In het BULL-SHARK Observatorium

SLECHTS EEN PAAR AFDAALEND meter kon ik 15 meter onder mij een zandige zeebodem zien, gegolfd met golfachtige inkepingen.
Plotseling, uit het niets, verscheen er een onheilspellend, kronkelig maar omvangrijk donker lichaam, onmiskenbaar qua vorm en de bodem omhelzend terwijl het lui onder ons zwom: een stierhaai.
Gustavo, onze duikgids, gaf ons een seintje om midden in het water af te vlakken en weg te zwemmen van de haai, en onze afdaling voort te zetten zodra deze uit het zicht was.
Kalm geknield op de bodem op 16 meter hoogte wachtten we enkele minuten, terwijl we in het blauw om ons heen tuurden.
We waren op een observationele duik met stierhaaien, aangeboden door Pro Dive International, een van de toonaangevende duikcentra van Mexico.
Pro Dive heeft negen centra gelegen op het schiereiland Yucatan, de vakantievilla speeltuin bekend om zijn witte zandstranden en turquoise water, en met het eiland Cozumel.
We gebruikten het centrum van het Royal Hideaway Hotel in Playacar. Met uitstekende faciliteiten en een perfecte locatie om toegang te krijgen tot alle belangrijke duikplekken langs de kust, biedt Pro Dive ook gratis nitrox aan gekwalificeerde duikers. Dit was nuttig, vooral voor de duiken met stierhaaien, uitgevoerd tussen 16 en 25 meter.
Met vijf andere duikers en twee andere gidsen waren we aan boord gegaan van de boot van Pro Dive, afgemeerd in het ondiepe water bij het strand bij het centrum. Een rit van 10 minuten naar het noorden en 500 meter van het strand dat langs de hele kustlijn loopt, bracht ons naar Shark Point, een bekend rustgebied voor vrouwelijke stierhaaien. Ze komen elk jaar tussen november en maart, voor en na de bevalling.
Gustavo had ons als onderdeel van zijn uitgebreide briefing verteld dat de haaien van eind januari tot begin februari een week of twee verdwijnen om in zoet water te bevallen, voordat ze gedurende een aantal weken weer verschijnen terwijl ze herstellen. Vervolgens verlaten ze het gebied op zoek naar een partner.
Uit identiteitsfoto's en tags blijkt dat dezelfde haaien jaar na jaar het gebied bezoeken terwijl ze zwanger zijn.
Stierhaaien hebben een lange draagtijd van ongeveer 11 maanden en brengen één tot drie levende jongen ter wereld.
Vrouwelijke stieren worden pas geslachtsrijp op de leeftijd van 18 jaar, terwijl de leeftijd voor mannetjes 13-15 jaar is. We weten niet hoe lang stierhaaien leven, maar er wordt aangenomen dat dit meer dan 30 jaar is.

NA EEN PAAR MINUTEN van rondkijken, onze ruggen naar elkaar toe, een kenmerkende vorm die recht op ons afkwam. Het was verontrustend hoe dichtbij de haai leek te zijn vergeleken met de veronderstelde zichtbaarheid van 25-30 meter, zo goed gecamoufleerd. Toen ze eenmaal besefte dat we haar hadden opgemerkt, draaide ze zich om en beschreef een luie, nieuwsgierige cirkel om ons heen, die nooit dichterbij kwam dan 15 meter voordat ze weer in het blauw verdween.
We wachtten enkele minuten totdat de haai weer verscheen, waarna Gustavo ons een teken gaf dat we hem tot dicht bij de zeebodem moesten volgen. Hij had ons gezegd dat we niet te ver van de bodem moesten zwemmen als er haaien in zicht waren, omdat dat hen zou kunnen irriteren.
Als we een haai zagen, moesten we onmiddellijk op de bodem knielen en er te allen tijde oogcontact mee houden. Stierhaaien zijn hinderlaagroofdieren en staan ​​bekend om hun schijnbaar niet-uitgelokte aanvallen. Ze hebben een van de hoogste niveaus van testosteron van alle haaien, waardoor ze vatbaar zijn voor extreme agressie en bijzonder efficiënt zijn in het in een hinderlaag lokken en doden van prooien.
De vrouwtjes produceren tijdens de zwangerschap en vlak na de bevalling weinig of geen testosteron en zijn dus in theorie niet agressief. Ze onderdrukken ook hun natuurlijke drang om te eten – om te voorkomen dat ze hun pasgeboren pups kannibaliseren – en consumeren slechts net genoeg om te overleven. Stierhaaien blijven echter onvoorspelbaar, dus we mochten geen enkel risico nemen. Wat zeker is, is dat ze erg brutaal en nieuwsgierig zijn.
Gustavo gebaarde ons dat we moesten knielen toen de haai weer dichterbij kwam, nog steeds op afstand, maar een tijdje om ons heen cirkelde. Opnieuw verdween ze, en we zwommen iets dieper, tot 19 meter.
Het is bekend dat de haaien de hele kustlijn bewonen op een diepte van 15 tot ongeveer 50 meter, maar worden meestal tussen de 20 en 25 meter aangetroffen.
Toen we dieper gingen, zagen we dezelfde haai opnieuw, herkend door een lichte kras op haar zij, maar deze keer vergezeld door een kleinere haai. Ze hielden afstand en zwommen in en uit het zicht.
Al snel was onze lucht uitgeput – hoewel dankzij de gratis nitroxtanks onze no-deco-tijd nog niet was bereikt – en we begonnen te stijgen, onder de indruk van deze natuurlijke waarneming.

ER IS EEN GEWELDIGE OVEREENKOMST GEWEEST van controverse over duiken met stierhaaien in Mexico. Drie of vier duikbedrijven organiseren duiken met haaienvoer vlakbij dit gebied, op ongeveer 25 meter diepte, op 500 meter van het strand. Sommige mensen hebben hun bezorgdheid geuit over het feit dat de haaien te dicht bij gebieden worden gevoerd waar nietsvermoedende zwemmers en snorkelaars spelen, en voelen dat er een aanval op komst is.
Ik sprak met Luis Lombord Cifuentes, de directeur van de lokale niet-gouvernementele non-profitorganisatie Saving our Sharks.
SoS voert een wetenschappelijk onderzoeksproject uit om haaien in het gebied te helpen beschermen door middel van merken, luchtmonitoring, genetische kartering, foto ID en opleiding.
Er is hard gewerkt om elk duikcentrum in dit deel van Mexico bij het project te betrekken. Van de centra wordt verwacht dat ze een vaste standaard volgen voor zowel het voeren van haaien als observatieduiken, en dat ze hun gasten voorlichten door adequate briefings te geven en hen te onderwijzen over stierhaaien.
Met de hulp van enkele vooraanstaande lokale centra heeft SoS enkele jaren geleden een handleiding voor het vaststellen van standaarden ontworpen. Pro Dive heeft een belangrijke rol gespeeld bij het ontwerpen van deze handleiding en blijft SoS ondersteunen door regelmatig onderzoekers mee te nemen op hun boten om te helpen bij het verzamelen van gegevens. Elke ondersteunende duikwinkel rekent een vast bedrag van US $ 5 per duiker, dat gaat naar de financiering van SoS-onderzoek.
Stierhaaien zijn een soort waarvan bekend is dat ze gewoonlijk in ondiepe wateren leven en jagen, vertelde Luis me. Hij denkt niet dat het haaienvoer op onnatuurlijke wijze stierhaaien naar de ondiepe wateren van het schiereiland Yucatán lokt.
Oude vissers vertellen hoe zij en hun voorouders in deze gebieden in zeer ondiep water stierhaaien vingen. Tijdens het schoonmaken van hun visvangst gooiden ze de ongewenste delen terug, wat de haaien zou aantrekken.
Deze praktijk was en is soms nog steeds gangbaar in vissersgemeenschappen over de hele wereld. Het haaienvoer levert volgens Luis minder haaienvoer op dan vissers vroeger overboord gooiden.
In meer dan 30 jaar zijn er geen meldingen geweest van aanvallen door stierhaaien in het gebied, wat tot de conclusie leidt dat noch de feeds, noch de observatieduiken, die al meer dan 15 jaar plaatsvinden, het gedrag van de haaien wezenlijk veranderen door ze willen voedsel zoeken in de buurt van mensen.

ZOALS OP HAAIENVOER in veel delen van de wereld wordt een maatemmer neergehaald door een feeder die geschikt is voor maliënkolders om de haaien te lokken. Ze worden aangemoedigd om zich te ‘dragen’, op een ordelijke manier in de rij te gaan staan ​​voordat ze rustig de voerbak benaderen om een ​​vissenkop te pakken.
Het kan zijn dat dit voedsel net genoeg is om de zwangere vrouwtjes te helpen overleven zonder dat ze op meer hoeven te jagen, of misschien zijn deze stukjes gewoon canapés voor de haaien, die in diepere wateren op jacht gaan naar de kleine hoeveelheid voedsel die ze nodig hebben.
Uit onderzoek blijkt dat de haaien niet voldoende gevoerd worden om ze in het gebied te houden. Als ze dat wel zouden doen, zouden ze het hele jaar door blijven en zouden ook mannetjes worden aangetrokken.
Er is echter een groot probleem omdat de haaien zich in de ondiepe wateren van het schiereiland Yucatan bevinden. Het gebied is niet beschermd, dus vissen is toegestaan, en de haaien worden regelmatig gevangen door lokale vissers. SoS heeft campagne gevoerd om dit te stoppen en ervoor te zorgen dat gevangen haaien ongedeerd in de oceaan worden teruggezet, maar er zijn nog steeds een of twee die actief op stierhaaien vissen.
Vooral één plaatst regelmatig foto's van zichzelf met zijn vangsten op sociale media.
Door de duikcentra te laten deelnemen aan de haaienduiken en hun klanten SoS $5 onderzoeksgeld in rekening te brengen, heeft de liefdadigheidsinstelling de regering ervan kunnen overtuigen een beschermd gebied voor haaien in te stellen waar niet mag worden gevangen. Gehoopt wordt dat dit medio dit jaar zal worden geïmplementeerd, voordat de volgende groep vrouwelijke haaien in het gebied arriveert.
De visserij kan de overheid grote belastbare inkomsten opleveren, maar SoS heeft aangetoond dat door het uitvoeren van interactieve duiken met de stierhaaien er meer geld binnenkomt via toeristische duikers.
Door de duik- en vissersgemeenschap op te leiden (alle duikcentra moeten een diepgaande SoS doorlopen). opleiding programma voordat ze duiken met haaien mogen uitvoeren), is het plan om bezoekende duikers en sportvissers meer bewust te maken van de noodzaak om haaien te beschermen en te helpen met programma's voor het behoud van haaien.
Pro Dive zelf runt elk jaar een vijfdaagse Shark School met SoS, inclusief haaienduiken met en lezingen door haaiengedragswetenschapper dr. Erich Ritter.
Ik heb over de hele wereld veel duiken met haaienvoer gemaakt, maar de observatieduik was heel anders. We voerden de haaien niet, hoewel ze zich in een gebied bevonden in de buurt van waar haaienvoer plaatsvindt. Het voelde als een heel natuurlijke ervaring voor mij – we betraden het rijk van de haaien en ze bekeken ons van een afstand, zoals veel andere haaien natuurlijk zouden doen, zonder enige andere reden dan nieuwsgierigheid.

WIJ BESLUITEN OM NOG EEN ANDER TE DOEN observatieduik de volgende middag. De wind was gaan liggen en de golven kabbelden zachtjes tegen de kust vanuit een vrijwel vlakke zee. We daalden af ​​naar een fantastisch zicht van meer dan 40 meter en vonden de bodem op 20 meter.
Er stond een lichte stroming, die we de dag ervoor nog niet hadden gevoeld.
Vrijwel onmiddellijk naderde een grote vrouwelijke stier, veel dichterbij dan tijdens de duik van de vorige dag. Er waren 14 van ons. Mijn maat Mateusz, Gustavo en ik bleven enigszins gescheiden, 30 meter van de rest van de groep.
De haai zwom in een luie achtvorm tussen de twee groepen door, en werd al snel vergezeld door een andere uit de tegenovergestelde richting.
Binnen enkele minuten arriveerden er nog drie die rondom ons zwommen, verdwenen voordat ze weer vanuit verschillende richtingen naderden.
Terwijl de haaien brutaler werden en steeds dichterbij kwamen, kwamen de twee groepen duikers dichter bij elkaar in een poging te voorkomen dat ze tussen ons in zouden komen. Eén bijzonder gedurfde haai zwom recht op ons af.
Ik dacht niet dat ze zou stoppen, dus hield ik mijn camera voor me uit.
Ze draaide zich om net toen ze mijn camera bereikte en scheerde heel dichtbij langs. Ze zwom verder en cirkelde achterom richting Mateusz, die een paar meter achter mij zat en ongeveer 10 meter van de andere groep verwijderd was. Hij keek in de andere richting naar een andere haai die hem naderde.
De haai vloog langs hem heen en draaide zich snel om door de opening tussen de duikers. Door de lichte stroming raakte Mateusz enigszins uit balans, maar hij kwam snel weer overeind toen de andere haai dichterbij kwam.
De ogen van de duikgidsen leken op stengels te rusten terwijl ze ons het signaal gaven het gat te dichten. Gustavo keek me aan en knipoogde, een grote grijns op zijn gezicht – hij was opgewonden!
Gedurende de hele 42 minuten van de duik zwermden de vijf haaien om ons heen. Hun lichaamshoudingen vertoonden geen agressie – hun ruggen waren niet gebogen en hun borstspieren waren niet gebogen vinnen verlaagd, de normale positie tijdens het jagen of aanvallen – dus ik denk dat ze gewoon nieuwsgierig en brutaal waren.
Terwijl de herenigde groep wegzwom van de haaien naar ondieper water voordat ze opstegen, volgde één stier en bleef onder ons cirkelen terwijl we onze veiligheidsstop deden – op zijn zachtst gezegd een opwindende ervaring!
Eenmaal terug op de boot was het duidelijk dat dit geen normale duik was geweest. De duikgidsen gaven elkaar en hun duikers een high five. Iedereen gaf commentaar op hoe dicht de haaien bij mij, Mateusz en de Pro Dive-videograaf waren gekomen. De duik had mijn hart iets sneller laten kloppen, maar ik had me niet echt bedreigd gevoeld.
De observatieduiken worden in de ochtend gemaakt, waardoor ik me afvroeg of deze duik ongebruikelijk was vanwege het kalmere water, de lichte stroming of het feit dat deze in de middag plaatsvond.
De duikbedrijven in het gebied zijn overeengekomen dat duiken met haaienvoer om 11 uur en 3 uur moeten worden uitgevoerd en de observatieduiken om 9 uur en 1 uur.
Onze duik viel tussen de twee haaienvoeders, dus visolie en deeltjes van de ochtend lagen nog in het water, en aangezien de haaien 's middags voer verwachten, verzamelden ze zich misschien in afwachting daarvan.
Ik weet het niet, maar er was zeker een reden waarom de haaien zich anders hadden gedragen dan de vorige ochtend.
We besloten de volgende ochtend nog een observatieduik te maken ter vergelijking. Nogmaals, het waaide behoorlijk, dus het water was enigszins schokkerig en het zicht was iets lager.

WIJ HEBBEN EEN HEEL SOORTGELIJK ervaring tot de eerste. We daalden naar de bodem op 18 meter hoogte en moesten bijna 10 minuten langzaam rondzwemmen voordat we een haai zagen. Deze keer, met minder zichtbaarheid, scheidden we ons af van de rest van de groep.
De haai was prachtig, hoogzwanger en zwom gracieus naar ons toe. Ze hield eerst afstand en controleerde ons voordat ze vertrok.
Enkele minuten later, net toen we weer wilden gaan zwemmen, verscheen ze weer en kwam veel dichterbij. Opnieuw bleef ze een paar minuten voordat ze wegzwom.
We wachtten en stonden toen iets van de bodem op vin zachtjes over de zandbodem. Tien minuten later had ik de hoop opgegeven om weer een haai te zien. Er is weinig anders te zien dan zand op deze plek – nauwelijks andere vissen of riffen.
Toen verscheen plotseling de haai weer. We herkenden haar aan de vrijzwemmende remora in de achtervolging en de vergrote buik. Deze keer kwam ze veel, veel dichterbij.
De remora, die misschien zin had in wat rust, huppelde naar Gustavo en probeerde zich aan zijn tank te hechten terwijl hij stil op de bodem stond.
De haai zwom een ​​aantal minuten om ons heen, soms heel dichtbij, maar het leek opnieuw uit nieuwsgierigheid.
Omdat mijn lucht bijna 50 bar was, was ik dankbaar toen ze weer verdween. Hoewel ik me niet bedreigd had gevoeld, had ik, omdat ik in een kleine groep van drie zat, er geen zin in om op te stijgen terwijl ze vlak bij ons was, en een veiligheidsstop boven haar hoofd te maken!
Ik hoop echt dat de regering het visverbod snel implementeert. Deze stierhaaien zijn prachtige wezens en verdienen bescherming, vooral als ze kwetsbaar zijn tijdens de zwangerschap.