Deze diepliggende emmerzuiger heeft zo'n 45 jaar van Victoria's lange regering doorgewerkt, maar slaagde er niet in de koningin te overleven en zonk in de jaren 1890 voor de kust van Zuidoost-Schotland. JOHN LIDDIARD geniet van zijn machines, terwijl MAX ELLIS nog een mooie illustratie oplevert
SCHETSEN VAN DEZE MAAND Wrak Tour van de emmerzuiger Schotland begon als een bijna onmogelijke taak, maar werd toen plotseling gemakkelijker.
Kapitein Iain Easingwood had het schot ruim vóór de achterstand laten vallen, en wij waren ongeduldig naar binnen gegaan zodra het voldoende slap was om te duiken.
Terwijl ik afdaalde, werd het donkerder tot op het punt dat het zwart werd, met minder dan 2 meter zicht. Ik was begonnen mijn weg te vinden, zowel op gevoel als op observatie, en probeerde wat foto's te maken.
Pas na vijftien minuten, ongeveer toen ik besloot er een einde aan te maken, verbeterde het zicht plotseling, toen het water volledig zakte en geen slib meer van de zeebodem naar boven sleepte.
Het wrak werd een andere duik, dus besloot ik nog een ronde te doen. Het zicht was gestegen tot 5 meter tegen de tijd dat ik klaar was, en het was net helder genoeg om bij natuurlijk licht te kunnen zien.
Het schot was tegen een doosvormig deel van de romp gevallen (1), het enige voor de hand liggende doelwit voor een echo, en wat ik later zou uitwerken als het bakboordponton van de romp.
Terwijl ze naar achteren werken, vallen de dekbalken van het ponton al snel uiteen, evenals een rechtopstaande ketel (2) is naar voren gevallen.
Baggerbakken (3) rusten op de achterkant van de ketel, met een andere emmer tegen de binnenkant van de bakboordzijde van de romp.
Achter de ketel bevindt zich het enorme vliegwiel (4) van een oude straalmotor, gericht over het dek. De Schotland was een baggerschip uit 1848, en ik geloof dat het een eenvoudig, niet-aangedreven ijzeren pontonschip was met een industriële straalmotor op het dek gemonteerd.
Aan de achterkant van het wiel is een drijfstang bevestigd die naar de overblijfselen van een zuiger- en tuimelaarklep leidt (5).
De achterkant van het schip is netjes halfrond, met ribben die veranderen van een dwars- naar een radiaal patroon. Net aan de stuurboordzijde bevindt zich een anker met Admiraliteitspatroon (6). Als baggeraar verwacht ik de Schotland zou in elke hoek ankers hebben gedragen om de romp tijdens het baggeren vast te zetten en te manoeuvreren.
Ter hoogte van het vliegwiel aan stuurboordzijde is een massieve as bevestigd aan een even massief tandwiel (7).
Dit zou de bakketting hebben getrokken, waarbij de rotatie van de motor werd overgebracht en naar beneden werd gericht door een stel afgeschuinde tandwielen er direct achter. (8). Binnenboord hiervan liggen nog een paar baggerbakken (9) over de machines heen gestapeld.
Het stuurboordgedeelte van de romp (10) is een doosponton zoals de bakboordzijde, met een aanvankelijk open gebied dat al snel wordt vervangen door ribben vanaf het dek.
Tussen de gespleten pontons een rechthoekig gat (11) biedt een lange opening waardoorheen de baggerbakken zouden zijn neergelaten en gedraaid om het havenslib eronder te baggeren.
In deze opening rust een paar assen met schijfvormige uiteinden. Misschien is dit een mysterieus onderdeel van de baggermachine – of misschien heeft het er niets mee te maken. De term ‘baggerschip’ bestrijkt een enorme reikwijdte in het scheepsontwerp, van een plat vlot dat net groot genoeg is om een JCB te laten drijven, tot grote schepen met door stoom aangedreven baksystemen, zoals de Sint Dunstan buiten Dorset.
De gesplitste twin-pontonindeling van de SchotlandDe romp suggereert dat het een stevige bakkettingarm had kunnen hebben, zoals op de Sint Dunstan, maar er is geen teken van zo'n arm, alleen een nest emmers.
De rest van de machinerie is van ijzer, dus als zo’n arm ooit had bestaan, zou die ook van ijzer zijn geweest. Zou het voor transport verwijderd kunnen zijn? Zou het door de storm losgescheurd kunnen zijn en verdwaald zijn geraakt van het hoofdgedeelte van het wrak? Zou het diep in het slib eronder begraven kunnen zijn?
Of misschien was er nooit een arm. De Schotland werkte mogelijk door emmers aan een kabel in een roterende lus te slepen.
Iets verder naar voren breekt het havenponton op. Net buiten de bakboordzijde bevindt zich een eenvoudige A-frame ankerlier (12), vergelijkbaar met het soort dat op veel stoomtrawlers wordt aangetroffen. Hiernaast bevindt zich een rompplaat met een klein patrijspoortje (13).
Als we teruggaan naar het wrak, passeren we een kleine kabelgeleider en dan alleen maar algemeen puin van ijzeren platen en ribben. Aan de voorzijde van dit puin bevindt zich een duidelijke boeg (14), en misschien de gevouwen buisvormige structuur daarachter (15) was een ander onderdeel van de baggermachine – of misschien is dat wensdenken, en het was een eenvoudige driepootbasis voor een mast.
Als je het starten van je duik hebt uitgesteld tot diep in het kalme water, zodat het slib de tijd heeft om te bezinken, zal de stroming inmiddels beginnen aan te trekken. De beste opstijgmethode zal waarschijnlijk een DSMB zijn.
GESCHIEDENIS OPBORGEN
SCHOTIA, emmerzuiger. GEBOUWD 1848, GEZOND 1893
HET SCHOTIA WAS EEN WIJNOOGST UIT 1848 baggerschip eigendom van de Arbroath Harbour Commissioners. Zoals veel van dergelijke baggerschepen was ze in wezen een pontonschip met een motor en baggermachines erop vastgeschroefd.
De genoemde waterverplaatsing van 50 ton logenstraft de omvang van het wrak en heeft waarschijnlijk betrekking op een berekende afgesloten ruimte, in plaats van op de werkelijke waterverplaatsing.
De Schotland's werkzame leven zou hebben bestaan uit weken of maanden besteed aan het baggeren van slib uit de haven van Arbroath terwijl hij met anker en lijn werd gemanoeuvreerd, vervolgens inpakte en werd verhuurd aan andere havens in de regio, terwijl hij de reis op sleeptouw maakte door een stoomsleepboot .
Op 21 februari 1893 werd de Schotland was op sleeptouw van Eyemouth naar Granton en werd overweldigd door een noordoostelijke windkracht 6, ongeveer elf mijl uit Dunbar. Het lot van kapitein Brown en zijn negenkoppige bemanning is onbekend.
Het wrak werd in 2006 voor het eerst vanaf de boot van Ian Easingwood gedoken en geïdentificeerd als het wrak Schotland door het juiste type schip van de juiste maat en leeftijd te zijn, maar niet de Cycloop (wat de enige andere grote emmerzuiger is waarvan bekend is dat deze in de buurt is vergaan).
GIDS
ER KOMEN: Eyemouth ligt aan de A1107, vlak bij de A1. Eenmaal in de stad volgt u de borden naar de haven. Als u het havengebied binnenkomt, bevindt ‘The Harbourside’ zich aan de noordkant.
HOE U HET VINDT: Het wrak ligt grotendeels rechtop op een vlakke zeebodem met de boeg naar het noordoosten. GPS-coördinaten zijn 55 58.30N, 002 18.60W (graden, minuten en decimalen).
GETIJDEN: Stilstaand water is drie uur na hoog- of laagwater bij Eyemouth.
DUIKEN & LUCHT: Mariene zoektocht Bootcharter opereert vanuit Eyemouth, 01890 752444Het heeft een volledige gasfaciliteit aan de havenzijde.
INRICHTING: De Harbourside beschikt over stapelbedden, een lounge, tv, gratis internettoegang en een zeer efficiënte droogruimte voor spullen.
LANCERING Uitglijden bij North Berwick, St Abbs en Eyemouth.
Kwalificaties: Een dieper dan normaal wrak dat het meest geschikt is voor mensen met technische kwalificaties zoals geavanceerde nitrox- of decompressieprocedures.
VERDERE INFORMATIE: Admiraliteitskaart 175, Fife Ness naar St Abbs Head. Ordnance Survey-kaart 67, Duns, Dunbar & Eyemouth. Berwickshire Duiktoerisme Association, Shipwreck Index van de Britse eilanden, deel 4, door Richard en Bridget Larn.
Pluspunten: De vermelde waterverplaatsing van 50 ton logenstraft de omvang van dit wrak. Een aantal geweldige machines, met de overblijfselen van een grote motor en versnelling.
Nadelen: Fijn slib dat door het getij wordt opgetild, zorgt ervoor dat het zicht verbetert naarmate het getij afneemt en verslechtert
terwijl het tij weer opkomt.
DIEPTE: 35m -45m
Met dank aan Iain Easingwood en Jim Easingwood.
Verscheen in DIVER oktober 2012
