GOZO DUIKER
STAAT OP DE KLIP met de Blue Hole onder ons keek een van mijn mededuikers over het water en zuchtte. “Dit was een van mijn favoriete plekken”, zei hij. "Vroeger kon je vanaf de onderkant van de stapel naar de boog kijken, het was prachtig... en nu is het weg."
Het Azure Window, de 50 meter hoge kalkstenen boog die nog beroemder werd als decor voor de bruiloft van Daenarys Targaryen en Khal Drogo in Game of Thrones, stortte in maart van dit jaar in de diepte in. De Maltese premier omschreef de gebeurtenis als “hartverscheurend”. Toen ik naar mijn mededuiker keek, kon ik zien dat hij hetzelfde voelde.
De Blue Hole, het toegangspunt voor deze duik, komt uit in een onderwaterboog, die vervolgens naar een grote grot, schuine schoorstenen en drop-offs leidt.
Maar dat kon tot later wachten – de belangrijkste attractie van deze duik, wat er nog over was van het Azure Window, was slechts een vin weg.
We waren op Gozo voor drie dagen duiken – een wervelende kennismakingsreis georganiseerd door het toeristenbureau voor de algemene pers. Ik was meegegaan in de hoop te kunnen profiteren van alle topduiken die het eiland te bieden had – en die ik nog niet eerder had meegemaakt, omdat ik het eiland nog nooit had bezocht.
We waren aan het duiken met Atlantis Divers en duikgids Denis gaf duidelijk veel om het bieden van een duikervaring van hoge kwaliteit.
Het Azure Window stond altijd op mijn lijst met ‘duiken om te doen’, en hoewel ik misschien te laat was geweest om naar de basis van de stapel te duiken, gaf het kijken naar de witte glans van de overblijfselen die net onder de oppervlakte lagen me het gevoel dat ik zou niet teleurgesteld zijn als hij naar de overblijfselen zou duiken.
De zegen van de ineenstorting van het Azure Window is dat het niet uiteenviel in kleine rotsblokken, maar in massieve rotsblokken van 20 tot 30 meter breed en hoog. De bovenkant van de boog ligt nu op zijn kant, met nog steeds struiken en planten op het verweerde en pokdalige oppervlak. De nieuw blootgelegde rots vertelt een verhaal over hoe Gozo ontstond uit de ontmoeting van twee continenten.
Gele lijnen breken de helderheid van de witte kalksteen, waardoor dit in de zon op geen enkele andere plek op aarde lijkt. Het is alsof je op een off-piste skipiste duikt, omdat het zeeleven het oppervlak van de nieuwe drop-offs, zwemdoorgangen en tunnels nog moet koloniseren.
Opvallend is het contrast met de bruine algen en het onkruid dat de rotsen bedekt die er al millennia liggen. Maar hoe lang zal dit effect aanhouden? Zes maanden, een jaar, twee?
Er groeit al een film van algen op de hellingen van ongerepte witte steen. Dit zal altijd een monumentale plek blijven, maar voor nu heeft het een extra laagje awesome.
OVER HET THEMA Van alles op Gozo dat enorm groot is, bevindt zich op een paar honderd meter van het Azure Window (zullen ze het nu anders moeten noemen?) de Binnenzee, eigenlijk meer een binnenmeer, en nog een klein ook. Maar wat deze plek onderscheidt, is de gigantische ingang van een grot die naar de zee leidt.
Als een van de leidende duikers in mijn groep bevond ik me in een goede positie om vooruit te komen en me te verbazen over het zien van duikers die tegen het licht in de grot binnenkwamen via de enorme ingang.
Eenmaal in de grot zou je denken dat er weinig te zien is totdat je de open oceaan in loopt. Het gebrek aan natuurlijk licht betekent echter dat er ruimte is op de wanden van de grot voor sponzen en groei die anders zou worden gewurgd door het groene en bruine onkruid en de algen die de rotsen bedekken die aan het licht zijn blootgesteld.
Bij nadere inspectie van de felgekleurde sponzen vond ik er enkele die leken te bewegen. Dit waren in feite rotskrabben, hun camouflage bestond uit sponzen die waren uitgesneden en op hun rug werden geplaatst met behulp van een voor dit doel aangepaste klauw.
Bij aanraking voelden ze aan als sponzen, waardoor de verschillende octopussen die we tijdens deze duik zagen, zo in de war raakten dat ze ze met rust lieten en zich voedden met gemakkelijkere prooien zoals wulken en heremietkreeften.
Grotduiken is niet voor iedereen weggelegd, maar op Gozo zijn ze zo veilig als maar kan, voordat je al te technisch moet worden.
Op het nabijgelegen eiland Comino is het systeem dat bekend staat als de Mark van Zorro een klassiek voorbeeld. Lichtschachten dringen door gaten in het plafond van dit labyrint en nodigen fotografen uit om met de creatieve dans ervan te spelen.
Maar naast deze lichtshow ligt Comino's hoofdattractie: spiralen van naaktslakeieren die aan de muren hangen, evenals de kleine wezens die ze in prachtig paars en wit hebben gelegd.
In de spleten van de grotmuren vonden we ook murenen die op hun volgende maaltijd wachtten, terwijl naast een van hen een heremietkreeft balanceerde op een richel en wrakstukken vangde.
Dit grottensysteem kan desoriënterend zijn, zoals een van mijn mededuikers opmerkte: “Ik had geen idee waar ik was – ik volgde gewoon de gids.” Dit zou een uitstekende introductie zijn tot een duik zonder helder oppervlak, maar dit was niet voor iedereen weggelegd, omdat enkelen in onze groep het moeilijk vonden om de noodzakelijke controle over het drijfvermogen te verkrijgen.
Omdat de Mark of Zorro een deel van ons gezelschap uit grotten had verdreven, stemden we voor iets gemakkelijkers, en de P31, de oude patrouilleboot die als kunstmatig rif voor het eiland Comino is gezonken, is precies dat.
Het is gewoon een groot stuk speelgoed om in te spelen, een veilige plek om te verkennen met zijn hutten en ruimen die toegankelijk zijn voor duikers en natuurlijk een uitstekende plek om deel te nemen aan clichématige boogschoten van de Titanic.
Het is een leuke duik, maar niet eentje die ik op mijn lijstje van “must-do”-duiken op Gozo zou zetten.
DE VOLGENDE DAG DAEDALUS gaf ons nog drie intens gedenkwaardige ervaringen. We verlieten de veiligheid van de rifmuur en zwommen verder naar buiten, waarbij we het rif als visuele referentie in de verte achterlieten.
De ervaring van het afdrijven in het blauw is bijna religieus. Ik werd een stipje in een zee van blauw. Mijn ademhaling vertraagde en ik voelde me gesteund door de uitgestrekte onderling verbonden zeeën en oceanen. Was dit de oceaan van oneindig bewustzijn waar yogi’s over praten?
Mijn geest en lichaam dreven af toen een duiker naar de oppervlakte wees. Dat bracht me terug naar het moment, want daarboven kon ik de onmiskenbare vorm van een mantarog zien.
De vleugels vlogen in perfecte symmetrie terwijl hij naar mij toe gleed in diepere wateren. Je kaak valt moeilijk open als je een mondstuk tussen je tanden hebt geklemd, dus slaakte ik een gedempte zucht.
Mijn camera was kapot op dag drie, toen ik hem dwaas op het bovendek liet vallen. En nu was ik dankbaar dat ik de manta niet door het oog van mijn camera kon bekijken, omdat ik elk detail ervan wilde opsnuiven. De twee remora's die meeliftten op de bleke buik van de rog hadden een liftervaring om ze allemaal te verslaan.
Ik wilde de rog van dichterbij bekijken. Het hoofd vinnen zien er bijna opgerold uit als ze voedsel naar de mond trekken, die naar voren gericht is in tegenstelling tot die van andere roggen. Mijn hart klopte sneller toen ik mijn allereerste duik met een manta probeerde te absorberen. Dit is waarom we duiken.
Zo ontdekte ik dat ik het geweldig vond om op en vanaf een liveaboard te duiken. Ik had deze ongelooflijke ervaringen dankzij attente duikgidsen, bekwame bootbemanning, mijn ondersteunende duikbuddy Emma en een beetje zelfbeschikking.
Het is geen schande als een duiker wiebelt en je moet alle steun krijgen die je nodig hebt om weer in het zadel te stappen en weer te gaan duiken. Achteraf ben ik blij dat ik die duik heb gemist. Het gaf me de kans om mijn kalmte te hervinden, geen vervelende duik te maken en wat Arabisch te leren!
MOETEN DOEN, ECHTER, was wat de duiklocatie van de kathedraal was. Terwijl de ingang van deze grot alles onthulde wat de Binnenzee en de Comino-grotten te bieden hadden, was ik niet voorbereid op het moment waarop ik, eenmaal in de grot, omkeek.
De ingang is een enorme cirkel van spectaculair blauw, maar toen zag ik de weerspiegeling van de ingang op het oppervlak, nog spectaculairder. We klommen naar de enorme koepel van de kathedraal, waar de lucht goed in te ademen is dankzij een kleine spleet aan de oceaanzijde.
De lichtflits die door dit gat naar binnen kruipt, is de toegevoegde bonus van deze duik. Het laat het water griezelig turkoois gloeien als je erop spettert.
Voordat we afdaalden om te vertrekken, brachten we een moment in stilte door in de koepel. Terwijl ik het geluid van mistige adem en het hypnotiserende shloop-geluid ervoer toen de deining de achterwand raakte, dacht ik na over wat Gozo voor duikers betekent.
Geweldige drop-offs, tunnels en grotten – de rotsblokken van reuzen en, voor een eiland dat diep religieus is, een passende duik om onze reis te beëindigen. Ik heb over de hele wereld op veel locaties gedoken die Cathedral heten, maar geen enkele kan deze evenaren.
Eén woord van waarschuwing: aangezien de meeste duikplekken van Gozo vanaf de kust bereikbaar zijn, zou je in de verleiding kunnen komen te denken dat de toegang gemakkelijk is, en voor sommige van de beginnersplekken is dat ook zo.
Voor locaties zoals het Azure Window en de kathedraal zijn er echter veel rotsen en trappen die je moet beheren.
Mijn conditie is goed, maar ik vond het nog steeds een hele opgave om er in en uit te komen, en ik zag ook dat sommige duikers het echt moeilijk hadden. Wees fit!
Omdat dit een persreis was, stonden eten en wijn hoog op de agenda. Er zijn tal van eetgelegenheden op Gozo, van goedkope pizza's en hamburgers tot restaurant Ta Philippe, dat meer een ervaring dan een maaltijd was.
Het menu is typisch Gozo: geiten- en schapenkazen, brandnetelpasta, lamsvlees, konijn en speenvarken.
Je kunt vragen om de wijnkelder te bezoeken, en bezoekers geven tussen de 20 en 300 euro per fles uit. Overigens is Gozo's assortiment wijnen uit Marsovin indrukwekkend, en omdat er zo weinig van wordt gemaakt (het eiland beslaat slechts 26 vierkante kilometer), wordt er heel weinig geëxporteerd.
Waarom Gozo bezoeken? De duiken zijn uitdagend, hoewel ze diep kunnen zijn en enige ervaring vereisen.
Je zou niet in de eerste plaats voor het zeeleven gaan, en de topografie is overwegend groen en bruin. Alles is gigantisch groot en het zicht is altijd goed, omdat er geen rivierafvoer is.
En het eiland is erg relaxed – perfect voor degenen die willen ontsnappen aan de bebouwde drukte van Malta. De Gozitans zijn erg gastvrij en vrijwel iedereen spreekt vloeiend Engels. Verken het eiland te voet, op de fiets, quad of huurauto – je bent nooit ver weg van de zee
FEITBESTAND
HOE ER> Vlucht met een budgetluchtvaartmaatschappij naar Malta, 30-40 minuten wegtransfer met een korte veerboottocht van Cirkewwa naar Gozo.
DUIKEN & ACCOMMODATIE> Atlantis Divers, Marsalforn, heeft ook accommodatie beschikbaar, atlantisgozo.com. De meeste duikcentra hebben hun eigen accommodatie of kunnen helpen dit te regelen. Overweeg het huren van een boerderij op Gozo als zelfcateringoptie voor een groep – toegang tot dit soort luxe zou per persoon zelfs goedkoper kunnen zijn dan de budgethotels en hostels.
WANNEER TE GAAN> In de zomer kunnen sommige populaire plekken vol zitten met duikers. Het water is warmer en blijft zo tot oktober, en de lucht kan een zinderende temperatuur van 30-35°C hebben, waardoor een goede hydratatie essentieel is. In april en mei kunt u op locaties meer eenzaamheid ervaren, maar kunt u profiteren van een droogpak in die tijd van het jaar.
GELD> Euro
PRIJZEN> Atlantis heeft een aanbieding voor november (er staat dat de watertemperatuur nog steeds 23°C is tot op een diepte van 40 meter) met zeven nachten in Atlantis Apartments, 10 begeleide kantduiken en luchthaventransfers voor 350 euro (twee delen); of met B&B bij Atlantis Lodge 420 euro. Retourvluchten vanuit Groot-Brittannië kosten vanaf £ 55.
BEZOEKER Informatie> bezoek malta
