Opwarmen voor het duiken naar de Scapa Flow-wrakken in Orkney? Er zijn weinig betere wrakken voor dat doel dan deze, de ondiepste van de Duitse kruisers uit de Eerste Wereldoorlog, zegt JOHN LIDDIARD. Illustratie door MAX ELLIS
BIJ HET BESLISSEN WELKE VAN DE SCAPA FLOW wrakken die dit jaar op de agenda staan Wrakrondleidingen, Ik had nog maar een kleine keuze om te presenteren: de Grand Fleet-cruiser uit WO 1 Karlsruhe, of de escortboot uit WO II F2.
Uiteindelijk heb ik besloten de set cruisers af te maken, dus de tour van deze maand is de sms Karlsruhe, op 26 meter van de zeebodem een paar meter ondieper dan de andere cruisers, een populaire opwarmduik en handig als tweede duik na een van de diepere wrakken.
De Karlsruhe is meer kapot dan de andere kruisers, maar dit is een van zijn charmes. Veel details die diep in de anderen verborgen zijn, zijn zichtbaar op de Karlsruhe.
Zoals bij alle Scapa-wrakken is er permanent een boei bevestigd. Op de Karlsruhe het is bevestigd aan de voorkant van een paar zware boortorens (1) aan bakboord, net voor midscheeps op slechts 14 meter. Daaronder zijn de bijbehorende stuurboorddavits los op de zeebodem gevallen (2) te midden van een flinke ladder en een mast op 26 meter hoogte.
De weg vooruit is met het dek op je linkerschouder. Masten zijn ook op de zeebodem gevallen, waarna een groot deel van het dek met teakplanken iets naar buiten is gegleden toen de romp instortte (3).
Dit is op zichzelf niet zo'n belangrijk onderdeel van het wrak, maar het markeert het punt waarop we naar het roerhuis moeten gaan zoeken. (4), een kegelvormig gedeelte dat half in de zeebodem is ingegraven, tussen het dekgedeelte dat we zojuist zijn gepasseerd en de gepantserde commandotoren (5).
Dit laatste kenmerk is onmisbaar: een zware stalen cilinder met een diameter en hoogte van een paar meter, met kleinere ringen erop om de kapitein te beschermen tijdens de strijd terwijl hij het bevel voerde over het schip.
We blijven op de zeebodem en onze tocht bevindt zich nu aan de lange, taps toelopende boeg van de kruiser. Twee 5.9 inch geschutskoepels (6) zijn losjes verbonden gebleven met hun basis, torenschachten en het omringende dek, terwijl het dek is ingestort. Dit paar zou oorspronkelijk naast elkaar hebben gestaan, misschien enigszins verschoven, zodat ze allebei tegelijkertijd over dezelfde kant van het schip konden schieten.
Net als bij de andere Scapa Flow-kruisers zijn de achterkanten van de geschutskoepels open, waardoor details van de bres- en hefmechanismen van de kanonnen zichtbaar worden.
De manier waarop het dek is opgevouwen wordt iets verder naar voren duidelijker, waar een paar ankerkaapstanders zitten (7) liggen bijna boven elkaar met hun eigen fragmenten van met teak beklede dek, waar ze oorspronkelijk naast elkaar zouden hebben gelegen.
Vanaf de kaapstanders bungelt de ankerketting slapjes voordat hij door de trospijpen verdwijnt, met aan weerszijden een paar grote meerpalen (8).
De boeg zelf is verrassend, omdat de rompplaten zijn weggerot en er alleen nog maar een skelet van de boeg over is (9), eersteklas onroerend goed voor enkele grote pruimanemonen waar de bijna verwaarloosbare stroming zich rond het einde van het wrak opbouwt.
Nu naar achteren, terug langs de bootdavits, een plaat met een ovaal luik (10) markeert een gebied dat ooit een ongepantserde bovenbouw zou zijn geweest, nu grotendeels in verval.
Onze route kruist nu nog een groot stuk teakhouten dek, voordat we bij een verspreide stapel steenkool aankomen (11).
Een blik op de foto's van de Karlsruhe onthult dat er nog eens kanonnen in dit gebied waren, maar het meeste dat ik kon vinden was een van de schachten (12) dat zou een kanon tot aan de kiel van het schip hebben ondersteund.
Net daaronder vindt u enkele kenmerken van de Karlsruhe dat zou goed in een van de andere wrakken hebben gezeten – een keukenfornuis (13) en een metalen opbergkast.
Het wrak neemt hier een duik waar de romp is opengeblazen voor berging, maar de route naar achteren is gemakkelijk te volgen door verder te gaan langs de rand van het wrak. Nu op het achterdek nog een geschutskoepel (14) is op de zeebodem gevallen en ligt op één kant, de geweerloop bijna aan het zicht onttrokken door slib.
Meer teakplanken leiden naar achteren naar een enkele kaapstander voor een kedge-anker (15).
Aan weerszijden van het dek bevinden zich paren bolders (16)en vervolgens paren halfronde uitsparingen (17), elk iets minder dan 1 meter breed. Ik moet het doel ervan nog identificeren – het kan zo geavanceerd zijn als het leggen van mijnen, of zo eenvoudig als toilethokjes boven de achtersteven. Ik zou het graag zeker willen weten. Er is niets vergelijkbaars met de andere kruiserwrakken, behalve de Karlsruhe is een andere generatie kruiser.
Rechts op het achterschip bevindt zich een enkele trospijp voor een kedge-anker (18).
Door het achterschip rond te maken en dicht bij de zeebodem te blijven, is het roer losgebroken en rust het op de zeebodem (19). Daarbij heeft het een gat in de romp geopend waardoor de bovenkant van de roeras en de enorme rammen van de stuurmotor zichtbaar zijn.
Het verblijf op de romp, de stuurboordschroefas en het A-frame (20) gaan voorop en verdwijnen slechts even voordat we bij het bergingsgat komen. De bergers waren op zoek naar non-ferrometalen, maar in het geval van de Karlsruhe waren niet bijzonder efficiënt, omdat verschillende delen van de turbinering kapot waren (21) rust tussen het puin aan de achterkant van dit gat.
Ik kijk ernaar uit, ketels (22) zichtbaar onder de romp.
De duik zou hier kunnen eindigen met de lancering van een vertraagde SMB, maar de bakboordzijde van de romp is slechts 14 meter diep en is gemakkelijk terug te volgen tot aan de boeilijn (23).
Met een duikcomputer dat diepe stops berekent, kan een paar minuten op 14 meter zelfs verplicht zijn.
GEKLEURD BIJ SCAPA
HET KARLSRUHE, lichte kruiser. GEBOUWD 1916, GEZOND 1918
HET KARLSRUHE WAS GELANCEERD op de Kaiserliches-werven in Wilhelmshaven op 31 januari 1916.
Ze was een van de drie lichte kruisers die de verliezen moesten compenseren die de Duitse marine in de Eerste Wereldoorlog had geleden. schrijft Kendall McDonald.
Alle drie de schepen waren van de Königsberg II-klasse, maar waren een enorme verbetering ten opzichte van de schepen die ze vervingen. Karlsruhe sloot zich in november aan bij de High Seas Fleet nadat hij was uitgerust.
Karlsruhe was groot – 5354 ton, zwaar gepantserd en met twee sets tandwielturbines die twee propellers aandreven die haar een snelheid van 28 knopen konden geven. Ze was 497 voet lang met een breedte van 47 voet en een diepgang van 21 voet.
Ze was bewapend met acht 5.9 inch kanonnen op enkele steunen op het voorschip en op het achterdek, en twee 3.5 inch luchtafweergeschut.
Aan dek had ze twee torpedobuizen van 19.7 inch, één aan weerszijden van de trechter, en er waren nog twee buizen onder water op het platformdek aangebracht. Ze kon 200 mijnen dragen en leggen vanaf hellingen aan elke kant van het achterschip. De bemanning bestond uit 475 man en 25 officieren.
KarlsruheDe oorlogsdienst begon toen ze zich aansloot bij de 2e Scoutingdivisie en werd aangesteld als dekking voor de mijnenvegers die in de Duitse Bocht opereerden.
Ze sloot zich aan bij de Duitse vloot in actie tegen de Baltische eilanden ter ondersteuning van het 8e leger, dat naar de Golf van Riga was getrokken. De Karlsruhe leidde een invasie van de eilanden en landde Duitse troepen die het Russische garnizoen vernietigden.
Daarna ging ze mijnen leggen in de Oostzee, en haar laatste actieve dienst was als bewaker tegen elke aanval van Britse schepen tijdens de evacuatie van de U-bootbases in Brugge en Zeebrugge in oktober 1918.
Karlsruhe maakte haar laatste reis na de wapenstilstand in november 1918, toen ze het leidende schip was van een lijn kruisers die zich overgaven aan de schepen van de Royal Navy, wat het totaal op 74 Duitse oorlogsschepen bracht die bij Scapa Flow werden geïnterneerd.
Op de ochtend van 21 juni 1919 KarlsruheDe bemanning van het schip bracht haar tot zinken, en ze zonk naar de zeebodem voor het eiland Cava.
Ze was een van de vier kruisers en drie slagschepen die nooit werden gehesen, hoewel er zwaar bergingswerk met explosieven werd uitgevoerd, vooral aan de midscheeps en voorste secties.
GIDS
ER KOMEN: Northlink-veerboten exploiteert diensten van Scrabster naar Stromness en Aberdeen naar Kirkwall, 0845 6000 449.
HOE U HET VINDT: GPS-coördinaten zijn 58 53.357 N, 003 11.394W (graden, minuten en decimalen) met een buiging naar het noordwesten. De Karlsruhe is gemakkelijk te vinden aan de hand van de coördinaten met een GPS en echolood, vooral omdat er een boei aan het wrak is bevestigd.
GETIJDEN: De sms Karlsruhe er kan bij elke getijdenstand gedoken worden.
DUIKEN & LUCHT: Het meeste duiken in Scapa gebeurt vanaf grote hardboten, waarvan vele met liveaboard-accommodatie met “drijvende stapelbedden”. Boten zijn over het algemeen gevestigd in Stromness, maar kunnen 's nachts aanmeren in andere havens. Lucht wordt geleverd door compressoren aan boord. Nitrox kan tegen een meerprijs op de meeste boten worden gemengd. Lucht, gewichten en cilinders zijn meestal bij de prijs inbegrepen, dus licht reizen en de uitrusting van de boot gebruiken is altijd een optie. Scapa Flow Charters exploiteert de boten Jean Elaine en Sharon Rose, 01856 850879.
INRICHTING: Slaap aan boord of verblijf in een hotel of B&B. Er is een camping in Stromness, maar kamperen in dit klimaat wordt niet aanbevolen. Orkney-eilanden VVV, 01856 872856.
Kwalificaties: Een gemakkelijke duik voor een PADI Geavanceerd open water of BSAC Sports Diver. Technisch duiken is niet verplicht, maar de Karlsruhe bevindt zich op een ideale diepte om de bodemtijd te verlengen met een nitroxmengsel.
LANCERING: Als u met een boot de overkant wilt bereiken, zijn er een aantal kleine aanlegsteigers. Het dichtst bij de Karlsruhe is in Houton. Scapa Flow is een werkende haven, dus vraag vooraf toestemming om te duiken bij de havenmeester.
VERDERE INFORMATIE: Admiraliteitskaart 35, Scapa Flow & Benaderingen. Ordnance Survey-kaart 6, Orkney – Vasteland, Ordnance-onderzoekskaart 7, Orkney – Zuidelijke eilanden. Duik Scapa Flow, door Rod Macdonald. De wrakken van Scapa Flow, door David M Ferguson. De scheepswrakken van Scapa Flow, door Peter L. Smith. De wrakken van Scapa Flow, door Lawson Wood.
Pluspunten: De ondiepste van alle kruiserwrakken, een populaire warming-up of tweede duik.
Nadelen: Het meest kapotte kruiserwrak.
Met dank aan Andy Cuthbertson, Kieran Hatton, Kevin Heath en verschillende duikers uit Swansea en Leeds.
Verscheen in DIVER maart 2009
