Sumbawa

INDONESIË DUIKER

Het is altijd goed om het gevoel te hebben dat je misschien een voorsprong hebt op de rest – we horen vaak over Bali en Lombok aan de ene kant, en Komodo en Flores aan de andere kant, maar wat ligt daartussenin? JOHN LIDDIARD komt erachter.

Ontmoeting met het onbekende

NA HET AANWIJZEN een grote naaktslak met zes bosjes kauwgomroze broccoli die uit zijn rug groeien, duikgids Semuel komt tevoorschijn na de duik en vertelt ons dat hij die soort nog nooit eerder heeft gezien.

Laten we dit in context plaatsen. Semuel was een van de eerste Indonesiërs die in Lembeh een opleiding tot duikgids volgde. Vervolgens heeft hij op alle locaties gewerkt die op de Indonesische bucketlist van elke duiker staan. Hij is een expert in het vinden van vreemde en prachtige macrobeestjes.

You could put him in the middle of the underwater equivalent of an empty concrete car-park, and he would find a loose chip with something small and interesting underneath it to look at through a macro lens.

En hij heeft zojuist een naaktslak gezien die nieuw voor hem is. Gewoon sjokken over het ondiepe zand. Het was absoluut nieuw voor de rest van ons.

De betovering van ontdekking

Terug aan wal vraag ik het aan onze Canadese gastheer Eric McAskill, een zelfverklaarde obsessieve nudi-noot die vandaag niet duikt. Eric heeft zelfs boeken over naaktslakken gepubliceerd. Ik laat hem zien op mijn camerascherm. "Allen's Ceratosoma!" roept Erik uit. “Het is zeldzaam en nummer 3 op mijn want-to-see-lijst.”

Ik vraag Eric naar de nummers 1 en 2, maar maak geen aantekeningen. Die Latijnse namen gaan het ene oor in en het andere oor weer uit.

I look up Allen’s Ceratosoma in Paul Humann’s book and it is “known from Indonesia and Philippines”.

Een beetje googlen en ik ontdek dat hij gecamoufleerd is om zich te verstoppen tussen zacht koraal, dus zand is niet zijn gebruikelijke leefgebied. Het is de enige naaktslaksoort met zulke lange broccoliverlengingen.

Ontdekt in Mindanao in 1993, is sindsdien gerapporteerd in West-Papoea en Timor. Dit is waarschijnlijk het punt waarop een lezer naar de Editor schrijft en ons vertelt dat het overal in Wotsit Unpronounceable te zien is, en dat er 13 soortgelijke varianten zijn, maar het is nieuw voor mij, nieuw voor Semuel, en het soort waarneming die een reis maakt.

Dat is een van de sensaties die ik krijg van duiken. Om ergens nieuw te duiken en iets nieuws te zien, vaak van de macrovariant. Het hoeft geen onderzoek te zijn in de zin van een expeditie, maar gewoon ergens dat geen reguliere bestemming is, dat nog in de tijdschriften moet verschijnen en het vooruitzicht heeft wezens te onthullen die ik nog niet eerder heb gezien.

Kalimaya verkennen

Toen Sarah van Dive Worldwide Kalimaya Dive Resort had voorgesteld, hoefde ik niet overtuigd te worden. Kalimaya ligt aan de oostkant van het Indonesische eiland Sumbawa, het volgende eiland ten oosten van Bali en Lombok, en het volgende eiland ten westen van Komodo. Absoluut het juiste deel van de wereld voor ongewone wezens.

Bovendien is het kleine resort pas een paar maanden open, is het het enige duikresort in de oostelijke helft van Sumbawa en het enige duikcentrum dat een gebied bestrijkt dat voorheen alleen per liveaboard toegankelijk was. Het idee voldeed aan al mijn eisen.

Het duikregime is om de dag te beginnen met twee begeleide bootduiken, gevolgd door onbeperkte kantduiken met gids gedurende de middag.

In de praktijk komt dit neer op een ontspannen lunch en een enkele kantduik halverwege de middag, met een nachtduik voor degenen die daartoe geneigd zijn.

Plunge into the House-Reef

THE HOUSE-REEF HOLDS MY interest easily throughout the trip. It’s a long-enough stretch to need three dives to cover it all. While there are forests of spiny coral on the reef-crest and some larger coral-heads on the slope, it’s a muck-dive rather than a site for big-scene wonder.

Once I get to know it, the house-reef has the advantage of enabling me to plan a dive for specific subjects.

If I have the wrong lens for a subject one day, I can return to the same area the next day more suitably equipped.

A patch of plate corals is home to three ornate ghost pipefish, but they are a little large for my 105mm lens. A day later I am back with a 60mm lens, find the coral, find the fish, take a few photographs, then find another ornate ghost pipefish a couple of metres away.

I have to count them all again to make sure that it really is number four in such a small area. Ironically it’s the first pictures, those taken with the “wrong” lens, that turn out better.

I enjoy the simplicity of all the local dives. Depth is typically 10-15m and there is usually a small amount of current, but nothing that requires hard work. The standard aluminium 80 (11-litre) cylinders last forever, even for an air-hog like me.

Schatzoeken onder water

De lokale sites zijn ideaal voor beginners en voor macro fotografie, vooral als je een deskundige gids bij je hebt om de beestjes te helpen spotten.

Interessante dieren in het wild zijn er in overvloed, hoewel het soms wat werk kan kosten om ze te vinden. Je kunt erop vertrouwen dat Semuel een gestage stroom wezens lokaliseert, maar we hebben allemaal onze momenten van ontdekking en delen deze met elkaar.

Tiny fluffballs turn out to be nudibranchs that I can’t see properly except through a macro lens. In a field of grey elephant-ear sponges, what looks like a broken chunk turns out to be a sizeable paddleflap rhinopias.

I point my lens, and it flaps towards me. I have to back off to fit it all into the picture, while thinking that the face resembles that of actor Geoffrey Palmer.

Naast het zeldzame en ongewone zijn er tal van dingen die regelmatige reizigers naar dit deel van de wereld ‘de gebruikelijke verdachten’ zouden noemen: verschillende soorten murenen, anemoonvissen, kardinaalvissen, havikvissen en een eindeloze voorraad naaktslakken en schaaldieren.

I see my first spotted porcelain crab as soon as we descend on my first dive on the house-reef, tucked into its anemone home. There is something about porcelain crabs that makes them ever so cute, and they show up nicely against their typically green hosts.

Many years ago I would have blown an entire film on this one subject, then spent the rest of the dive wishing that I hadn’t. Such musings have become a cliché of effectively unlimited digitaal fotografie.

Ongelimiteerde Digital Fotografie: Een zegen

Niettemin, tijdens de reis Ik blijf foto's maken van elke porseleinen krab die we tegenkomen, en uiteindelijk kom ik iets nog leukers tegen. Ernaast zit een klein anemoonvisje, kleiner dan de klauw van de krab en niet veel groter dan de punt van een anemoontentakel.

Ondanks de overeenkomsten die worden gedicteerd door geografie en geologie, heeft elke duiklocatie zijn eigen karakter en bevolkingsgroep.

Op Snake Island zijn de beestjes de verschillende schaaldieren die vuur-egels bewonen, of misschien is het gewoon zo dat er genoeg vuur-egels zijn waar de beestjes van kunnen leven. Ik geniet van een paar duiken met eindeloos gestreepte zebrakrabben, gevlekte Coleman-garnalen en gele Brook’s-egelgarnalen.

Dat wil niet zeggen dat we alleen die wezens zien. Andere hoogtepunten van de duik zijn een bladschorpioenvis en minstens twee soorten crinoïde garnalen.

Ik zeg ‘tenminste’ omdat het, zelfs met foto’s, moeilijk kan zijn om zeker te zijn van wat we precies zien tussen de gevederde armen van hun gastheren.

Duiken bij Pearl Farm

PARELBOERDERIJ, GENOEMD NAAR de boerderij verder de baai in waar we naar de landtong duiken, is de enige lokale plek die ik zou opmerken vanwege het grotere landschap. De landtong ontwikkelt zich tot een kleurrijke koraalmuur van 5 tot 12 meter, een mooie bonus bij het enorme aantal macrovondsten.

Further afield, the diving changes from easy macro to big scenery, sometimes with quite stimulating currents – the kind of dive where some divers like to use current hooks, though I’m happy enough using the shape of the reef and back-eddies to pick my way along.

De stromingen zijn moeilijk te voorspellen. Naast de gebruikelijke getijden hebben we seizoensstromingen en de uitwisseling van water tussen twee oceanen. Op elke dag is het mogelijk om de meest waarschijnlijke tijd voor de beste duikomstandigheden op deze locaties te raden, maar nooit met enige zekerheid.

In zuidelijke richting langs de kust van Sumbawa en de Straat van Sape in, is het plan om bij Roger's Wall te duiken.

De wasmachine die ons begroet is simpelweg te turbulent en in plaats daarvan duiken we in de luwte van Roger’s Island.

A few days later and nearby at Kalimaya Canyon the current is easily manageable, as is the surge. The canyon is a cut all the way through the middle of a small island, just a few metres wide. It narrows and funnels into a tunnel before popping out as a shallow trench into the reef on the other side. That part of the dive is reminiscent of some of the spit-you-out tunnels at St Kilda.

Once through the canyon the reef slopes around the end of the island and onto a pretty wall of table corals.

Ik breng ruim tien minuten door met het schaduwen van een zeeslang die zorgeloos tussen de rotsen snuffelt.

Exploring J’s Dream and Lula’s Hat

Bij een tweede duik vlakbij J’s Dream duiken we achter de rand van een muur terwijl de stroming ons probeert af te duwen. Eenmaal veilig verborgen, houdt de rugwerveling ons binnen.

Tucked into small caves and overhangs we find bamboo sharks and whitetip reef sharks. A larger whitetip is patrolling off the wall. This is a site reputed to be good for big fish, though we see no larger sharks or manta rays today.

We get some distant manta sightings at Galley Rock off Gili Banta, an island about two-thirds of the way to Komodo.

Our follow-on dive is at Lula’s Hat, presumably named after where Lula lost her hat. Water circulates in a large bay, pulling out nutrients and plankton, so it could be another good spot for manta rays. It turns into a pretty reef dive with a nice shoal of glassfish, but no mantas.

Bubble Reef: A Unique Experience

A site that does live up to its promise is Bubble Reef at the Sangeang volcano, one of the most active in Indonesia. It last erupted in 2014.

Als we dichterbij komen, stijgt er een rookwolk op uit de krater. Dan komt een oude lavastroom in zicht als een nu stevige grijsbruine rivier die vanaf het strand terugkronkelt en uit het zicht verdwijnt richting de top.

BUBBLE REEF IS OUR HOST Eric’s favourite location, especially for macro, so he takes time out from working at the resort to join us for the day. He gets to dive only every few days, because he’s busy supervising the building of a new villa and, more immediately, a jetty due to be completed within weeks. This will greatly simplify boarding the boat, and provide easy all-tide access to the house-reef.

Duiken beginnen meestal met een gesynchroniseerde achterwaartse rol uit de boot op de telling “drie, twee, één, ga!”. Eric heeft zijn eigen systeem en roept “een bibbidi, een bobbidi, een boe!”, en we gaan door met boe. Het heeft meer te maken met de wiskundeles van meneer Garrison in South Park dan met Walt Disney.

Spurs of black sand with small outcrops of reef fan down from the shore, some trickling tiny bubbles escaping from the volcano.

Het is de enige duik waarop we een netvormige chromodoris naaktslak zien.

Ik betwijfel of dat iets met de ligging te maken heeft, behalve dat het mooi afsteekt tegen de donkere rotsen.

Deze achtergrond contrasteert ook goed met enkele van de meer reguliere wezens, zoals de blauwgevlekte Kunie’s chromodoris naaktslak.

Semuel calls me down to a gorgonian. He has found a family of pygmy seahorses, now one of the staple critters for any trip to Indonesia.

We are over the lip of a wall and towards the end of the dive. Having captured a few photographs I head shallower again to conserve air, but he calls me back to point out another creature I had swum past – a tiny algae Octopus gecamoufleerd tussen de korst van sponzen en hydroïden op de rots.

Conclusie: Komodovaranen

It’s my last day, and we have a pair of dives at a long rock that looks like a buffalo from the side. With the current stirring up a washing machine again, we hug the flank and admire the big scene, with shoals of fish and occasional whitetip reef sharks.

The current turns, and we finish on a platform of reef beneath where the tail would be. Nice dives, but it’s the surface interval that makes my day.

De locatie van vandaag werd gekozen omdat deze dicht bij Komodo ligt. Ik zou nauwelijks het hele eind kunnen reizen en naar huis kunnen gaan zonder langs te gaan om een ​​van de beroemde draken te zien.