Bedevaart naar Scapa Flow

Scapa Flow, algemeen beschouwd als een van de beste wrakduiklocaties ter wereld, zou op de hitlijst van elke duiker moeten staan, zo meldt toegewijde fan MARK EVANS

Aangekomen op de bodem van de schietlijn, die versierd was met gigantische pruimanemonen, viel de zijkant van het met slib bedekte slagschip voor ons weg in de duisternis. We deden onze fakkels aan en daalden af ​​in de duisternis, terwijl we de meters op ons gestaag zagen stijgen duiken-computers totdat de zeebodem op 38 meter hoogte in zicht kwam.

Wat op een grot leek, ging onheilspellend voor ons open en we waagden ons voorzichtig naar binnen, waarbij we onze bewegingen zo zacht mogelijk hielden om een ​​slibexplosie te voorkomen. 

Een muur van staal rees omhoog en na een paar ogenblikken beseften onze door narcose verslaafde hersenen dat dit de zijkant was van een omgekeerde hoofdgeschutskoepel.

Terwijl we linksaf gingen richting de boeg van de Kroonprins Wilhelm, de loop stak uit de koepel en leek eeuwig door te gaan. Zelfs half begraven in het slib zag de diameter van de loop er enorm uit, en we namen enkele foto's met duikers ernaast om te laten zien hoe groot deze 12 cm grote monsters werkelijk waren.

Tijdens dit alles probeerde ik niet te denken dat ik onder een omgekeerd Duits slagschip van 26,000 ton lag dat al 97 jaar op de zeebodem lag...

Scapa Flow

De vrijwel geheel door land omgeven natuurlijke haven Scapa Flow op de Orkney-eilanden is een van die plaatsen waar veel duikers van hebben gehoord en die ze graag willen bezoeken, maar waar relatief weinig duikers ervaring mee hebben. Dit is enorm jammer, want deze hotspot zou op de hitlijst van iedere duiker moeten staan.

Ik heb verschillende pelgrimstochten naar het uiterste noorden van Schotland gemaakt om dit wrakduikmekka te verkennen, dat precies daarboven ligt bij de Truk-lagune en het Bikini-atol, dankzij de overblijfselen van monsterlijke Duitse oorlogsschepen uit de Eerste Wereldoorlog die op de zeebodem liggen.

Er zijn verschillende redenen waarom deze plek niet vol zit met duizenden duikers. De eerste is dat het een lange, oude reis is vanuit vrijwel elke plek in Groot-Brittannië, en als de kosten uiteindelijk vergelijkbaar zijn met die van een liveaboard aan de Rode Zee, wint de tropische bestemming vaak zonder twijfel.

Ten tweede heeft Scapa een onverdiende reputatie als diepgaand, koud, donker, gevaarlijk en alleen geschikt voor hoogopgeleide techneuten, terwijl in feite elke Geavanceerd openen Water duiker comfortabel in een droogpak en is met hun Deep Specialty meer dan gekwalificeerd genoeg om op de belangrijkste wrakken te duiken (er zijn ook tal van locaties geschikt voor). Openen Waterduikers). 

Sterker nog, op eerdere reizen heb ik duikers meegenomen naar Scapa die nog nooit eerder in de Britse zeeën hadden gedoken – alleen op locaties in het binnenland – en ze maakten elke duik die de meer ervaren duikers in het gezelschap deden.

Wat betreft de kosten – ja, die zijn naar Britse maatstaven relatief duur als je de brandstofkosten, de veerbootkosten, de accommodatie, boot charter, nitroxvullingen en eten en drinken, maar het duiken is nergens anders ter wereld mogelijk. Geloof me, je zou kunnen denken dat één bezoek genoeg zal zijn om “het vakje aan te vinken”, maar de meeste mensen die ik goed ken, zijn besmet met Scapa en kunnen niet wachten om terug te gaan.

De Volle Zee-vloot

Scapa Flow zou waarschijnlijk geen rekening houden met een ‘must-dive’-lijst zonder de acties van een zekere admiraal Ludwig von Reuter. Hij was commandant van de Hochseeflotte van de Duitse keizerlijke marine, die aan het einde van de Eerste Wereldoorlog in de Flow werd geïnterneerd met ontwapende wapens en alleen skeletbemanningen die dienst hadden.

Op midzomerdag, 21 juni 1919, geloofde hij ten onrechte dat de vijandelijkheden op het punt stonden te worden hervat en gaf hij het signaal om de gehele vloot van 74 oorlogsschepen, bestaande uit vijf kruisers, elf slagschepen, acht kruisers en vijftig torpedobootjagers, tot zinken te brengen.

In totaal zonken 52 van de grote schepen onder de oppervlakte, en de overige 22 werden gestrand of konden niet tot zinken worden gebracht door boardingpartijen van de Royal Navy. Nu met al dat intacte metaal op de zeebodem, inclusief de 200 meter lange slagkruisers Seydlitz, Moltke, Von Der Tann, Derfflinger en Hindenburg, je kunt je voorstellen wat voor taferelen wrakduikers daar vandaag de dag onder water kunnen aanschouwen. 

Rechts? Fout. Helaas voor duikers was wat volgde vanaf het begin van de jaren twintig tot en met 1920 nog steeds de grootste reddingsoperatie op zee in de geschiedenis.

De firma Cox en Danks heeft niet minder dan 45 van de gezonken schepen opgehaald, gesleept en ontmanteld, en de overige zeven – slagschepen König, Kronprinz Wilhelm en Markgraf, kruisers Dresden, Koln en Karlsruhe, en mijnlaag Brummer – raakten na nog wat bergings- en explosiewerk door andere partijen in verschillende staten van verval.

Gelukkig was het Duitse vakmanschap destijds net zo goed als nu, en dat geldt ook voor de tijd dat de... Karlsruhe, Konig en in mindere mate de Brummer gaan snel achteruit van een herkenbare ‘scheepsvorm’, de andere schepen – in het bijzonder de Kolom – houden het na meer dan 100 jaar onder water behoorlijk goed uit.

Je kunt nog steeds de teakhouten dekken, 5.7 inch dekkanonnen, kaapstanders, bolders, gepantserde commandotorens en nog veel meer op de kruisers zien, en de grote 12 inch torentjes, massieve roeren en een laatst overgebleven indrukwekkende boeg over de drie slagschepen.

Bedekt met een dikke laag slib en gedrapeerd met sponzen, pluizige anemonen en dodemansvingers, kan het soms moeilijk zijn om bepaalde objecten te begrijpen, maar zorg dat je je hersenen oriënteert terwijl het schip ligt – op zijn kant voor de kruisers en de mijne. laag, ondersteboven voor de slagschepen – en je kunt al snel een beeld krijgen van hoe het er vóór het zinken moet hebben uitgezien.

De enorme omvang van deze scheepswrakken is ontmoedigend, maar concentreer je op één gebied – buig bijvoorbeeld naar midscheeps – en je zult kunnen genieten van wat ze te bieden hebben.

Duiken in de stroom

Charterboten die actief zijn in Scapa Flow variëren van grote vissersboten annex liveaboards tot kleinere dagboten, en de meeste zijn geschikt voor iedereen, van beginnende beginners die hun eerste uitstapje maken naar de Flow tot doorgewinterde techneuten uitgerust met CCR's, sling-tanks en andere handige parafernalia. Op mijn laatste reis doken we vanaf de speciaal gebouwde mv Huskyan, vakkundig schipper door Emily Turton (zie hieronder).

We hadden een gemengde groep CCR-, twinset- en eencilinderduikers aan boord, en ze waren het er allemaal over eens dat ze zich wilden concentreren op de zeven Duitse oorlogsschepen.

Hoewel dit betekende dat we de speciaal gezonken blokschepen of het WO II-schip moesten missen F2, dit is de beste manier om het meeste uit het ‘hoofdevenement’ te halen – door er twee te doen diepere duiken per dag gedurende zes dagen kun je twee treffers krijgen op de meeste Duitse wrakken en er echt een gevoel voor krijgen.

Duiken in de Duitse vloot is een makkie. De schipper vertelt je wanneer je 15 minuten verwijderd bent van de camping en je in je uitrusting stapt. Eenmaal boven het wrak sta je bij het uitgangspunt en de schipper motort dicht langs de boeien die de schietlijn markeren. Op hun bevel spring je in het water, ga naar de lijn en daal vervolgens af naar het wrak. 

Eenmaal op het wrak kun je op verkenning gaan en dan gewoon een DSMB starten voor je beklimming, of een cirkelvormige route maken en de shotline gebruiken als referentie tijdens de beklimming. Er staat over het algemeen niet al te veel stroming op de Big Seven en het zicht ligt over het algemeen tussen de 3 en 9 meter. We waren gezegend met goed zicht van meer dan 7 of 8 meter tijdens vrijwel elke Duitse wrakduik tijdens onze week in mei. Je bent in orde, tenzij je de gevreesde planktonbloei tegenkomt.

Conclusie

Scapa Flow verdient zijn reputatie als een van de beste wrakduiklocaties ter wereld – waar anders kun je met zeven Duitse oorlogsschepen uit de Eerste Wereldoorlog duiken op een diepte van minder dan 1 meter? – en laat je niet afschrikken door de macho-stier die vaak te horen is als mensen praten over duiken in de Orkneys. 

Om het meeste uit de Duitse wrakken te halen, moet u ervoor zorgen dat u zich op uw gemak voelt droogpak, vind het niet erg om shotlines met relatief weinig vis te laten vallen en die diepe specialiteit te hebben.

Het duiken is niet moeilijk, maar je moet wel met respect met de wrakken omgaan. Ze zijn misschien nog steeds in een opmerkelijke vorm, maar ze zijn bedekt met een fijne laag slib en bepaalde delen zijn aan het instorten. Voer dus alleen een penetratie uit als je volledig bent opgeleid en over de juiste uitrusting beschikt om dat te doen.

Nadat ik de afgelopen 25 jaar vele malen met de High Seas Fleet had gedoken, merkte ik de vorige keer een aantal grote veranderingen op aan bepaalde wrakken. De kruiser Dresdenbiedt bijvoorbeeld een geheel nieuwe duikervaring rond het boeggedeelte, omdat een groot deel van het dek loslaat en nu bijna tot aan de zeebodem reikt, waardoor voorheen onzichtbare kamers, doorgangen en ladders zichtbaar worden.

De mijnlaag Brummer Het gaat zelfs nog slechter, waarbij verschillende gebieden nu steeds onstabieler worden. Bij de boeg zijn grote delen van de voorste romp inmiddels weggeroest, waardoor alleen de zeisachtige boeg intact is gebleven.

De Dresden en Brummer in het bijzonder zou langzaam kunnen bezwijken, maar de Kolom zag er nog steeds vrijwel hetzelfde uit als toen ik er voor het laatst dook, en ik kreeg zelfs dingen te zien die ik nog nooit eerder had gezien, dankzij de uiterst gedetailleerde briefings van schipper Emily. 

Dalend tot 37m op de Kroonprins Wilhelm en terwijl ik me onder de enorme romp waagde om de lopen op de belangrijkste geschutskoepels te zien, had ik er een ernstig geval van dejà vu, zo bekend was het tafereel.

Scapa-duikers met een lange ervaring zullen nog steeds veel vinden om ze te vermaken, en de langzame achteruitgang van de scheepswrakken opent voortdurend nieuwe gebieden voor verkenning, terwijl Scapa-maagden gewoon weggeblazen zullen worden door de enorme omvang van de schepen. 

De scheepswrakken bieden enthousiaste fotografen een veelheid aan onderwerpen, van de belangrijkste geschutskoepels en dekkanonnen tot commandotorens, ankerlieren, ankers, torpedo's en natuurlijk de schepen zelf – vooral hun boeg en achtersteven.

Foto's door Mark Evans en Jason Brown

Ook op Divernet: Scapa Flow 100: Geschiedenis en wrakken, Boven 18 meter: Wrakken van Churchill Barrier II, Wraktour 122: Karlsruhe, Iconische Scapa Flow-wrakken zijn goedkoop