de Admiraliteit haar in november 1914 inhuurde voor oorlogswerk, ze haar laatste naam behield.
HM jacht Verona kreeg al snel de opdracht Schotland te omcirkelen en anti-onderzeeërpatrouilletaken op zich te nemen voor de oostkust vanaf een basis in de Moray Firth. Daar was ze voldoende uitgerust om elke U-boot die ze tegenkwam aan te vallen, met kleine kanonnen op de achtersteven en nog twee bij de boeg, vlakbij haar lange boegspriet. Later werd ze aangepast om een enkele dieptebom op te vangen, die eenvoudigweg over haar achtersteven werd gerold.
Ze mocht de kanonnen of haar dieptebom nooit gebruiken tegen een van de grote mijnenleggende boten van de UC-klasse die grote aantallen geallieerde schepen tot zinken brachten in kleine mijnenvelden voor de Schotse kust.
Verona raakte een Duitse mijn in de vroege ochtend van 24 februari 1917 toen hij ongeveer zes kilometer ten zuidoosten van Tarbat Ness patrouilleerde. Ze zonk in minder dan een minuut.
GIDS
ER KOMEN: Neem de A941 van Elgin naar Lossiemouth. In Lossiemouth volgt u de waterkant langs de westkant van de rivier, langs het eerste deel van de haven en vervolgens links naar het tweede deel. Top Cat ligt aan het einde van het ponton aan de noordzijde van het bassin.
GETIJDEN: Bij elke getijdentoestand is er weinig stroming.
HOE U HET VINDT: De Verona ligt ongeveer naar het zuiden gericht, GPS-positie 57 51.64N 03 38.61W (graden, minuten en decimalen). Er zijn geen handige doorvoeren, dus je moet zoeken met een GPS en echolood.
DUIKEN & LUCHT: Moray duiken, Top Cat, schipper Bill Ruck, 01309 690421, 07775 802963.
LANCERING: RIB's kunnen te water worden gelaten in de haven van Lossiemouth.
INRICHTING: Het toeristenbureau van Aberdeen en Grampian, Elgin-kantoor, 01343 542666.
Kwalificaties: De Verona is klein genoeg om te worden gedoken als een no-stop-duik, hoewel realistischer gezien een bescheiden hoeveelheid deco vereist zal zijn.
VERDERE INFORMATIE: Admiraliteitskaarten 115 Moray Firth; 222 Buckie naar Fraserburgh; 223 Dunrobin Point naar Buckie. Ordnance-onderzoekskaart 28 Elgin en Dufftown.
Pluspunten: Veel ongewone kenmerken. Kalkwater is niet nodig.
Nadelen: Een beetje dieper dan waar veel duikers zich prettig bij voelen.
Met dank aan Bill Ruck, John Leigh en Tim Walsh
Verscheen in Diver januari 2005
