Waarom vallen orka's boten aan? Vragen en antwoorden van experts

Orka's gedragen zich vreemd voor de Iberische kusten – Dr. LUKE RENDELL doet onderzoek naar het leren, gedrag en de communicatie tussen zeezoogdieren aan de Universiteit van St. Andrews, en geeft zijn antwoorden op vragen over wat er achter hun gedrag zou kunnen liggen.

Lees ook: Wat maakt mannelijke orka’s tot ‘moederjongens’?

Orka’s leven onlangs voor de Iberische kust van Europa getroffen en zonk een jacht in de Straat van Gibraltar. Wetenschappers vermoeden dat dit het derde schip is dat deze subpopulatie van orka's heeft gekapseisd sinds mei 2020, toen een vrouwelijke orka, vermoedelijk de veroorzaker van dit gedrag, een traumatische ontmoeting met een boot had.

In de meeste gemelde gevallen bijten, buigen en breken orka's de roeren van zeilboten af. Hoe leerden ze dit gedrag te imiteren – en waarom?

Waarom denk je dat orka's boten voor de Iberische kust lijken aan te vallen?

Elk antwoord dat ik (of iemand anders eigenlijk) op deze vraag geef is speculatie; we weten gewoon niet genoeg over de motivaties van orka's om zeker te zijn. De puzzel voor biologen is om te begrijpen hoe dit gedrag zich heeft ontwikkeld.

Het ontbreken van voor de hand liggende beloningen die de conditie verbeteren (zoals voedsel bijvoorbeeld) betekent dat het onwaarschijnlijk is dat dit is geëvolueerd, omdat de walvissen hierdoor beter in hun omgeving konden overleven. Dat is wat we een adaptieve eigenschap zouden noemen: het levert een direct evolutionair voordeel op door het dier te helpen voedsel te vinden, te paren of met succes nakomelingen groot te brengen.

Maar ik kan wel zeggen hoe dit gedrag eruit ziet. Er zijn meerdere verhalen over individuele orka's en groepen orka's die idiosyncratische en niet duidelijk adaptieve gewoonten ontwikkelen.

Deze variëren van de ene groep die zich bezighoudt met wat leek op een kortetermijnrage van het dragen van dode zalm op hun hoofd, tot een andere groep die vocaal zeeleeuwen nabootst (er kan een adaptieve uitkomst zijn om zeeleeuwen ervan te overtuigen dat jij ook een zeeleeuw bent , geen vraatzuchtig roofdier, maar er is geen bewijs dat dit gebeurt).

Er zijn andere soorten gedrag die beloningen lijken op te leveren – bijvoorbeeld orka's in gevangenschap die leren vissen uit te braken om als aas voor meeuwen te gebruiken, die ze blijkbaar liever eten dan de vissen. Maar de oorsprong en verspreiding van deze bootaanvallen passen momenteel heel goed bij de karakterisering van een tijdelijke rage, en het valt nog te bezien hoe lang deze zal aanhouden.

Als er in plaats daarvan een adaptieve verklaring is, denk ik dat dit te maken heeft met nieuwsgierigheid die soms leidt tot belangrijke innovaties op het gebied van voedselbronnen, die vervolgens kunnen worden gedeeld.

Hoe vermoed je dat dit gedrag wordt overgedragen onder orka's in de regio?

Dit gedrag begon waarschijnlijk bij individuele orka's, maar lijkt zich te verspreiden via sociaal leren. Onlangs publiceerden wij een papier over een soortgelijk rage-achtig gedrag bij tuimelaars, waarbij we de dolfijn identificeerden die het staartloopgedrag promootte dat hij tijdens een tijdelijke periode van gevangenschap had verworven.

Dit is vrijwel hetzelfde als het account van een academisch tijdschrift over het recente zinken van het jacht, in die zin dat een specifiek individu werd geïdentificeerd als de potentiële bron. Deze orka werd tot dit gedrag aangezet vanwege een trauma uit het verleden – mogelijk geraakt door een roer van een boot, aldus het verhaal.

De precieze reden is erg moeilijk om zeker te weten, maar we weten wel dat het gedrag zich door haar groep heeft verspreid. En het is moeilijk om die dynamiek uit te leggen zonder dat er een vorm van sociaal leren bij betrokken is: de verspreiding van informatie.

Zijn er aanwijzingen dat orka's zich in het verleden op deze manier gedroegen?

Ik heb tijdens een onderzoek orka's meegemaakt die heel dicht bij onze boot zwommen in de wateren bij St. Vincent, in het oostelijke Caribisch gebied. Ons schip was, net als de schepen die bij deze interacties betrokken waren, ongeveer zo groot als een grote walvis (een bultrug bijvoorbeeld). Misschien waren ze ons aan het onderzoeken, maar het escaleerde nooit tot enige vorm van fysieke interactie.

Ik had de indruk dat ze geïnteresseerd waren in de propeller van de boot en de stroming die die veroorzaakte. Eén keer kwamen ze zo dichtbij dat we de motor uit de versnelling moesten halen om letsel te voorkomen. Het naderen van boten is dus niet nieuw. Het is echter niet iets dat ik orka’s ooit eerder heb horen doen.

Het is natuurlijk bekend dat dit ook bij andere soorten voorkomt, met name bij potvissen, wat aanleiding geeft tot het verhaal van Moby Dick: een combinatie van verhalen over een witte walvis voor de Zuid-Amerikaanse kust genaamd “Mocha Dick”, en het verhaal van de walvisvaarder Essex, tot zinken gebracht door een grote potvis in equatoriale wateren.

De subpopulatie van orka’s die verantwoordelijk zijn voor deze aanvallen wordt ernstig bedreigd. Denkt u dat de staat van instandhouding van de groep op de een of andere manier relevant is?

Ik denk niet dat het bijzonder relevant is voor de oorsprong en verspreiding van het gedrag, maar het is wel zeer relevant voor de manier waarop we deze populatie moeten beheren.

Als deze orka's boten blijven aanvallen, wordt het moeilijker om ze te beschermen. Niet alleen vergroot de interactie met draaiende propellers het risico op verwondingen bij deze dieren, het bedreigt ook mensen – van het verwonden van bemanningen tot het zinken van schepen – wat politieke druk zal creëren om iets te doen.

Exploitanten van kleine schepen hoeven uiteraard niet door de gebieden langs de Atlantische kust van Spanje en Portugal te navigeren waar deze interacties met orka's hebben plaatsgevonden. Als je dit zou voorkomen, zou het probleem worden opgelost – maar voor veel bootexploitanten en -eigenaren is dit de kortste route, terwijl het varen naar de kust risicovollere passages met zich meebrengt. Een verlies aan inkomsten uit toerisme als deze schepen stoppen, zal de druk op een permanente oplossing vergroten.

Het is mogelijk dat sommigen zullen oproepen tot controle van deze orka's, tot en met de dood ervan als ze het menselijk leven en levensonderhoud blijven bedreigen. Dit roept belangrijke ethische vragen op over onze relatie met deze dieren.

Moeten wij, als de soort die uiteindelijk de grootste macht heeft, kleine, kwetsbare vaartuigen uit het leefgebied van de orka’s verwijderen als onderdeel van een veranderende relatie met de zee, waarvan we weten dat deze verslechtert als gevolg van onze acties? Of moeten we onszelf het recht verlenen om te navigeren zoals we willen en alle niet-menselijke dieren die dit belemmeren onder controle te houden, tot en met het ruimen ervan?

Historisch gezien zou laatstgenoemde opvatting vrijwel zeker de overhand hebben gehad, en misschien zal dat ook hier het geval zijn. Maar het is een vraag die de samenleving, en niet de wetenschappers, moet beantwoorden, en die zal uitwijzen welke kant de relevante autoriteiten uiteindelijk op gaan.

Rapporten geven aan dat een “getraumatiseerd” slachtoffer van een bootaanvaring het gedrag heeft veroorzaakt. Zijn ideeën over solidariteit en zelfverdediging onder orka's bizar?

Ik beschouw dit als plausibele speculatie. De auteurs van het recente artikel beschouwen het als een van een aantal aannames over hoe het gedrag zich zou kunnen hebben ontwikkeld, met een over het algemeen verhoogde druk op hun leefgebied en het idee van natuurlijke nieuwsgierigheid als andere opties (dit laatste is wat ik denk dat het meest waarschijnlijk is). .

De opvattingen over collectieve zelfverdediging bij walvisachtigen (in het water levende zoogdieren, waaronder walvissen, dolfijnen en bruinvissen) zijn verre van bizar. We hebben verhalen over potvissen die elkaar te hulp schieten als bijvoorbeeld orka's aanvallen. Solidariteit is subjectiever kwestie, en we hebben geen toegang tot de interne mentale toestanden van deze dieren om echt te begrijpen of dit aan de hand is.

Ik kan echter wijzen op een andere walvisachtigen: bultruggen helpen blijkbaar andere soorten, met name zeehonden, die worden aangevallen door orka's. De wetenschapper die leiding gaf aan de beschrijving van dit gedrag, Robert Pitman, zei dat hij het beschouwt als ‘onbedoeld altruïsme’ ​​gebaseerd op een eenvoudige vuistregel: “Als je een orka-aanval hoort, ga het dan opbreken.”

Deze verslagen roepen interessante vragen op over de motieven achter orka's die boten aanvallen, die we nog niet kunnen beantwoorden. Het is niet onmogelijk dat deze orka’s hun eigen gemeenschappelijke agressor in ons waarnemen – maar het is ook heel goed mogelijk dat ze zo’n concept niet hebben.

Ook op Divernet: Heeft orka een griendkalf ontvoerd?, Vrouwelijke moordenaars versus blauwe vinvis – een wereldprimeur, Orka’s ‘als kinderen op een feestje’, Orka-onderzoek ontsluiert het menopauze-mysterie, Orka-copycats – en een mysterieuze walvis