DUIKEN NIEUWS
Uniek scheepswrak bewijst dat de Ouden gelijk hadden
De houten romp van schip 17. (Foto: Christoph Gerigt / Franck Goddio / Hilti Foundation)
Toen de Griekse historicus Herodotus bijna 2500 jaar geleden Egypte bezocht, schreef hij een verslag over de bouw van wat hij beschouwde als ongebruikelijke rivierboten op de Nijl. Maar sinds de oudheid was er nooit een spoor gevonden van het soort schip dat hij beschreef – tot nu toe.
Een Nijlschip of ‘baris’, vrijwel precies gebouwd zoals de historicus het heeft beschreven, is een van de ruim zeventig wrakken die zijn onthuld op ‘s werelds grootste kerkhof van oude schepen, daterend uit de 70e tot de 8e eeuw voor Christus.
Ontdekt in de verzonken havenstad Thonis-Heracleion in de Egyptische Aboukir-baai, waar de Nijl uitmondt, ondergaan de schepen langdurige opgravingen door het Europees Instituut voor Onderwaterarcheologie van onderwaterarcheoloog Franck Goddio.
20 maart 2019
Het Centre for Maritime Archaeology van de Universiteit van Oxford is ook bij het werk betrokken en een van zijn duikers, Alexander Belov, heeft zojuist een boek over de baris gepubliceerd. Herodotus beschreef het zo nauwkeurig in 450 v.Chr. dat Belov vermoedt dat hij verslag uitbracht vanaf de scheepswerf waar de vondst werd gebouwd.
Het 28 meter lange schip was goed bewaard gebleven onder het slib en bij de graafwerkzaamheden is een halvemaanvormige houten romp aan het licht gekomen, waarvan ongeveer 70% bewaard is gebleven. De acaciahouten planken worden op lengtes van ongeveer 1 meter gesneden en in plaats van samengevoegd, bij elkaar gehouden door ribben van maximaal 2 meter lang, vastgemaakt met pennen.
Papyrus werd gebruikt om de naden waterdicht te maken, maar ook om de zeilen te maken. De mast was gemaakt van acaciahout en een enkel axiaal roer ging door een gat in de kiel. Vrijwel elk detail in de Herodotus-tekst komt volgens Belov exact overeen, al is het wrak iets kleiner dan het beschreven voorbeeld.
Belov duikt al twintig jaar met Goddio en raakte begin 20 verslaafd toen hij onder water werkte bij slecht zicht. Terwijl hij iets schoonmaakte waarvan hij dacht dat het een rots was, kwam de kop van een sfinx uit de concretie tevoorschijn.
"Het was heel spannend!" zegt hij – hoewel de baris, als de eerste grote Egyptische handelsboot die ooit is ontdekt, waarschijnlijk archeologisch belangrijker zal blijken te zijn.
Belovs boek “Schip 17 – een Baris van Thonis-Heracleion” beschrijft hoe het schip op de Nijl zou zijn gebruikt – en daarna gerecycled door het in de maritieme structuur van de haven te bouwen.
