Britse duiker
Seizoenen In De Zee
In dit fragment uit zijn nieuwe boek Exploring Britain's Hidden World beschouwt de eminente mariene bioloog en duiker dr. Keith Hiscock de dramatische veranderingen die zich rond het kalenderjaar op de zeebodem kunnen voordoen.
De larven van soorten op de zeebodem zijn zelden met het blote oog zichtbaar, maar tegen het einde van de zomer zijn die van het geslacht Luidia miniatuurvolwassenen en kunnen ze, omgeven door een gelatineuze omhulling, vaak met duizenden worden gezien die langs een decomprimerende duiker drijven. De larve wordt hier vergezeld door een vlokreeftje, hoogstwaarschijnlijk Hyperia galba. Hij werd begin oktober gefotografeerd op de Scilly-eilanden.
Verscheen in DIVER april 2018
WIJ ZIJN ALLEMAAL BEKEND met de veranderingen die zich het hele jaar door voordoen bij landdieren en bij tuinplanten, en er zijn vergelijkbare seizoensveranderingen op en in de zeebodem.
In de zee is de lente een tijd waarin dieren zich kunnen voortplanten en nieuwe groei kan plaatsvinden, terwijl dieren en planten in de herfst hun deuren grotendeels sluiten, klaar voor de winter.
De planten en dieren die zeebodemhabitats koloniseren, kunnen ook van karakter veranderen, en zelfs van welke soorten gedurende het jaar dominant zijn. Sommige soorten zijn alleen in bepaalde perioden van het jaar aanwezig – of in grote aantallen aanwezig.
Net als op het land vinden deze veranderingen mogelijk niet allemaal tegelijkertijd plaats (hoewel midden tot late winter en herfst belangrijke tijden zijn voor veranderingen in de zee).
De hier beschreven veranderingen zijn bedoeld om voorbeelden te geven van wat er gebeurt, zonder op enige wijze te proberen alomvattend te zijn.
Wat de verschillen in de overvloed aan zeebodemsoorten op verschillende tijdstippen van het jaar ook mogen zijn (en in sommige habitats is deze misschien niet van betekenis), de onderzoeker die onderzoeken uitvoert, en vooral jaarlijkse monitoringstudies, moet zich ervan bewust zijn dat seizoensveranderingen optreden.
De volgende voorbeelden en afbeeldingen van seizoensveranderingen bij soorten op de zeebodem zijn afkomstig uit de buurt van mijn thuisbasis in Plymouth. Het is ook uit Plymouth dat in ieder geval een groot deel van onze kennis over de tijd van voortplanting en vestiging van diersoorten is vastgelegd.
De Plymouth Marine Fauna (voor het laatst gepubliceerd in 1957 en nu beschikbaar online.) is een schat aan informatie over de biologie van zeebodemsoorten.
Nu brengt de website van het Marine Life Information Network (MarLIN) dergelijke informatie samen als onderdeel van de catalogus van biologische kenmerken (afzonderlijk gepubliceerd als Biotic) die ons helpen de levensgeschiedenis van soorten en nog veel meer te begrijpen.
LENTE
Terwijl veel vissen nog steeds weggestopt zijn in kloven en spleten, zullen de onderwatertuinen bloeien. Schone, frisse zeewiergroei (van zowel meerjarige als eenjarige algen) zal zich laten zien en van de daaraan gekoppelde diersoorten zijn het vooral de hydroïden die spectaculair zijn.
Er zal nieuwe groei van antennehydroids plaatsvinden – die binnenkort als grasvelden in het onderwaterlandschap zullen worden.
De felrode poliepen van buisvormige hydroids zullen verschijnen, vooral waar sterke getijdenstromingen voedsel brengen.
Die felrode poliepen kunnen van korte duur zijn als het een goed jaar is voor de zeeslakken die zich ermee voeden.
Veel soorten paaien in de lente en creëren larven die weken of zelfs maanden in de waterkolom kunnen doorbrengen en zich naar nieuwe locaties kunnen verspreiden.
De lente is een drukke tijd om te broeden en een van de langverwachte gebeurtenissen onder duikers is de aankomst van inktvissen aan de kust om te paren en hun eieren te leggen van ongeveer eind april tot mei.
Vissen zijn veel minder opvallend in hun voortplantingsgewoonten, maar tegen eind april zullen mannelijke kurklipvissen (Symphodus melops) nesten bouwen van zeewier op geschikte rotsplateaus en zullen tompot blennies (Parablennius gattorugine) hun eieren bewaken onder rotsblokken of in kloven.
ZOMER
Bij veel van de soorten die in het voorjaar larven hebben geproduceerd, hebben die larven hun tijd in het plankton doorgebracht (als ze een planktonlarve hebben) en hebben ze zich nu op de zeebodem gevestigd. Sommige met langlevende larven zijn zich mogelijk nog aan het vestigen en vooral de stekelhuidigen zullen waarschijnlijk een lange periode in het plankton doorbrengen.
Tegen het einde van de zomer betekent succes voor sommige soorten problemen voor andere. Algen zijn grotendeels bedekt door korstvormende soorten die zich in de zomer hebben gevestigd, en het is tijd om de bladeren af te werpen – of misschien vallen die beschadigde bladeren gewoon uiteen door de golfslag.
Vanaf de late zomer komen er raadselachtige bijeenkomsten van stekelige spinkrabben (Maja brachydactyla) voor. Hun doel lijkt te zijn om te ruien; er is bescherming in aantallen, maar velen sterven. Duizenden kunnen samen in terpen voorkomen.
HERFST
De herfst is een periode van stillegging, migratie, van verlies als gevolg van predatie of natuurlijk einde van het leven, dat bij sommige soorten al in september kan beginnen.
Zelfs voordat de zeewatertemperatuur na eind september begint te dalen, zullen sommige soorten inactief worden.
Richard Hartnoll, werkzaam bij het Port Erin Marine Laboratory, bestudeerde bijvoorbeeld het ritme van het invoeren van dodemansvingers (Alcyonium digitalatum).
Van januari tot ongeveer september breidden de kolonies zich meerdere keren per dag uit en contracteerden hun poliepen.
Van ongeveer oktober tot en met december bleven de koloniën gecontracteerd en voedden ze zich niet. Vaak raakte het oppervlak van de kolonies bedekt met een laag soorten zoals diatomeeënalgen en zeesparren.
Het seizoen van langdurige inactiviteit viel samen met de laatste maanden van rijping van de geslachtsklieren en het afstoten van de koloniserende soorten en de heruitbreiding van poliepen gingen onmiddellijk vooraf aan het paaien.
Bij de voetbalzeezakpijp (Diazona violacea) is de verandering dramatischer, omdat de voedende zoöiden van de grotere kolonies in ieder geval rond oktober worden afgeworpen en er rond december nieuwe beginnen te groeien.
Begin november begint de zeewatertemperatuur net aanzienlijk te dalen; de herfstplanktonbloei loopt ten einde; jaarlijkse zeewieren worden of zijn weggevaagd door stormen; sommige meerjarige zeewieren verliezen hun bladeren (opgegeten of gebroken); sommige zeeanemonen en zachte koralen zijn tot midden of laat in de winter inactief geworden, en veel zeesparren zijn slechts dode stengels.
Maar sommige soorten laten het succes zien van reproductieve inspanningen in de zomer, en met name de aantallen lipvissen zullen waarschijnlijk hoog zijn op ondiepe riffen voordat ze tijdens de rest van de winter onderdak zoeken.
WINTER
Halverwege de winter (december en januari) zijn de riffen grotendeels verstoken van eenjarige soorten en is het gebroken puin van het zomerspektakel weggevaagd.
Veel territoriale maar ook aanwezige vissen hebben zichzelf weggestopt in vaak diepe kloven en gaten.
Er zijn zelden de grote aantallen zeer mobiele vissen zoals koolvis (Pollachius pollachius) die in de zomer voorkomen, en elke grijze trekkervis (Balistes capriscus) die in de zomer zijn weg naar Groot-Brittannië heeft gevonden, zal dood zijn.
Ondanks de schijnbare onherbergzaamheid van de winter zullen sommige soorten broeden en paaien of hun eieren leggen – misschien in afwachting van een overvloedige voedselvoorziening later in het jaar.
Algen vertonen in de loop van een jaar vaak duidelijke veranderingen in aantallen en conditie. Sommige zijn meerjarig en zijn er altijd, waaronder de kelp Laminaria hyperborea (cuvie) en rode algen als overgeheveld verenkruid (Heterosiphonia plumosa).
Anderen, zoals de grote kelp Saccorhiza polyschides (furbelows) groeien snel in de lente en de vroege zomer tot in de herfst (tegen die tijd zijn ze meestal zwaar bedekt met zeematten) en worden vervolgens door winterstormen naar de open kust weggevaagd.
Sommigen kunnen een tweede jaar overleven, vooral in beschutte omstandigheden.
Zeebeuk (Delesseria sanguinea) is een meerjarige rode alg die in de herfst afsterft tot stengels en rond januari de groei van nieuwe bladen begint te vertonen.
Er zijn vele redenen voor seizoensveranderingen, en deze zijn verschillend voor verschillende soorten. In een artikel getiteld The Seasons in the Subtidal concludeert Joanna Jones (Kain), die werk verrichtte op het eiland Man en de Firth of Clyde: “Er is duidelijk een combinatie van factoren die seizoensveranderingen in subtidale algen veroorzaken; soms is het ene belangrijk en soms het andere.
“Er is geen bewijs dat temperatuur van bijzonder belang is, maar er zijn wel aanwijzingen dat licht een frequente oorzaak van verandering is.”
Soortgelijke conclusies, maar verwijzend naar verschillende omgevingsfactoren, zouden kunnen worden toegepast op veel soorten die we kennen. Er zijn nog veel meer soorten waarvan we weinig of niets weten over de groei, seizoensinvloeden of persistentie.
DE LENTE BEGINT VROEG
Voor veel algen komt de lente vroeg; Zodra de nachten korter worden, beginnen ze te groeien. Voor sommige diersoorten eindigt de wintersluiting ook vroeg, wellicht ter voorbereiding op de planktonbloei in april en mei.
Soorten als dodemansvingers (Alcyonium digitalatum) en plumose-anemonen (Metridium dianthus) beginnen uit te zetten in plaats van samen te trekken. Vaak vinden de meest spectaculaire shows van juweelanemonen (Corynactis viridis) plaats in wat als winter (januari en februari) op het land zou worden beschouwd.
Op deze afbeelding is begin februari nieuwe groei van de meerjarige zeebeuk (Delesseria sanguinea) te zien op de rails van de voormalige HMS Scylla.
De middenribben van de groei van vorig jaar zijn nog steeds aanwezig.
De dodemansvingers zijn volledig uitgezet, in tegenstelling tot hun gesloten periode van ongeveer oktober tot en met december.
OVER HET BOEK
De ondiepe zeeën van Groot-Brittannië zijn een mysterieus domein, zegt Keith Hiscock. Ze blijven grotendeels ongezien en onontgonnen, behalve door mariene wetenschappers en duikers.
Nu, met het uitgesproken doel om de technische terminologie tot een minimum te beperken, heeft dr. Hiscock zijn interesses in mariene biologie, duiken en fotografie om in één deel, Exploring Britain's Hidden World: A Natural History of Seabed Habitats, een schat aan rijkelijk geïllustreerde informatie te verzamelen over de Britse zeebodems, en wat er op en in hen leeft.
Het boek is, zegt hij, het resultaat van zijn vijftig jaar onderzoek gericht op een beter begrip van waar verschillende subtidale zeebodemhabitats voorkomen, en hoe het bijbehorende zeeleven tot stand is gekomen. Het is gebaseerd op kennis die door de eeuwen heen is verkregen door veel natuuronderzoekers, wetenschappers en duikers – en voor Britse duikers biedt het een solide basis voor het begrijpen van de natuurlijke wereld onder water.
- Uitgegeven door Wild Nature Press, ISBN 9780995567344
- Gebonden, 272pp, 25 x 21 cm, £ 25
- (€ 19.99 aanbieding voor een beperkte periode, wildnaturepress.com)
