WRAKKUIKER
We hoorden voor het laatst van BEN DUNSTAN toen hij zijn duikervaringen deelde tijdens het verkennen van de ondergelopen mijnen van Cornwall, maar dat is precies wat hij doet als de zee onherbergzaam is. Als de omstandigheden het toelaten, gaat hij op zoek naar scheepswrakken, en met de 150 jaar verloren Boyne heeft hij onlangs geluk gehad
Lees ook: Geweer en mes: duikers vinden wapens, maar wie heeft ze gebruikt?
Een van de belangrijkste dingen waardoor ik aanvankelijk geïnteresseerd raakte in duiken, was de aantrekkingskracht van scheepswrakken. Het stuk kustlijn bij Falmouth in Cornwall heeft geen tekort aan wraklocaties, maar het duurde niet lang voordat mijn vrienden en ik vanaf de charterboten naar alle bekende locaties hadden gedoken en op zoek gingen naar andere locaties die nog ontdekt moesten worden. .
Na jarenlang op dezelfde wrakken en riffen te hebben gedoken, leek het een logische keuze om onze eigen boot te kopen en de vrije tijd die we hadden te besteden aan het zoeken naar nieuwe locaties om te duiken.
Het duurde niet lang voordat we enig succes boekten. Meestal kwam dit in de vorm van kapotte stoomschepen en zeilschepen, maar velen van hen waren na het zinken nooit meer gezien.
De locaties bevonden zich vaak in ondiep water en boden weinig beschutting tegen de heersende wind en deining, waardoor ze niet meer waren dan ankers en stapels verspreid staal en ijzeren platen.
Tijdens het onderzoek naar dergelijke wrakken lazen ik en collega-wrakliefhebber David Gibbins over een plaatselijk wrak genaamd de Boyne. Deze ijzeren bark van 617 ton was door Harland & Wolff op de werf in Belfast gebouwd voor een reder genaamd WH Tindell om suiker terug te vervoeren uit de koloniën in het Verre Oosten.
Op 2 maart 1873 was het schip 120 dagen uit Batavia vertrokken met 900 ton suiker aan boord toen de bemanning, verdwaald in de mist bij de Lizard, een navigatiefout maakte.
In de veronderstelling dat het schip Lizard Point al was gepasseerd, begonnen ze noordwaarts te varen in de richting van de veiligheid van hun beoogde bestemming, Falmouth.
Plotseling doemden hoge kliffen voor zich op, en de Boyne gingen er halsoverkop tegenaan, bij Polurrian Cove bij Mullion. In de zware zuidwestelijke zee begon het al snel uit elkaar te vallen.
Van de negentien bemanningsleden overleefden slechts vier het zinken, en veel van de doden spoelden de volgende dag aan bij Mullion.
Na het lezen van rekeningen Na het incident overwogen David en ik om de locatie van het zinken van de Boyne te proberen te vinden en te kijken of er nog iets van het schip over was.
In de jaren zestig was door een duiker in het gebied een onvolledig koperen naamplaatje teruggevonden, maar de exacte plaats waar het werd gevonden, was in de loop van de tijd onduidelijk geworden.
Het gebied waar het wrak vermoedelijk lag, was een zeer ondiep gedeelte van het rif, vlak tegen enkele hoge kliffen. Het was niet het soort plek dat je zelfs in een kleine boot kon bereiken om met een magnetometer te kunnen zoeken.
Dat blijkt uit een rapport van de Royal Cornwall Gazette destijds 'De plek waar de Boyne toesloeg is een van de verschrikkelijkste in Mount's Bay. De kliffen stijgen bijna loodrecht op van 60 tot 80 meter uit de zee, en aan de basis ligt een massieve bodem van klei-leisteenrotsen, die rechtstreeks uit diep water oprijzen.
'Het tij stond op dat moment op het punt van overstroming, en zodra ze was toegeslagen, werd ze volkomen hulpeloos in de golven geworpen.'
We zijn op de rustigste dagen begonnen met duiken langs de kustlijn vanaf een nabijgelegen strand. Dit leverde ons een aantal verbaasde blikken op van zowel de lokale bevolking als toeristen, omdat de toegang tot het strand een behoorlijk lange wandeling en talloze trappen langs een klifpad met zich meebracht.
Maar we hadden de wraklocatie al snel ontdekt, een korte afstand uit de kust tussen de zwaar met kelp bedekte geulen.
Het gebroken blijft inclusief een paar kleine stalen en ijzeren delen van beplating die in de rotsen vastzaten, maar het meest interessante toen we voor het eerst op de locatie doken, was de ontdekking van een geul die een verscheidenheid aan kleine koperen artefacten leek te bevatten die gevangen zaten in de concretie van roestende ijzeren voorwerpen.
We herkenden onmiddellijk de overblijfselen van een koperen telescoop die uit deze concretie stak.
De binnenste lagen van kleinere koperen buizen waren blootgelegd omdat het instrument onder de ruige omstandigheden was weggesleten.
We lieten de spullen waar ze aanvankelijk waren, maar besloten toen te proberen de restanten ervan terug te halen voordat de volgende reeks winterstormen de kans kreeg ze nog verder te beschadigen.
Op dit punt konden we er niet zeker van zijn dat dit het wrak van de Boyne was, omdat in dezelfde periode langs de kust veel andere schepen verloren waren gegaan.
Toen we aan de slag gingen, kwamen er tot onze verbazing een aantal ongelooflijk goed bewaarde voorwerpen tevoorschijn. Onder de telescoop bevond zich een laag houten stukken en kleine koperen voorwerpen in een zeer geërodeerde staat.
Toen kwamen drie intacte musketten, navigatieapparatuur, een zilveren mes en vork en een intacte houten kist met daarin de koperen chronometer van het schip.
De staat van bewaring van deze artefacten was anders dan we ooit eerder op een wrak langs deze kust hadden gezien. Het leek erop dat de voorwerpen bij toeval in de bodem van die diepe, steile geul waren terechtgekomen, en dit had de meeste van hen beschermd tegen de schurende werking van de zee tijdens de winterstormen.
Op het zilveren mes en de vork stond de letter T, die Tindell voorstelde. Dit, samen met een enkele munt met de juiste datum en de chronometer, zorgde ervoor dat het zeer waarschijnlijk was dat het wrak de Boyne was.
Verder onderzoek in de archieven zou een document aan het licht brengen waaruit bleek dat de bemanning van het schip bewapend was voor hun reis naar het Verre Oosten, inclusief het laden van verschillende musketten aan boord van het schip – net zoals degene die we hadden teruggevonden. We hadden het ons niet gerealiseerd, maar de geul leek de enige echte selectie bewaarde voorwerpen uit het wrak van de Boyne te bevatten.
Er zijn nog andere geulen eromheen, maar die waren meer blootgesteld aan de zuidwestelijke deining die negen maanden per jaar tegen dit rif botst.
Dus het enige dat overbleef tussen de meer beweeglijke rotsblokken en stenen waren kleine fragmenten van vernield koper en porselein.
We keerden terug wanneer dan ook het weer het toeliet, en uiteindelijk waren ze in staat om de geul volledig uit te graven tot op het gesteente.
Midden in de basis zat een laatste vierde musket vast, perfect bewaard gebleven met een intacte kolf en al het koperen meubilair dat op zijn plaats bleef. Alleen al het verwijderen van dit wapen kostte vier uur en uren werk.
Alle teruggevonden voorwerpen zijn gerapporteerd aan de Receiver of Wreck van de Maritime & Coastguard Agency, conform de Britse bergingswet.
Ze worden momenteel geconserveerd en we hopen dat ze ergens lokaal tentoongesteld zullen worden, zodat het publiek herinnerd kan worden aan dergelijke lang verloren gewaande wrakken en het lot van de bemanningen die in die gevaarlijke tijden reisden.
• Je ziet een video- van Ben Dunstan met de zijne Boyne vindt hier.
