WALVIS DUIKER
Bultrugwalvissen hebben wordt al lang door mensen achtervolgd, maar de motieven voor deze jacht zijn aanzienlijk veranderd. Ooit gezocht voor voedsel, brandstof en grondstoffen, is de walvis nu vaker een doelwit voor nieuwsgierige toeristen dan een dodelijke harpoen. Voor ons, liefhebbers van waterdieren, is de walvis een wezen dat vereerd moet worden.
In februari 1805 vertrok het 400 ton wegende zeilschip Port-au-Prince uit Groot-Brittannië met als voornaamste bedoeling het aanvallen en veroveren van vijandelijke schepen, met name die van de Spanjaarden en de Fransen. Tot de tanden bewapend had het schip de ‘kaperbrief’ aan boord die kaapvaart, een gelegaliseerde vorm van piraterij, toestond.
Mocht Port-au-Prince er niet in slagen schepen te ontmoeten en te plunderen, dan was het secundaire doel de jacht op walvissen voor waardevolle olie. De jongste van de bemanning was een 14-jarige scheepsklerk genaamd William Mariner.
Na twee jaar vechten belandde Port-au-Prince per ongeluk in Tonga, met een sappige buit aan wapens en gouderts aan boord. Pijn lijdend door haar avonturen en enigszins lekkend, ging ze voor anker dicht bij de oevers van Lefooga (Lifuka).
TONGAANSE HOOFDFINAU leek in eerste instantie gastvrij. Door het schip aan te roepen met een aanbod van gegrilde varkens, leek het erop dat Finau voldeed aan de beschrijving van kapitein James Cook van de Tonganen en Tonga als de Vriendelijke Eilanden.
Ondanks de protesten van de bemanning besloot kapitein Brown Chief Finau te vertrouwen.
De volgende dag werd kapitein Brown echter geslagen en achtergelaten om naakt in het zand te sterven. Finau's stam vermoordde vervolgens op een handvol matrozen na en ontnam de boot van wapens, in de overtuiging dat dit hem de sterkste Tongaanse stam zou maken.
De legende vertelt dat een groot deel van de opbrengst met het schip ten onder ging, en dat goud, zilver, kandelaars, kruisbeelden en kelken vermoedelijk nog steeds op de zeebodem liggen.
Een van de weinige overlevenden was de jonge William Mariner, die gespaard bleef omdat Chief Finau een oogje op hem had gekregen. Hij werd vier jaar op Vava'u vastgehouden en nam de naam Toki Ukamea (IJzeren Bijl) aan voordat hij werd “gered” en teruggebracht naar Groot-Brittannië. Vermoedelijk had hij tegen die tijd genoeg avonturen beleefd, want hij werd accountant. Afgelopen oktober werd ik op het Tongaanse eiland Vava'u oprechter ontvangen dan Finau had aangeboden; misschien omdat ik niet van plan was walvissen te doden, en de enige opname die ik zou maken waren beelden met mijn camera.
Het seizoen begint in juli, wanneer de hoogzwangere vrouwelijke bultruggen arriveren om te bevallen. Ze blijven in de warmwaterkwekerij in Tonga totdat de kalveren groot genoeg zijn om de reis naar Antarctica te maken. De dracht van de walvis duurt 11 maanden, dus de locatie is ook de paringsplaats voor de kalveren van het volgende seizoen.
Vroeg in het seizoen kun je de hittegolven zien, waarbij mannelijke bultruggen de vrouwtjes met volle vacht achtervolgen terwijl ze zingen op volumeniveau 11.
Mijn eerste interactie met de bultruggen legde de lat voor de week. Nadat we van een afstand een brekende walvis hadden gezien, kwamen we dichterbij in de hoop dat hij zich zou vestigen. Gelukkig gebeurde dat en onze groep gleed het water in.
Er mogen maximaal vier personen en een gids tegelijk met de enorme beesten snorkelen. Ik naderde het verbluffend mooie lichaam van een ontspannen moeder, en hoe dichterbij ik kwam, hoe duidelijker ze werd, totdat ik individuele zeepokken op haar neus kon onderscheiden.
Binnen enkele minuten na onze aankomst kwam haar speelse baby in zicht en begon om ons heen te draaien. Dit overdreven verliefde kalf leek nieuwsgierig. Onze gids Sione begon in het water te rollen en, ongelooflijk genoeg, bootste het kalf dit gedrag rechtstreeks na.
Sione legde uit dat dit een ouder kalf was, dat meer aan mensen gewend was geraakt. Dit is een voordeel als je later in het seizoen arriveert: relaxte walvissen.
Fotografisch gezien zou mijn favoriete moment mijn laatste walvisontmoeting zijn. Ik had een aantal opvallende beelden vastgelegd, maar had nog niet het gevoel dat ik een unieke opname had. Momenteel heb ik een obsessie met reflectiefoto's, dus toen het zeeoppervlak tot een vlakke kalmte kwam, kleedde ik me opgewonden aan en ging op de zijkant van de boot zitten, terwijl ik mijn 5D stevig vasthield en verwachtte dat dit mijn kans zou zijn.
Op dat moment werd het gladde, bijna melkachtige oceaanoppervlak spiegelachtig. Het enige dat ik nu nodig had, was een walvis. LUCJ HEEFT ZIJN DEEL spelen in de natuur fotografie, en op dat moment glimlachten de Tangaloa, of Tongaanse goden, op mij neer, terwijl een walvis zijn aanwezigheid aankondigde met een klap van zijn krachtige staart.
Omdat ik wist dat mijn kans vluchtig zou kunnen zijn, gooide ik mezelf in het water en schopte zo hard als mijn benen dat toestonden, waardoor de afstand tussen de bultrug en mij en mijn camera kleiner werd.
Ik had een strijd op mijn handen. Mijn angst voor de kou betekent dat ik een 7 mm draag wetsuit zelfs in de heetste klimaten. Die extra heerlijke millimeters isolatie resulteren helaas in een nogal overdreven drijfvermogen, en het kan een gevecht zijn om door het water te komen (ik weet het, ik moet harder worden).
Hoe dan ook, het lukte me om dichtbij genoeg te komen om te genieten van de prachtige aanblik van zowel de walvis als zijn weerspiegeling. De combinatie van de bultrug en zijn spiegelbeeld is een gigantisch en glorieus uitzicht, echt een ontroerend moment voor mij.
Ik vuurde snel een paar schoten af, maar de ervaring was maar al te kort.
Ik wilde langer van het moment genieten, maar de walvis had andere plannen en met een zwaai van zijn borstvin was hij verdwenen...
Terug op de boot, triomfantelijk van mijn jacht, bekeek ik mijn vangsten. Mijn favoriet toont een gebogen bultrug die door het oppervlak naar beneden stort terwijl hij sereen wordt weerspiegeld in de glazige rimpelingen. Deze afbeelding is nog opvallender wanneer deze ondersteboven wordt weergegeven!
Als die ontmoeting aantrekkelijk klinkt, wil jij misschien ook de reuzen onder water ontmoeten. Hoe zit het tijdens het duiken?
Dit is niet overal ter wereld mogelijk, maar het is wel legaal om met bultruggen te duiken in Tonga. Je zult echter merken dat het lokaliseren van de walvissen een kat-en-muisspel is, en omdat het proces van het aankleden met tanks je toegang vertraagt, zijn er minder kansen op close-up interacties. Er wordt ook aangenomen dat bubbels sommige walvissen storen, zodat ze de neiging hebben een veilige afstand te bewaren.
Er zijn ook liveaboards actief in het gebied, en als ik terugkom zou ik het duiken en snorkelen combineren met het bidden tot de Tangaloa voor meer vrijgevigheid. Maar vasthoudend aan de snorkel zag ik elke dag gemiddeld drie moeders met hun kalfjes.
Op rustige dagen keerden we terug via Mariner's Cave, gelegen op een klein eilandje op een halfuur van Vava'u. Ja, de Tonganen noemden deze grot naar de scheepsklerk en later naar de accountant, William.
Hier moest je 3 meter naar beneden en 2 meter naar voren duiken om de grot binnen te dringen (niet zo gemakkelijk als je je vertrouwde 7 mm draagt). Dit zou een fantastische locatie zijn om je duikuitrusting mee te nemen, en het is de moeite waard om af te wijken van de walvissen en de honderden vissen te bekijken die bij de ingang scholen.
Deze glinsterende schoonheden vormen een glinsterende achtergrond voor de modelopnames die vaak op deze locatie worden gemaakt.
Vliegen van het hoofdeiland Tongatapu naar het kleine eiland Vava'u hield me buiten de belangrijkste toeristische route, wat perfect bij mij paste. Maar als u hetzelfde doet, verwacht dan dat u met al uw gewicht op een gigantische weegschaal wordt gewogen bagage voordat je aan boord van het kleine vliegtuig stapt.
Vava'u was uitzonderlijk. Ik werd uitgenodigd voor feesten en verleid tot sociale evenementen waarbij de lokale bevolking samenkwam rond een gitaar terwijl ze aten uit enorme waskommen met kava. Deze drank is gemaakt van vermalen wortels van inheemse planten en zou kalmerende, euforische en entheogene eigenschappen hebben. Het ziet eruit en smaakt naar modderige soep.
Kava is een legale high in Vava'u en ik proefde de geneugten ervan tijdens de wekelijkse bijeenkomst op het plaatselijke politiebureau. Het was op deze bijeenkomst dat ik een plaatselijke inwoner vroeg naar de Mariner's Cave, en hij herinnerde zich zijn versie van een oude Tongaanse legende.
De dochter van een Tongaanse koning werd verliefd op een arme man, maar de koning verbood hun liefde. Het echtpaar rende weg, dook de Mariner's Cave in en verstopte zich op de rotsachtige zijkanten van de interne verborgen grot.
Weken later zag een visser de arme man de grot in en uit duiken, terwijl hij proviand verzamelde voor zijn geliefde. Toen hij op de hoogte werd gesteld, eiste de koning dat het echtpaar uit de grot zou worden getrokken en naar hem toe zou worden gebracht. Hij liet ze onthoofden vanwege hun ongehoorzaamheid – nog meer bloedvergieten in Tonga dus.NA EEN WEEK onvergetelijk gemaakt door prachtige walvisinteracties, maakte ik mijn laatste rit naar het vliegveld. Ik praatte met mijn 53-jarige taxichauffeur over Tonga en zijn relatie met de bultruggen.
Hij vertelde me dat vóór het jachtverbod dat in 1978 werd ingevoerd, elke walvisvangst onder de gemeenschap zou worden verdeeld. Het vlees zou enkele maanden meegaan.
In de jaren zeventig investeerde de overheid in de nieuwe technologie van een koelkast van industrieel formaat. Tonganen kochten een portie walvis, verpakten het, gaven het een naam en stopten het in de enorme kist.
Mensen kwamen terug naar de stad om hun vleeszak op te halen als ze klaar waren om hun gezin te voeden.
Ik vroeg de chauffeur hoe walvis smaakte. Hij antwoordde dat het lekkerder was dan biefstuk, met een fantastische textuur. Vervolgens begon hij te kwijlen en te slikken en smeekte me lachend om van onderwerp te veranderen: “Je maakt me hongerig – ik mis het zo erg!” jammerde hij.
Hij beschreef hoe een containerschip in 2002 per ongeluk op een bultrug botste. De dode walvis werd naar de kust gebracht, waar hij prompt onder de lokale bevolking werd verdeeld. Tegen de tijd dat overheidsfunctionarissen arriveerden, was er geen stukje meer over, alleen maar mensen op het strand die zeiden: 'Walvis? Welke walvis?”
Het maakt niet uit hoe lekker een bultrug smaakt – als ik er één recht in de ogen heb gekeken, wil ik er nooit meer één eten!
Maar ik zou graag nog een keer met ze willen zwemmen.
FEITBESTAND:
HOE ER: Jenny vloog vanaf Londen Heathrow via Nieuw-Zeeland, aangezien internationale vluchten naar Tonga vertrekken vanuit Auckland (of Sydney). Ze vloog door naar Nuku'alofa op het hoofdeiland Tongatapu en vervolgens met Real Tonga Airlines naar Vava'u. Houd er rekening mee dat RTA een limiet van 20 kg ruimbagage hanteert, waarvan 5 kg voor Ga verder, en het is misschien niet altijd mogelijk om met teveel te vliegen.
WANNEER TE GAAN: Whales in the Wild is actief van juli tot oktober en is al ruim van tevoren geboekt, walvisseninthewild.com
ACCOMMODATIE: Port Wine Guesthouse, geopend sinds de jaren zeventig, heeft bijgedragen aan lokale richtlijnen voor de bescherming van walvissen en heeft geholpen bij het opzetten van educatieve programma's over duurzaam walvissen spotten, portwineguesthouse.com
GELD: Tongaanse pa'anga.
PRIJZEN: Retourtarieven van Groot-Brittannië naar Auckland vanaf £ 750, daarna vanaf £ 220. Whales in the Wild organiseert pakketten vanuit Auckland vanaf NZ $ 1900 (ongeveer £ 1070), inclusief vluchten, zeven dagen twin-share accommodatie en snorkelen.
BEZOEKER Informatie: Tonga vakantievilla
