Caribische parel de Jardines de la Reina

Crocs die naar de camera glimlachen, altijd aanwezige haaien, grote vriendelijke tandbaarzen, ongerepte koralen, zeldzame goudvissen en sterrennachten zouden meer dan genoeg moeten zijn voor elke duiker. PETER DE MAAGT doet verslag van Caribische parel de Jardines de la Reina. Fotografie door Peter en Theresa Guise.

“NINOOOOOOO...! NINOOOOOOO…!” De zon staat hoog aan de hemel en in de mangroven waait nauwelijks wind. De temperatuur veroorzaakt een glinsterende hittenevel, die alles vervaagt en ons vermogen om objecten op te lossen beïnvloedt. De motor van de boot is uitgeschakeld en we kunnen zelfs geen vogelgezang horen.

Lees ook: ‘Verkeerde plaats, verkeerde tijd’: duiker wiens hoofd in de kaken van de krokodil zat

“Ninooooo…! Ninooooo…!” We kijken elkaar aan en vinden het allebei nogal vreemd dat we in de middle of nowhere “Niño!” Kunnen krokodillen eigenlijk worden opgeroepen door te bellen?

Net als we concluderen dat Niño niet thuis is, zien we kleine doordringende ogen aan de oppervlakte komen. Onze zoektocht naar Niño is geslaagd!

Niño is de bijnaam voor elke krokodil die in de Cubaanse mangroven van Jardines de la Reina leeft. Toevallig is Niño een Amerikaanse zoutwaterkrokodil, van het type dat naar verluidt minder agressief is dan zijn verwanten in Afrika en Australië.

Maar als je eenmaal in het water glijdt en Niño zijn grote mond opent om zijn enorme tanden te laten zien, kun je alleen maar hopen dat deze specifieke Niño de memo heeft gekregen.

We liggen in het water, maar onze gidsen zijn niet met ons mee naar binnen gegaan. Is daar een reden voor?

Pas na de eerste adrenalinekick en de eerste paar korte passages besef je dat deze krokodil behoorlijk kil is en dat je van het moment kunt genieten.

We snorkelen met de krokodil in ondiep water. De bodem is bedekt met zeegras tegen een achtergrond van mangrove – geen slechte plek om je krokodillensnorkelmaagdelijkheid te verliezen.

Fotografie is wel een hele uitdaging, omdat de slib- en zeegrasbodem daardoor makkelijk verstoord wordt vin- achteloos schoppen. Er is maar één trap nodig om het in beweging te brengen en het zicht te blokkeren.

Maar Niño lijkt zich niets aan te trekken van verminderd zicht en zwemt vrolijk heen en weer van ondiep naar dieper water. Gelukkig zwemt hij dichtbij genoeg om onze koepelpoorten aan te raken, zodat zuivere beelden nog steeds mogelijk zijn.

Je kunt tijdens tv-documentaires genieten van het kijken naar krokodillen vanuit je luie stoel, maar er gaat niets boven de echte ervaring om ze van aangezicht tot aangezicht te zien. Alle duikers komen uit de mangroven met hun ledematen perfect intact, een bijkomend voordeel.

Kennelijk zijn deze duiken allemaal begonnen omdat vissers hun vis schoonmaakten in de buurt van de mangroven waar de krokodillen leven.

Nu is het geluid van de scheepsmotoren meestal voldoende om hun aandacht te trekken, maar ze verwachten nog steeds iets lekkers, en zodra onze gids een groot stuk kip gooit, pakt Niño het dankbaar en verdwijnt in de veiligheid van de mangroven.

De tijd vliegt als je plezier hebt, en we worden weer in de boot geroepen.

JARDINES DE LA REINA

De Tuinen van de Koningin kregen hun naam door Christopher Columbus tijdens zijn tweede reis naar Amerika, ter ere van koningin Isabella van Spanje. In zijn logboek uit mei 1494 staat: “Hoe dichter we bij de kust van Cuba bleven, hoe hoger en aangenamer deze kleine eilanden leken, en omdat het moeilijk en nutteloos was om ze allemaal een naam te geven, noemde de admiraal ze allemaal in het algemeen ‘Jardines de la Reina'.”

Columbus was zich ervan bewust dat de koning de neiging had jaloers te zijn, dus later op zijn reis noemde hij een rif voor de noordkust van Cuba ook “Jardines Del Rey”. Maar de echte schoonheid ligt in de Jardines de la Reina, een complex netwerk van ongerepte mariene ecosystemen dat wetenschappers beschouwen als de oorspronkelijke status van een rif, zoals de Spaanse veroveraars het oorspronkelijk vonden.

Cuba’s vele jaren van economisch embargo en politiek isolement hebben het land onaangeroerd gelaten en de natuur is ongerept. Tony, de vertegenwoordiger van de Oceans for Youth Foundation, vertelde ons dat tot voor kort niet meer dan ongeveer 600 duikers per jaar het voorrecht hadden gehad om te duiken te midden van de natuurlijke schoonheid en overvloed aan wilde dieren van de Jardines. Dit is een plek die mensen nog moeten ruïneren.

De afgelegen ligging van de riffen hielp ook. Om je een idee te geven: nadat je vanuit je hotel in Havana bent vertrokken, duurt het een busreis van zes uur om in Jucaro aan te komen, gevolgd door nog eens zes uur per boot om dit verborgen paradijs voor duikers te bereiken.

OVER HET RIF

DAT WORDT ALGEMEEN GELOOF dat de riffen een favoriete plek waren voor speervissen en duiken voor Fidel Castro, hoewel Tony dit in twijfel trok. Wat de voorkeur van de leider ook was, de riffen werden in 1996 uitgeroepen tot zeereservaat.

Krokodillen zijn niet het enige hoogtepunt als je dit kroonjuweel van Cuba bezoekt. Je hoeft geen raketwetenschapper te zijn om erachter te komen dat er een gezonde populatie haaien ronddwaalt in deze riffen.

Bij elke duik zagen we twee tot vijf Caribische rifhaaien, en meestal genoten we van een ontmoeting van dichtbij.

Het was ook opvallend om te zien hoe ontspannen ze waren; meestal maakten ze een grote lus en kwamen ze terug om je nog een keer te bekijken. Ze varieerden van jonge duiven tot mensen van behoorlijk indrukwekkende proporties.

Maar de kers op de taart waren de zijdeachtige haaien. In het verleden zwierven zijdehoenders over grote delen van de oceanen, maar hun populaties zijn dramatisch afgenomen, met 70%, als gevolg van de vraag naar haaien vinnen. We waren dus heel blij dat verschillende van onze duiken waren georganiseerd met zijdehaaien.

BIJ DE EERSTE DERGELIJKE DUIK

De briefing gaf aan dat we naar het rif op 25 meter hoogte zouden gaan om rifhaaien te zien, en dan naar ondiepe wateren zouden terugkeren om de resterende tijd met de zijdehoenders door te brengen. We wisselden kort blikken uit en kwamen tot overeenstemming: onze duik op het rif zou kort zijn en de veiligheidsstop erg lang!

Wie zou de tijd met de zijdehoenders niet willen optimaliseren? We raakten het rif aan en gaven vervolgens aan de duikgids te kennen dat we zouden gaan stijgen. De Zijdehoenders waren er al en zwommen enthousiast rond om ons te verwelkomen. De meeste waren gemiddeld 1 tot 1.5 meter lang, hoewel er ook een paar grote exemplaren verschenen.

Deze sierlijke, gestroomlijnde haaien danken hun naam aan de gladde en zijdeachtige textuur van hun huid. Een paar kleine zijdehoenders schoten het toneel op en begonnen met camera's met deze vreemde buitenaardse wezens te spelen. Ze leken onbevreesd en zeer nieuwsgierig naar onze aanwezigheid, maar gaven al snel toe als er een grotere haai verscheen. Het is duidelijk dat er een hiërarchie tussen hen bestaat, en de grootte is van belang.

Gelukkig had onze reisleider zowel een ochtend- als een middagduik met deze schoonheden gepland, en het verschil in gedrag was de tweede keer merkbaar. De middagduik begon langzaam, maar de actie nam toe toen onze kapitein een paar stukjes in het water gooide. Het was niet echt een voedselwaanzin; de haaien probeerden gewoon hun deel van de taart te pakken. Dit behoort zeker tot de “haaiste” bestemmingen waar we al een tijdje hebben gedoken.

Als haaien en krokodillen niet genoeg zijn, presenteren de Jardines nog een troefkaart: gigantische en supervriendelijke tandbaarzen. Sommigen volgen je gewoon tijdens de duik, geïnteresseerd in hun weerspiegeling in je koepelpoort.

Tandbaarzen hebben als soort geleden onder menselijk ingrijpen, omdat ze de neiging hebben om naar een paar specifieke locaties te migreren om te paaien. Over de hele wereld hadden vissers dit ontdekt en richtten zich op deze locaties. Bovendien duurt het enkele jaren voordat de tandbaars geslachtsrijp is.

Gelukkig bevinden de paaiplaatsen zich in Cuba in het zeereservaat, dus de impact van mensen is verwaarloosbaar en er is een gezonde populatie te vinden in de Jardines de la Reina.

Ze hebben een vredige houding en komen, ondanks hun grote formaat, over als huisdieren, elk met een eigen persoonlijkheid. Ze zijn stoutmoedig en nieuwsgierig en het is moeilijk om er niet door geamuseerd te worden als ze tussen je benen proberen te wurmen.

Bijna elke plek had een of twee tandbaarzen, voornamelijk zwarte en Nassau-tandbaarzen, hoewel we een paar keer een Goliath-tandbaars tegenkwamen.

Tussen de duiken door waren we van plan om op een klein eiland aan land te gaan om een ​​wilde jutia te bewonderen. Zodra we het witte zandstrand naderden, werden we begroet door een grote groep leguanen die hoopten gevoed te worden, en in hun kielzog kwamen de jutia's.

De jutia is een soort kruising tussen een rat, aardeekhoorn en bever, en heeft de gemiddelde afmetingen van al deze. Ze kenden het trucje en benaderden ons zonder enig teken van angst in de hoop op een stuk fruit. Blijkbaar worden ze in Cuba als een culinaire delicatesse beschouwd. maar deze jutia zijn een te grote toeristische trekpleister om in een kookpot te verdwijnen.

Voordat we het wisten, waren we doorgegaan naar een ander hoogtepunt van de reis. De meesten van ons zullen sprookjesbaarzen hebben bewonderd en geprobeerd deze levendige blauw-paars-gele vis te fotograferen. Maar Cuba heeft iets bijzonders in petto. De golden fairy basslet werd pas in 2010 wetenschappelijk beschreven als een nieuwe soort en aanvankelijk werd aangenomen dat hij endemisch was voor Cuba, maar onlangs is zijn verspreidingsgebied uitgebreid.

De vis heeft een gouden lichaam en vinnen, behalve de voorkant van de dorsale en de ventrale vinnen, die diepblauw zijn.

Uiteraard deden we mee aan de speurtocht en omdat we hem tijdens een paar duiken niet hadden kunnen ontdekken, waren we blij toen onze vriendelijke duikgids terugkwam om ons te vinden en enthousiast op zijn tank tikte om onze aandacht te trekken.

Op een diepte van 15 meter konden we de vissen die we zochten zien dansen tussen een groep normale sprookjesbaarzen. De kleine bedelaar had wat tijd nodig om aan ons te wennen en was geneigd zich terug te trekken in zijn kleine gaatje, maar zodra we ons van het rif verwijderden, liet hij zich zien en begon de pret weer van voren af ​​aan. We hebben een hele duik besteed aan het fotograferen van deze schoonheid.

HET LEVEN IN ZEE

DE RIFEN ZIJN THUIS tot een zeer hoge biodiversiteit van het zeeleven. Verschillende bestonden uit een plat rif en een langzaam aflopend rif, gevolgd door steile verticale wanden die tot 100 meter diep reikten, maar we doken ook op diepwatertoppen.

Het rif bestond grotendeels uit ongerepte harde koralen met zeer grote buis- en vaassponzen. Het was een genot om deze felgekleurde sponzen tegen de blauwe achtergrond te zien. Vele honderden felgekleurde rifvissen hingen rond, en tarpons bleven hangen in kleine grotten en onderhangen, starend terwijl ze roerloos wachtten, maar klaar om een ​​paar meter verder te gaan als er een duiker in de buurt zou komen.

Het was een aangename verrassing om te zien dat de riffen niet waren aangetast door verbleking, en er was geen bewijs van dynamietvissen of veranderingen in de chemie van de oceaan veroorzaakt door menselijke activiteiten. Dit verklaart het ongerepte koraal in zijn volle, heldere kleuren en de explosie van het zeeleven.

Verschillende van onze briefings gaven aan dat de volgende duik een driftduik zou zijn, maar de realiteit was dat we aan het einde van elke duik veilig naar de shotline zouden terugkeren en onze veiligheidsstop onder de tender zouden maken; een understatement van een “zachte driftduik”.

We hebben slechts één nachtduik gemaakt. Het bleek onmogelijk om een ​​fakkel aan te steken zonder levend te worden opgegeten door duizenden kleine kronkelende wormen, die alleen maar naar onze oren wilden kijken, en stekende kwallen.

Maar positief was dat het bovenkomen een prachtig sterrenbeeld bood, waarbij de Melkweg prominent zichtbaar was in de volledige afwezigheid van lichtvervuiling.

Als u besluit Jardines de la Reina te bezoeken, moet u zich realiseren dat u een van de gelukkigen zult zijn. Er is geen menselijke nederzetting in de buurt, geen commerciële scheepvaart, geen telefoon en geen internet. Maar je wordt beloond met riffen die relatief onaangetast zijn door mensen en die duurzaam worden beheerd.

Dit is zeker de plek om naartoe te gaan als je een liefhebber bent van haaien of krokodillen; het zal zeker aan uw verwachtingen voldoen.

JARDINES AGRESSOR

De 35 meter lange Jardines Aggressor kan 20 passagiers meenemen in twee luxe en acht mastercabines. Het instappen is doorgaans op zaterdagmiddag en het ontschepen de volgende zaterdag om 4 uur. De hutten zijn erg klein, met minimale opslagruimte. Boven is er een eetkamer, een zitgedeelte buiten en een jacuzzi, en op de bovenste verdieping een zonnedek, perfect om 's nachts naar de sterren te kijken.

Het biedt drie dagduiken en dagelijks een schemerduik, waarbij gebruik wordt gemaakt van twee comfortabele tenders die naar verschillende duiklocaties vertrekken om het aantal duikers per duiklocatie te minimaliseren.

De uitrusting blijft tijdens uw verblijf op de tender staan, waarbij de tanks worden bijgevuld via een lange slang.