Kajaks zijn ideaal voor het verkennen van die plaatsen tussen de kust- en bootduikafstanden die duikers verwaarlozen – kustduiken over een groter bereik, als je wilt. John Liddiard peddelt uit Fort Bovisand.
DE HEUVEL AFRIJDEN naar Fort Bovisand roept herinneringen op aan enkele van mijn eerste duiken vanuit Plymouth en BSAC instructeur examens, een gevoel van nostalgie aangevuld met een recente lezing van Kendall McDonald's Fort Bovisand-gids ter voorbereiding op de reis.
Na een geschiedenis van het fort, behandelt het boek alle gebruikelijke offshore-duikplekken en, nog belangrijker vanuit het oogpunt van kajakduiken, gaat het uitgebreid in op de ondiepe plekken in de omgeving van het fort.
Dat gezegd hebbende, werd de geschiedenis van Kendall tien jaar geleden gepubliceerd, dus de recentere Bovi-schandalen zijn daar niet bij inbegrepen (Nieuws, oktober).
Op een warme en zonnige doordeweekse dag is Fort Bovisand rustig. Naast ons zijn er nog maar een paar duikers van de Joint Services Sub-Aqua Club, die nog steeds gevestigd is in de oude kazematten.
JSSAC is de afgelopen jaren de enige gebruiker van het fort geweest, sinds de commerciële duikschool is gesloten, maar heeft dit niet meer voor zichzelf sinds Discovery Divers een nieuw duikcentrum in het fort heeft geopend.
EEN VAN DE JONGENS van Discovery Divers int onze 2 parkeertarieven en bevestigt dat het, omdat het niet druk is, prima is om op de havenmuur te parkeren, handig naast de scheepshelling.
Vergeleken met sommige alternatieve locaties die ik had overwogen, is dit ongelooflijk goedkoop, vooral omdat er geen lanceerkosten voor de kajaks zijn.
Om oververhitting van duikpakken tot een minimum te beperken, zetten we de kajaks op en dragen ze naar de waterkant voordat we ze omkleden.
Net als elke duikboot hebben kajaks veiligheidsuitrusting nodig, maar omdat we met vier personen als groep opereren, behandelen we ze voor dit doel als één boot, met een hele boot aan fakkels, radio's, A-vlag en ankers verdeeld over hen.
Enkele cilinders worden in een uitsparing aan de achterkant van elke kajak vastgemaakt, loodgordels in het midden tussen onze knieën en andere onderdelen zoals vinnen, duiklampen en camera's die aan de boeg zijn vastgemaakt.
De kajaks zijn voorzien van voldoende bungeelijnen en clips om ervoor te zorgen dat alles veilig vastzit en niet verloren kan gaan bij een kapseizen.
VOOR HET VERTREK, dompelen we ons in het water om af te koelen. Peddelen terwijl je een droogpak is een warm en zweterig vooruitzicht, dus twee van ons team zijn teruggekeerd naar wetsuits.
Peddelend tegen een lichte tegenwind, is het een gemakkelijke reis van 35 minuten halverwege Plymouth-geluid naar het Breakwater Fort, waar we pauzeerden om plaats te maken voor enkele binnenkomende boten en om foto's te maken.
Eenmaal beladen zijn de sit-on-top kajaks comfortabel stabiel en valt er onderweg niemand af, al dompelen we ons af en toe wel onder water om oververhitting te voorkomen.
Zoals zoveel duikavonturen was dit allemaal begonnen in de kroeg. Met het Guinness-boekje in de hand had ik de indruk dat Keith, de club DO, bezorgd was dat ik het misschien niet goed zou vinden wat hij me ging vertellen.
'We denken erover om een paar duikkajaks aan te schaffen,' had hij gezegd, terwijl hij wachtte tot ik iets zei als: 'Waarom willen we kajaks? Totale geldverspilling, koop een nieuwe regelgevers en bewaar de rest!'
In plaats daarvan verraste ik hem. 'Goed idee. Goede kans. Kunt u het budget vergroten om er vier te krijgen?'
Keith herstelde snel genoeg van de schok en ik legde uit dat je, om te gaan kajakken, vier kajaks nodig hebt voor vier duikers, twee aan de oppervlakte en twee aan de oppervlakte, die om beurten duiken en voor dekking voor de boot zorgen.
Een paar jaar geleden had ik mezelf voorgesteld aan kajakduiken CaliforniëIk nam mezelf mee voor een duik op een wrak op ongeveer 300 meter van het dichtstbijzijnde strand (Paddling In Catalina, juni 2000), en heb sindsdien niet meer in een kajak gezeten.
Over de mogelijkheden voor kajakduiken binnen de club zijn we het gemakkelijk eens.
Met een hoog verloop van jonge, fitte en gezonde leden zonder veel geld om te sparen, is er een blokkade om voldoende goedkope bootduiktrips te organiseren om een kritische massa ervaren duikers op peil te houden.
Er is geen tekort aan daadwerkelijk duiken in de club, met een of meer uitstapjes per weekend, maar te veel ervan is kantduiken omdat er behalve vervoer geen kosten aan verbonden zijn.
Kajakduiken zou net zo goedkoop zijn, maar zou duikers ook in staat stellen wat avontuurlijker te zijn en ervaring op te doen met zowel zeemanschap als duiken.
KEITH HEEFT DE WINTER DOORGEBRACHT het bekijken van het assortiment duikkajaks dat verkrijgbaar is bij verschillende fabrikanten.
De club kocht een kwartet Ocean Kayak Scrambler 11-boten bij de Family Adventure Store in Trowbridge, waarbij de '11' staat voor de lengte van 11 ft (3.35 m). Mijn reis naar het Breakwater Fort is niet het eerste uitstapje met de kajaks.
Clubleden hebben al ervaring opgedaan met het nieuwe speelgoed. Het enige wat ze nodig hadden om van kantduiken een kajakduiktocht te maken, waren een of twee dakdragers, afhankelijk van de grootte van de auto.
Om de kajaks naar Bovisand te krijgen, hadden we ze vastgebonden aan een boottrailer gesleept.
Het Breakwater Fort is een rond gebouw van steen en ijzer, gebouwd in de Victoriaanse tijd om een gat in de wapendekking van de toegang tot Plymouth Sound te dichten.
Meer recentelijk werd het gebruikt als platform voor commerciële duikers opleiding bij de duikschool in Fort Bovisand.
Tegenwoordig is het ongebruikt en deels verlaten, hoewel er nog steeds oude kabels aan de zijkanten hangen en een portaal aan de noordkant aangeeft waar opleiding Duikers werden vroeger in een liftkooi neergelaten op de zeebodem, 10 meter lager.
Het zijn de overblijfselen van deze liftkooi, nu achtergelaten op de zeebodem, die het eerste wrakstuk vormen tijdens mijn duik.
We splitsten ons in paren en hadden twee van de kajaks vastgebonden aan oude kabels die langs de zijkant van het fort hingen. Mijn buddy en ik trokken eerst onze duikuitrusting aan op de kajak en eindigden vervolgens terwijl we in het water waren.
De andere twee duikers hielpen waar ze konden, maar wat nog belangrijker was, bleven veilig op hun kajaks om als oppervlaktebedekking te dienen.
Iets dat veel nieuwe bezoekers van de Breakwater Fort-duikplek verrast, is dat er behoorlijk wat wrakstukken rond de basis liggen.
Een groot deel ervan werd daar neergezet voor commerciële duikers opleiding, maar de zeebodem is ook gebruikt als parkeerplaats voor andere wrakstukken en als stortplaats voor alles, van wasmachines tot bromfietsen.
Het is eigenlijk een betere collectie dan op veel plekken in het binnenland duikstekken, lekker dichtbij elkaar, met als bonus veel zeeleven.
Vanuit de kooi loop ik de helling af naar het noordoosten, waar ik al snel een lijn tegenkom die zich net boven de zeebodem uitstrekte, nu goed bedekt met zeeslijm, maar nog steeds de route tussen twee van de attracties aangeeft.
NAVIGATIE VERZEKERD, de eerste van de duiker opleiding De rekwisieten die ik tegenkom zijn een van de twee betonnen pilaren, rechtop gehouden door brede, geflensde bases.
Het beton is nu bedekt met een grasmat van bryozoën en hydroïden, met stukjes korstvormende spons en af en toe een klontje dodemansvingers, maar minder zeeleven dan op sommige andere bouwwerken.
De basis is ondermijnd door het zachte getij dat voorbij stroomt, hoewel een snelle blik naar beneden vandaag de dag geen krabben of kreeften onthult.
Tussen de twee betonnen pijlers werden de overblijfselen van de 7 meter lange houten loodsboot Tavy aan de zeebodem vastgemaakt door deze vol te stapelen met kettingen.
Dit was een hulpmiddel dat aan de site werd toegevoegd om te helpen bij het testen van verschillende archeologische onderzoeksmethoden in 1996.
De naden zijn nu gespleten en het achterschip is gebroken, maar er is nog een behoorlijk deel van de originele boot over.
Een ander archeologisch artefact in de buurt is een ijzeren kanon. Dit had niets met het fort te maken, en dateert al een paar honderd jaar ouder, omdat het hier in bewaring werd gegeven nadat het was geborgen uit het wrak van de kroning in 1691.
De kanonnen van het Breakwater Fort waren veel groter: getrokken loopladers met een boring van 12.5 inch die elk 38 ton wogen.
TERUGKEER MET DE RECHTS en volgens de richtlijnen is het volgende bouwwerk, bijna recht uit de onderkant van de trap, een driehoekig frame van stalen buizen dat een paar meter boven de zeebodem uitsteekt.
Deze is gebouwd als een opleiding bouwproject van de commerciële duikschool.
Als we met de klok mee verder gaan op de 12 meter lange zeebodem, is een rottend bouwwerk dat bijna recht uit het portaal komt, degene met de meeste duikgeschiedenis.
Een zware basis ondersteunt een gebroken stalen frame dat vroeger een cilinder ondersteunde, die nu tussen de poten van het frame is gevallen.
Dit was ongeveer 3.7 meter lang en 2.1 meter in diameter en was vroeger de onderwaterhabitat Glaucus, waarin duikers Colin Irwin en John Heath in september 1965 zeven dagen woonden.
Een bemanning aan de oppervlakte van ondersteunende duikers uit Bournemouth BSAC leverde voedsel en andere benodigdheden.
Het zeeleven op het frame van Glaucus wordt een beetje spectaculairder, met enkele bosjes pluizige anemonen, maar het is de volgende structuur die de grootste show van anemonen ondersteunt en de mooiste fotografische achtergrond vormt.
Een zeven meter lange rechthoekige ruimteframeconstructie van dikke stalen buizen met diagonale schoren werd gebruikt om commerciële duikers te trainen in het inspecteren van iets dat leek op de poot van een olieplatform in de Noordzee.
Meer blootgesteld aan de stroming en mooi rechtopstaand, de pluizige anemonen zijn er dol op.
De gaten in het frame zijn groot genoeg om doorheen te zwemmen, dus we vermaken ons met plezier tussen de buizen door, waarbij we oppassen dat we niet tegen de anemonen aanlopen.
Op slechts 12 meter diepte zou dit een ideaal hulpmiddel zijn voor het aanleren van geavanceerde drijfvaardigheden – beter dan hoelahoep aan een touwtje.
Verder met de klok mee en naar het westen is het grootste wrakstuk een cilinder op zijn zijkant, met de uiteinden getrapt tot de helft van de cilinder. De grootte is moeilijk te beoordelen; hij heeft misschien een diameter van 4 meter en een lengte van 8 meter.
Het centrale deel is afgesloten door schotten met kleine luiken die net groot genoeg zijn om door een man te kunnen beklimmen. Als je naar binnen kijkt, bestaat het interieur uit trappen en ladders die naar de duisternis leiden.
Zeer krap voor a duiker in duiken kit, maar het is een ander type booreilandpoot dat wordt gebruikt voor het trainen van commerciële duikers.
Duiken op de plek van het Breakwater Fort dateert eigenlijk van vóór het fort.
In 1867 begon de bouw met duikers die vanaf een bel werkten en de fundering legden op een diepte van 10 meter.
Nu we er rekening mee houden dat de lucht laag wordt – ik zit op een open circuit omdat ik dacht dat een rebreather misschien een beetje te lastig zou zijn voor de achterkant van een kajak – gaan we terug de helling op richting de voet van het fort.
Het is moeilijk te zeggen wat rock is en wat junk, omdat er zoveel algemene dingen door elkaar lopen. Zeker rommel is een grote lier, misschien van een boot, of anders te maken met de liftkooi waarmee duikers naar beneden worden gebracht, die we vlakbij weer passeren.
Zelfs terug bij de muur van het fort is de duik nog niet voorbij. Het fort is bedekt met stenen blokken en in de scheuren ertussen leven kleine krabben, gedrongen kreeften en blennies.
Ik bestudeer de granieten muur aandachtig. In het verleden heb ik naaktslakken gezien die knabbelden aan de plukjes hydroïde en bryozo die zich nog net aan het graniet wisten te hechten, maar vandaag niet.
In de laatste paar meter van de klim lijkt kelp geen probleem te hebben om zich aan het metselwerk vast te klampen, maar is minder productief aan de schaduwrijke noordkant waar we duiken dan in het zonnige zuiden.
TERUG AAN BOORD KOMEN een kajak is minder moeilijk dan het lijkt. Ik verwijder het grootste deel van mijn uitrusting in het water, duw het terug op de kajak en klem het stevig op zijn plaats met bungee en clips.
Ten slotte trek ik mezelf over het midden zodat ik met mijn gezicht naar beneden recht over de kajak balanceer, rol op mijn rug en draai me dan om om langs de stoel te gaan zitten met de benen aan weerszijden bungelend.
Als mijn gids in Californië zei een paar jaar geleden 'navel, kont en draai'. Het werkt nog steeds.
Nu is het mijn beurt om werkeloos aan de oppervlakte te zitten, terwijl het andere paar duikers aan de beurt is onder water.
Mijn buddy en ik peddelen lui rond het ronde fort en volgen hun bubbels, met minimale inspanning, omdat we ze niet willen aanmoedigen decompressie ziekte door onmiddellijk na een duik te oefenen.
De anderen komen naar boven. We geven ze 20 minuten de tijd om te ontspannen terwijl we in de wind en de stroming in de algemene richting van Fort Bovisand drijven, waarbij we af en toe met de peddels bewegen om bij elkaar te blijven.
Dan duurt het, met de wind in de rug, nog eens 25 minuten om naar huis te peddelen. Kajaks zijn ideaal voor wat mooie kantduikplekken zouden zijn als er maar een handig stuk kust was waar je ze kunt duiken. Het is een soort kustduiken op grotere afstand.
Ze kunnen niet concurreren met grotere boten voor offshore-locaties, maar hoeveel duiken worden er over het hoofd gezien omdat ze zo dicht bij het startpunt liggen dat niemand zich ermee bemoeit?
Als je de moeite hebt genomen om een boot te slepen en te water te laten, wil je meestal ver genoeg van het strand verwijderd zijn om dit te rechtvaardigen, en niet om de hoek stoppen.
Als ik verder zou peddelen, mijn droogpak zou zeker moeten worden uitgerust met een plasventiel.
Of misschien had ik het voorbeeld van ons wetsuited-paar moeten volgen. Je kunt niet loskomen op een kajak en de spiegel gebruiken, zoals op een RIB.
Fact File
- ER KOMEN: Fort Bovisand ligt op het oostelijke puntje van Plymouth Sound. Als u niet al weet hoe u het moet vinden, zullen de aanwijzingen u alleen maar in verwarring brengen en helpen de verkeersborden vanuit Plymouth niet veel. Wees voorbereid door de OS-kaart, een GPS-kaart of een afdruk van Google Maps te verkrijgen.
- DUIKEN, LUCHT & ACCOMMODATIE: Discovery Divers, 01752 492 722, bezoek Discovery Divers-website.
- VERDERE INFORMATIE: Een marien archeologisch onderzoek van het Breakwater Fort is te vinden op hun website. Fort Bovisand, de complete gids voor de duiker, door Kendall McDonald. Admiraliteitskaart 1967, Plymouth Sound. Ordnance Survey Map 201, Plymouth en Launceston.
