Britse duiker
Het baggeren naar schelpdieren is een verspreide methode die kwetsbare ecosystemen ruïneert. Toevluchtsoorden zoals het beschermde gebied van Lyme Bay illustreren wat we dreigen te verliezen, zegt WILL APPLEYARD
Ik ben er niet zeker van dat er veel zijn van ons denken ooit na over de oorsprong van een Sint-Jakobsschelp, aangezien het witte en oranje vlees, netjes gepresenteerd op de open schaal boven gemalen ijs, bij de viswinkel ligt. We denken er ook niet veel over na hoe het uit de zee is gehaald, of misschien zelfs tegen welke prijs.
Ik heb het niet over de financiële kosten die gepaard gaan met de winning ervan uit de zeebodem, maar over de kosten voor het milieu.
Lyme Baai Het beslaat slechts een stukje van de 90 kilometer lange Jurassic Coast van Dorset en is niet alleen een gebied van uitzonderlijke natuurlijke schoonheid, maar maakt ook deel uit van een werelderfgoedlocatie.
Gouden dop, de hoogste zeeklif aan de zuidkust, staat trots ergens in het midden van de baai, alsof hij de wacht houdt over de kustlijn en Chesil Beach. Een 18 kilometer lang kiezelstrand flankeert het oosten, terwijl het westelijke deel uiteindelijk het territorium van Devon wordt als het Lyme Regis en vervolgens Beer passeert.
Lyme Bay is al generaties lang de werkplek van vissers en naast de vele Britse vissoorten behoren sint-jakobsschelpen altijd tot de meest gewenste opbrengst.
Sint-jakobsschelpen zijn schelpdieren die op de bodem leven, waarbij de meeste schelpen van de wezens in het zand zijn begraven en zich openen en sluiten om filtervoeding door de baard mogelijk te maken, het zeefachtige, vlezige deel van de schelpdieren dat bij de "mond" wordt aangetroffen.
Voor ons duikers is het redelijk eenvoudig om ze te zien, terwijl ze zich bij onze nadering zenuwachtig dichtslaan en een pluim zand of slib omhoog sturen. Misschien zal de evolutie op een dag dat kleine weggeefteken gladstrijken.
Anders dan het met de hand verzamelen van Sint-Jakobsschelpen – “duiker gevangen sint-jakobsschelpen” wordt vaak op menukaarten gezien – er is geen milieubewuste manier om deze palmgrote jongens uit de zeebodem te halen zonder al het andere dat tussen hen leeft te vernietigen.
Sint-jakobsschelpbaggeren is de commerciële procedure, een willekeurige methode waarbij gebruik wordt gemaakt van een horizontale metalen balk of 'zwaard', compleet met tanden en bijbehorend net, om de zeebodem af te schuren terwijl deze per boot wordt gesleept. Het niveau van de bijvangst bij deze methode is verschrikkelijk en alles in het kielzog van de apparatuur blijft kapot en dood.
Tot de ontwikkeling van een veerbelast staafsysteem was het baggeren van Sint-Jakobsschelpen alleen een betrouwbare methode voor bodemvisserij op een gebied met een volledig vlakke zeebodem.
Het veerbelaste staafsysteem betekende dat het kon werken op meer oneffen onderwaterterrein, zoals rifsystemen, waardoor de gebieden waarin gebaggerd kon worden en de aangerichte schade groter werden.
MAAR HET IS NIET ALLEN DOOM en somberheid voor de bewoners van de grote Britse zeebodem, althans niet voor de sint-jakobsschelpen van Lyme Bay. Omdat de baai als “nationaal belangrijk” wordt beschouwd, is het sinds 2008 het grootste beschermde gebied in de Britse wateren.
Al tien jaar lang is een gebied van 10 vierkante zeemijl gesloten verklaard voor het baggeren van sint-jakobsschelpen en bodemtrawls, waardoor het herstel van enkele van onze belangrijkste mariene soorten ‘uit het oog, uit het hart’ mogelijk wordt gemaakt.
Het verbod, hoewel niet hetzelfde als een officiële DEFRA no-take zone, werd opgelegd om het herstel van een divers, kwetsbaar ecosysteem te bevorderen. Natural England leidde deze stap om aan de regering aan te tonen dat het gebied dringend bescherming nodig had, voortbouwend op jarenlang onderzoekswerk door verschillende natuurorganisaties.
Lanes grondrif is slechts een deel van de baai dat regelmatig wordt bezocht door wetenschappelijke en recreatieve duikers en het is een gebied dat nu rijk is aan sponzen en ongewervelde zee-filtervoeders of ascidians.
Veel zeldzame en ongeïdentificeerde soorten bevolken de rifsystemen rond Lyme Bay en het is gemakkelijk in te zien hoe kwetsbaar deze omgeving zou zijn voor destructieve mobiele vismethoden.
Het rif bestaat uit middelgrote rotsblokken en kasseien op een relatief constante diepte van 25 meter.
Zonsondergangkoralen, rozenkoralen, hydroïden en roze zeefanaten floreren nu hier, evenals een groot aantal vissoorten, schaaldieren en koppotigen – krabben, kreeften en inktvissen om er maar een paar te noemen.
De roze zeefan, een soort die beperkt is tot Zuidwest-Engeland, groeit zeer langzaam. Seafans zijn kolonies van kleine wezens die tot 50 cm hoog kunnen worden, maar gemiddeld slechts 30 cm langs dit deel van de Britse kust.
Ze vertakken zich of waaieren uit op een manier die de kolonie in staat stelt zich te voeden met de stroming en, hoewel flexibel, met weinig moeite kunnen worden omvergeworpen. Kattenhaaien gebruiken de roze zeewaaier om hun eierdoosjes, bekend als zeemeermintassen, te verankeren.
De naaktslak is ook geen onbekende in deze streken; de naaktslakken ter grootte van een vingertop die vaak worden geassocieerd met tropische wateren, maar ook een delicate bodembewoner die in deze superrijke onderwateromgeving leeft.
TERUG IN 2008tekenden vissers uit vier lokale havens een overeenkomst over het verbod op de trawlvisserij (na enige weerstand te hebben geboden) en kwamen ze ook overeen om de hoeveelheid krab- en kreeftenvisserij in de zone te beperken.
Eén zorg was dat het verbieden van één enkele visserijtak de druk in andere sectoren van de sector juist zou kunnen vergroten.
Tien jaar later is de zone een enorme overwinning geweest voor natuurbehoud en natuurlijk voor de riffen, nu het model naar andere delen van Groot-Brittannië wordt uitgerold.
De Stichting Blue Marine, een van de financiers achter het Lyme Bay Reserve-project, zegt dat sinds het baggerverbod “vissers die met vast vistuig vissen (bij Lyme Bay) hun vangsten hebben zien toenemen”. De organisatie is nu van plan een ambitieus project te starten om de inheemse oester in de Solent te herstellen.
Ik heb de positieve effecten van al deze groei gezien tijdens het duiken in het gebied en het zal lovenswaardig blijven zolang er toezicht op wordt gehouden. Vertrouwen moet hier een belangrijke factor zijn, en er zijn gebieden buiten de beschermingszone (die slechts 10% van de baai beslaat) waar het baggeren van schelpdieren is toegestaan.
In februari van dit jaar beweerden duikers bewijs te hebben ontdekt van illegaal baggeren van sint-jakobsschelpen in een beschermd gebied in de Firth of Lorn, voor de westkust van Schotland.
En in 2017 zei de Schotse regering dat ze berichten zou onderzoeken over illegaal baggeren in Loch Carron, dat een zeldzaam rif met vlammen zou hebben verwoest. Vlamschelpen zijn weekdieren die nesten maken op de zeebodem. Het rif dat zich rond deze nesten vormt, is een waardevolle kraamkamer voor jonge Sint-Jakobsschelpen, schaaldieren en vissen.
DOOR DUIKER GEVANGEN Sint-Jakobsschelpen en inderdaad zouden alle door duikers gevangen schelpdieren de beste optie moeten zijn voor alle liefhebbers van zeevruchten, hoewel er ook gezegd moet worden dat niet alle Sint-Jakobsschelpvissers vastbesloten zijn om riffen open te scheuren om bij hun steengroeve te komen.
Het is ook waar dat niet de hele zeebodem rondom de Britse kust rijke rifsystemen herbergt. In minder gevoelige gebieden kan de biologische verstoring van de zeebodem kleiner zijn; habitats zullen zich veel sneller herstellen van het baggeren dan gebieden waar zachte koralen en dergelijke voorkomen.
Maar we moeten bekende kwetsbare gebieden beschermen tegen de verwoestingen door de schelpdiervissers – regelgeving is van cruciaal belang.
