In de schoot van de zeegoden

WIJ DUIKEN DE KYRA ELENI, een van de meest populaire locaties voor duikers die in de Griekse hoofdstad zijn gevestigd. Het wrak ligt vlak bij het kleine eiland Patroklos en je komt er door vanuit de stad zuidwaarts te rijden langs de Atheense Rivièra naar het puntje van het vasteland en vervolgens aan boord van een RIB te springen in de pittoreske baai van Anavyssos.
Het 99 meter lange vrachtschip zonk bijna 40 jaar geleden in de Saronische Golf en kwam tot stilstand op een hellende zandbodem. Nog steeds intact zijn de verhoogde boeg, die aan bakboord in 18 meter water rust, en de rechtopstaande achtersteven die dieper ligt op ongeveer 30 meter, met veel verwrongen puin dat ze scheidt.
Kyra Eleni, gebouwd in 1949, voer onbeladen van de Griekse haven Lavrio naar Bulgarije toen ze te maken kreeg met harde wind en enorme golven.
Terwijl ze naar Patroklos worstelde op zoek naar beschutting, raakte haar bakboordzijde rotsen. Toen het water de machinekamer en het tweede ruim binnendrong, begon ze te slingeren. De bemanning wist over de rotsen te ontsnappen en werd de volgende dag gered.
Er werd destijds op onaardige wijze gesproken over een baan in de verzekering. Maar gezien het woeste januariweer en het feit dat zowel de kapitein als de eerste machinist op dat moment hun vrouwen aan boord hadden, lijkt dit onwaarschijnlijk, omdat ze daar nooit het laatste van zouden hebben gehoord.

ENKELE KLEINE VISSEN scharrelen rond, maar er is weinig zeegroei op het wrak. Murenen en tandbaarzen vinden daar misschien wel onderdak, zoals gemeld, maar ik besteed geen tijd aan het zoeken naar ze. In plaats daarvan cirkel ik rond de boeg, dwaal over het verwarde metaal en voer een lange acht uit om lager rond de indrukwekkende achtersteven te duiken, waarbij ik de steeds veranderende perspectieven in me opneem.
Ik merk steeds vaker dat ik het leuk vind om kleine duikers in natuurlijk licht voor te stellen tegen een grote metalen achtergrond, en de Kyra Eleni, die vanuit veel hoeken nog steeds mooi gevormd is, voldoet goed aan dat doel.
Toevallig heeft een schoonmaakduikteam, samengesteld door de Mediterranean Association to Save Sea Turtles, slechts een week voor onze aankomst 250 kg spooknetten uit het wrak verwijderd om als kleding te worden gerecycled. De Kyra Eleni is nu dus veiliger en ziet er waarschijnlijk een beetje geschoren uit na zijn gigantische kapsel.
Na de duik zal Avgerinos Vrazopoulos zich blijven verontschuldigen voor het zicht van 15-20 meter, waarbij hij erop aandringt dat we normaal gesproken minstens 30 meter zouden kunnen zien, maar ik vond het geen probleem.
De vriendelijke Avgerinos is de reden dat ik in een hotel in het centrum van Athene verblijf met de gezellige groep bezoekende duikers, meestal online. journalisten uit Polen, Duitsland en Denemarken, die nu circuits rond de Kyra Eleni maken als vissen in een aquarium.
Avgerinos heeft ons hier uitgenodigd omdat hij een man is met een missie, die graag zijn visie op duiken in Griekenland wil delen. Hij runt Scuba Hellas Underwater World, en of je nu een speciale duiktrip naar het land plant of een gezin overweegt vakantievilla met een beetje duiken erbij, zou je er goed aan doen om eerst zijn website te bekijken.
Hoewel Avgerinos een gepassioneerd duiker is, is hij ook een gepassioneerd marketingman. Het verarmde Griekenland moet zijn troeven onder de aandacht brengen, en hij denkt dat duiken een van die troeven is, maar dat je het niet in een vacuüm kunt verkopen of ervan kunt genieten.
Hij erkent dat er genoeg landen zijn die betere aanspraak maken op uw aandacht op het gebied van het zeeleven. Maar zijn Griekse duikervaring is een pakketdeal: Scuba Hellas streeft ernaar de beste wrak- en geologische duiken in een gebied aan te wijzen, en de onderwaterervaringen worden geleverd met een royale bijgerecht van cultuur, oude geschiedenis en lekker eten en drinken.
Of het duiken kan een bijgerecht zijn, zoals u wilt.

HET SCUBAHELLAS.COM-PORTAAL is in zes jaar tijd ontwikkeld – “Ons motto is: ‘Gemaakt door duikers, voor duikers!’” zegt Avgerinos. Dankzij de kaart kan de gebruiker zich concentreren op concentraties van goede duikplekken en duikcentra rond Griekenland en zijn eilanden om er meer over te leren.
Het team beoordeelt de duikcentra op serviceniveau, faciliteiten, ervaring en toegang tot de duiklocatie. Vervolgens kunnen geschikte duik- en accommodatiepakketten worden samengesteld.
Momenteel zijn er ongeveer 2000 in kaart gebrachte duikplekken en 230 duikcentra opgenomen, maar er is nog veel te doen – volgens sommige schattingen zouden er 15,000 wrakken in de Griekse wateren kunnen liggen, waarvan een tiende dieper dan 50 meter.
“Vroeger was het voor bezoekers extreem moeilijk om tijdens de zomervakantie een week vol duiken in Griekenland te hebben”, vertelt Avgerinos. “Dit kwam doordat de meeste, zo niet alle duikcentra slechts een paar verschillende duiken aanboden, en meer dan 70% van hun inkomsten gebaseerd was op Discover Scubas en Open Water cursussen, dus hun doelgroep bestond alleen maar uit toeristen en niet uit ervaren duikers.
“Ik hou van mijn land, en toen ik rondreisde, ontdekte ik dat onze kwaliteit van duiken erg hoog was en kon concurreren met beroemde succesvolle bestemmingen, niet alleen in Europa maar wereldwijd.
“Ik heb bijna 30 jaar in marketing & communicatie gezeten, dus eindelijk heb ik mijn zakelijke vaardigheden gecombineerd met mijn hobby. Het was mijn doel om het lokale duikserviceniveau te verbeteren en uiteindelijk van mijn land een van de topbestemmingen voor duiken te maken, zoals het verdient te zijn.”
Avgerinos wil ervoor zorgen dat duikbezoekers terug willen komen voor meer. Ik vraag hem naar een eiland met een ongewoon hoge concentratie wrakken uit de Tweede Wereldoorlog – zou dat niet een aantrekkelijke bestemming zijn voor DIVER-lezers?
Nee, zegt hij resoluut. Hij geniet van de duiken, maar waardeert het ene duikcentrum daar niet. Hij kon het niet aanbevelen, ook al wordt het gerund door een oude vriend. Dat spreekt boekdelen over wat Scuba Hellas probeert te doen.
Ik moet ook zeggen dat de organisatie nauwelijks de steun van de basis lijkt te krijgen die je zou verwachten. Veel duikcentra lijken tevreden te zijn met het blijven opereren op instapniveau, waardoor de noodzaak wordt vermeden om naar afgelegen of uitdagende locaties te gaan.
De sleutel voor Avgerinos was echter de opheffing van het verbod op duikwrakken in Griekenland, wat ooit zoveel bezoekende duikers afschrikte. Vreemd genoeg zijn duikwrakken ouder dan 50 jaar nog steeds officieel verboden, omdat ze als ‘oud’ worden geclassificeerd, maar dit is, zo weten we, een niet-afgedwongen verbod dat voorlopig puur op papier bestaat.

MET DE ZON NOG HELDER, de RIB brengt ons dicht bij de kliffen van het eiland Arsida, op de terugweg naar het duikcentrum.
De Blue Canyon zal een heel andere ervaring zijn. We vallen erin, zwemmen naar de muur en passeren een donkere verticale spleet die al snel breder wordt. De diepe kloof biedt een spectaculair uitzicht richting het blauwe raam.
Bij nadere inspectie van de muren met onze fakkels blijkt hoe kleurrijk ze zijn, rijkelijk bespat met veelkleurige spons- en algengroei. Aan de voet van de scheur aan de rechterkant lokt een kleine grot, hoewel deze niet zo ver naar binnen reikt.
Nadat we de kloof een tijdje vanuit alle hoeken hebben bekeken, komen we tevoorschijn en vertrekken met de klifmuur aan onze linkerkant, waarbij we niet dieper dan 20 meter duiken. Er zijn enkele gapende spleten om te verkennen, een paar eenzame vissen en scholen aasvissen, maar niet zoveel details om de aandacht af te leiden. Ik geniet van de rit, simpelweg omdat ik al een tijdje niet meer heb gedoken.
Weet je hoe een liedje in je gedachten en vervolgens op je zenuwen kan werken?
Een groot deel van die duik blijf ik in mijn hoofd hangen, niet een nummer, maar de titel van een album dat ik nog nooit heb gehoord: Tales from Topographic Oceans.
Ik heb Yes nooit zo leuk gevonden, en dit aanbod was volgens de meeste verhalen de meest pretentieuze van de prog-rockers, maar de titel nestelde zich duidelijk jaren geleden in de duistere binnenwateren van mijn onderbewustzijn, om uiteindelijk te worden losgelaten door dit rotsachtige Griekse zeegezicht. Er zijn momenten waarop je gewoon van duiken moet genieten, niet vanwege wat je ziet, maar vanwege het duiken zelf.
Terug in de Aqua Divers Club in Anavyssos genieten we van een maaltijd met uitzicht op de rustige baai. Het duikcentrum is verbonden aan een hotel en valt op door de kwaliteit van de briefings en de vriendelijkheid van het personeel.
Het is eigendom van de Engelsman David White en zijn partner Eleni Siatra, die ook het duikcentrum van het bekende luxe resort Costa Navarino in Messinia runnen.
Omdat deze groepspersreis de veelzijdige geneugten van de vrije tijd in Griekenland benadrukt, maken we kennis met een reeks Atheense restaurants, van de robuuste traditionele keuken van de Thanasis Taverna nabij het Monastiriki-plein, een gebied waar de begroeters van Honderd etablissementen strijden om uw aandacht, tot de duurdere viskeuken van Psaras in het pittoreske Plaka.
En op onze laatste avond bezoeken we het fascinerende Akropolismuseum (en dineren in het restaurant met uitzicht op de citadel die boven de stad uittorent, een mooie mix van cultuur en keuken), voordat we onze korte trip afsluiten in de populaire Briki Bar in Mavili-plein.
Inmiddels hebben we vertrouwen in de aanbevelingen van Avgerinos, zowel boven als onder.
Misschien wel onze meest interessante duik, zowel qua concept als qua uitvoering, is op een andere wraklocatie. Als een 50 jaar oud scheepswrak als oud kan worden beschouwd, wat betekent dat dan voor de 3400 jaar oude plek die we daar mogen bezoeken?
Natuurlijk zijn de balken van een koopvaardijschip, of olka's, uit 1400 voor Christus al lang verdwenen, dus wat we hebben achtergelaten is een puinveld van kapotte amforen op een zacht glooiende muur op ongeveer 30 meter hoogte.
We hebben nog maar zo lang de tijd om deze overblijfselen in de gaten te houden voordat deco-oproepen klinken, maar het is het soort archeologische duik dat tot de verbeelding spreekt terwijl je gedachten terugdwalen door de millennia. Beter voor mij dan Tales from Topographic Oceans.

WIJ DUIKEN NU met Aqua Team Porto Rafti, en zijn spiksplinternieuwe duikcentrum, weg van de zee, is een toonbeeld van modern design, goed uitgerust en georganiseerd – en wederom met behulpzaam personeel en uitgebreide briefings.
En hoe vaak kom je terug van een paar aangename duiken en merk je dat het duikteam de barbecuekolen al heeft gloeiend, helemaal klaar om bergen vlees en groenten te grillen met wijn erbij, terwijl de wetsuits vlakbij drogen?
Porto Rafti is een aantrekkelijke badplaats, ook ten zuiden van Athene, maar aan de oostelijke Egeïsche kant van het schiereiland Attica. Het duikcentrum, mede-eigendom van Aris Polianidis en George Koutsoubos, biedt een twintigtal duikplekken in de omgeving.
Na het eeuwenoude wrak drijft de RIB voor het oppervlakte-interval een lagune in, waardoor een klein en verlegen contingent naturisten opschrikt. Er komt nog een onderwatertraktatie, een plek waarvan Aqua Team de locatie voor zichzelf houdt. Het is een enorme kom van een ondergelopen grot met muren die nog meer regenboogkleurig zijn dan die van Blue Canyon.
Er zijn een aantal grote Flabellina-naaktslakken en vuurwormen te zien, en dan kun je midden in een diepe nis – het equivalent van een zijkapel in een kerk – een grote, eenzame pruimkleurige zeeanemoon met slanke tentakels zien.
Fotografen steken om de beurt hun hoofd in de ruimte, als aanbidders die hulde brengen aan een Griekse godin.
In Athene zijn gevestigd om te duiken is duidelijk heel anders dan reizen naar een van de 3000 Griekse eilanden, waar ik in het verleden beperkte ervaring mee heb gehad.
Deze recente reis en de tijd die ik heb besteed aan het surfen op de website van Scuba Hellas hebben mij echter nieuwsgierig gemaakt naar andere Griekse hotspots om te duiken.
Het deed me nadenken over het verkennen van plaatsen als Kefalonia, niet noodzakelijkerwijs als speciale duiktrips, maar als gezinsvakanties plus duiken. Ferryhoppen tussen wrakeilanden kan ook leuk zijn.
Griekenland ligt op iets meer dan drie uur vliegen van Groot-Brittannië, en hoewel ik niet voor de vis zou gaan, zou ik zeker voor de wrakken, de vreemde grot en die onnavolgbare allround Griekse ervaring gaan.