POLAIR DUIKER
Sub-Antarctisch
Het was een trip die op de bucketlist stond voor drie duikers – en MARK HATTER was dat ook geweest opleiding twee jaar om in aanmerking te komen om te gaan!
Verscheen in DIVER mei 2018
DATUMLIJN: 26 JANUARI; 64°17'S, 064°01'W, 9 uur. Ik ben opnieuw Antarctica-documentaires aan het bingewatchen in mijn hut. Er is niet veel anders te doen tijdens het doorkruisen van de beruchte Drake Passage tussen Tierra Del Fuego en het Antarctische continent.
Het duurt twee en een halve dag om de overtocht te maken – als de overtocht niet te heftig is.
Onze juju was goed. De zee in de passage was ongeveer 10 meter, kinderspel voor de ijsbreker Ortelius en zijn internationale bemanning.
Scopolamine-pleisters en royale wijnvullingen tijdens de lunch en het diner hebben geholpen bij de oversteek. Dat, plus 24 uur per dag films op de buis.
Ik zit in de tweede helft van de BBC-film over Sir Ernest Shackleton als er op mijn hutdeur wordt geklopt: "Mate, je moet dit nu komen zien!" Paul Shepherd, mijn vriend en duikmaatje, staat daar geanimeerd. "Het is geweldig, kom naar het voordek!" dringt hij aan. Op zijn hielen draaiend gaat hij weer naar buiten.
Ik pak een camera met een lange lens, trek een lichte, regendichte parka aan en ga naar de boeg van het schip. Onderweg besef ik dat het tot nu toe voortdurende rollen van het schip is opgehouden.
Als ik een zijdeur naar het buitendek open, zie ik dat de reling al vol zit met mensen, waarvan sommigen tussen de schouders knijpen om een beter uitkijkpunt te krijgen om de adembenemende Elchior-eilanden aan bakboord te zien en, aan stuurboord, Anvers Island in de Gerlache Strait.
Paul en zijn vrouw Kristen staan met tientallen andere passagiers op de boeg, waarvan de meesten foto's maken of foto's maken video- van een enorme ijsberg, vol met pinguïns, die vlak langs de haven passeert.
Ik VOEL de bons van Ortelius' jumbodieselmotoren onder mijn voeten, en geniet van het verrassend brede palet van wit, zwart en blauw, weerspiegeld door sneeuw, rotsen en ijs onder een wolkentextuur. Eindelijk, na twee jaar plannen en opleiding, Paul, Sean Markley en
Ik ben nog maar een paar uur verwijderd van een duikavontuur dat op de bucketlist staat en dat door velen wordt beschreven als ‘gewoon gek’.
Onze juju is sterk. Er zijn slechts 10 duikers geboekt op deze reis (Ortelius kan er maximaal 24 boeken), inclusief wij. ik ben geweest opleiding voor het grootste deel van twee jaar om deze plek te bereiken door de ervaringsvereisten te overtreffen die zijn opgelegd door het Ortelius-duikexpeditieteam.
Aan boord van het schip is Henrik onze duikteamleider. Hij is een stoïcijnse Zweed met een Vikingkaak en een onverstoorbare houding. Hij portretteert een cool leiderschap dat alleen door lange poolduikervaring kan worden ontwikkeld.
De Britse koudwaterduikexperts Catherine en Michael completeren de duikploeg en vertegenwoordigen samen een indrukwekkende vijf decennia aan gecombineerde koudwaterervaring.
Een uur later verzamelen we ons met “het team” en de zeven andere duikers voor onze eerste Antarctische duikbriefing terwijl Ortelius Cuverville Island nadert. Henrik herinnert ons eraan dat we er alleen voor staan. Het team zal niet optreden als divemasters; zij zijn er om ons naar de locaties te vervoeren en, indien nodig, te helpen met het aan- en uittrekken van de uitrusting.
We hebben het voorrecht verdiend om op Antarctica te mogen duiken door aan deze ervaringsdrempelvereisten te voldoen.
ONZE EERSTE DUIK Cuverville Island is in wezen een self-checkout zonder camera, in een ondiepe baai zonder stroming waar we de gewichtsverdeling kunnen bepalen en vertrouwd kunnen raken met onze uitrusting in water onder de 0°C.
Verrassend genoeg schatten we onze gewichtsvereisten perfect in, duiken we naar 20 meter en houden we de volledige bodemtijdslimiet van 40 minuten vol zonder kwestie.
We feliciteren onszelf terug met de RIB voor het voltooien van onze eerste poolduik.
Later op de dag duiken we langs een verticale muur nabij Brown's Station die tot enkele honderden meters van het oppervlak afdaalt. Het zicht is ongeveer 5 meter, wat niet verrassend is omdat we midden in de zomer in Antarctica duiken, wanneer 24 uur per dag zonlicht de planktonbloei creëert die de hele voedselketen hier van brandstof voorziet.
Henrik raadt aan macro-opnamen te maken, omdat de muur weinig dimensionaal reliëf biedt dat nodig is voor esthetische groothoekbeelden. En we worden niet teleurgesteld; tussen de variëteiten van kleurrijke zeesterren is het het mariene ‘insectenleven’ dat mijn aandacht trekt. Veel van de pissebedden die we vinden lijken aquatische versies van terrestrische insecten. In het bijzonder vinden we er een die lijkt op een duizendpoot en een andere die op een pissebed lijkt.
Twintig minuten na de duik geeft Paul verwoed teken dat ik moet omdraaien. Ik draai voorzichtig rond en probeer een neutraal drijfvermogen te behouden zonder nog meer ijswater in mijn 7 mm-kap te laten stromen – en zie niets. Toch gebaart hij opgewonden. Sean en ik draaien ons allebei weer om – niets.
Terug aan boord van de RIB is Paul geanimeerd en ongelovig. “Jongens, hebben jullie de krabbeneter-zeehond niet een meter achter jullie zien zwemmen?” Sean en ik kijken elkaar stomverbaasd aan en schudden onze koude hoofden. "Nee!"
Paul heeft een van de iconische maar zeldzame ontmoetingen gehad waar duikers op Antarctica op hopen, door te zwemmen met een van de grote dieren van het continent. Ondanks de uitstekende macro fotografie, zal hij zichzelf dagen later nog steeds voor de gek houden omdat hij zijn groothoekuitrusting voor de drive-by-ontmoeting niet in zijn gedachten heeft gehad.
Het volgende uur rijden we langzaam door een dik veld van smeltend ijs, op zoek naar zeehonden die raften op bergen die zijn gevormd door wind en water. Er is nu geen wind en dikke sneeuwvlokken dwarrelen doelloos uit een saaie grijze lucht.
Het weer op Antarctica verandert snel en is wispelturig genoeg om binnen enkele uren van kalm naar stormachtig en weer terug te gaan. Kortom, het weer is humeurig.
Onze juju is opnieuw goed. Het weer breekt en wordt aanzienlijk warmer voor ons optionele “kamperen” die nacht op een met sneeuw bedekt eiland.
OM 9 uur bivakkeren we met 30 andere gasten in tweepersoonsslaap-tassen gegraven in ernstige depressies in de sneeuw.
Ik word om biologische redenen om 3 uur 's nachts wakker, maar aarzel in mijn warme tas, terwijl ik luister naar de explosieve donderslagen van gletsjers die het geluid rond ons kleine eiland afkalven.
De Antarctische zon staat laag aan de horizon achter een driedimensionale laag van gemengde wolken. Maar het licht is sterk genoeg om de gedempte kleuren van de bergen weer te geven die reflecteren op het stille water, dus pak ik een camera voordat ik naar de Portapotty ga (we nemen alles mee terug naar de boot om het eiland ongerept te houden, zelfs onze afval).
Op dag drie komen we aan op 65° 07’ Z, 064° 02’ W, het meest zuidelijke Ortelius zal ons meenemen op deze reis. Tussen de Pleneau- en Petermann-eilanden zijn we van plan om op een ijsberg te duiken. Dit staat op al onze to-do-duiklijsten, maar we leren dat ijsbergduiken in de Antarctische zomer geen eenvoudige taak is.
“De bergen zijn dynamisch – naast de constante beweging door de wind en de stroming smelten ze ook,” vertelt Henrik ons tijdens de briefing vóór de duik. “Deze mix kan een dodelijke combinatie van instabiliteit creëren waarbij de bergen kunnen omvallen of brokken op een duiker kunnen afkalven. Dus we zijn op zoek naar
een goed, stabiel stuk ijs waar je een plezierige duik van kunt maken.”
Nadat we ons hebben aangekleed, besteden we het grootste deel van een uur aan het banen door een ijsveld in verslechterende weersomstandigheden, op zoek naar de “Goudlokje” (niet te groot, niet te klein maar precies goed) berg. Slechts zes van ons duiken vandaag, met behulp van twee RIB's.
Henrik leidt de eerste boot en vindt uiteindelijk de juiste berg. Terwijl zijn duikers aan één kant van de berg 200 meter diep water inrollen, doen we de laatste uitrustingscontroles en brengt Catherine onze boot in positie.
Dan beginnen de wind en de stroming, alsof het een pagina uit Henriks veiligheidsbriefing betreft, onze berg naar een andere berg in de buurt te duwen.
De omstandigheden zijn gevaarlijk geworden en de veiligheidsterugroepactie voor de drie duikers in het water wordt gestart: het slaan van een lange metalen pijp met een hamer vanaf de zijkant van de RIB.
De extractie is een leerboek, de duikers komen snel boven water en worden veilig geborgen voordat de bergen met elkaar in botsing komen. Maar de omstandigheden blijven te verraderlijk om door te gaan, dus breken we de duik af (en de volgende duik later op de dag) en gaan naar het strand om broedende Adeliepinguïns te fotograferen.
We varen 's nachts noordwaarts het Neumayer Kanaal op en komen de volgende ochtend aan in Wilhelmina Bay.
Nadat we ons hebben aangekleed, vinden we eindelijk een Goudlokje-berg waar we Henriks derde moeilijkheid ervaren: duiken rond smeltend ijs: controle over het drijfvermogen.
Net als een vliegtuig dat door turbulentie navigeert, creëert de zoetwaterlens rond een berg een “downdraft” met drijfvermogen die snel moet worden tegengegaan.
Maar eenmaal buiten de zoetwatergrens moet het extra drijfvermogen net zo snel overboord worden gegooid.
Voeg onder koude omstandigheden een camerakit toe aan de mix en de werkdruk onder water kan exponentieel toenemen.
We doen de duik en zijn het er collectief over eens, ironisch genoeg, dat de volgende keer dat we gaan bergduiken, het in de winter zal zijn. De watertemperatuur is immers hetzelfde!
OP ONZE LAATSTE DAG op het continent vaart de Ortelius naar Deception Island op de Zuidelijke Shetlandeilanden. Misleiding is een semi-actieve caldera die hints van zwavelhoudend gas afblaast, zelfs tegen de storm die ons de vorige dag nog steeds teisterde.
Maar de baai van de caldera is grotendeels beschermd en de windrichting is gunstig om een gedeelte langs de oostelijke muur nabij een 19e-eeuws walvisstation te duiken.
“We hebben tijdens eerdere duiken hier walvisbeenderen gevonden”, vertelt Henrik tijdens de briefing. “De bodem loopt af naar het midden van de baai – beperk je duik opnieuw tot maximaal 40 minuten en 20 meter.”
Het aankleden is inmiddels routine. We begeven ons naar de RIB en gaan opnieuw van start met voorrang op de andere gasten, die een bezoek zullen brengen aan het oude walvisstation en de pelsrobben die op het zwarte zandstrand liggen te luieren.
De wind is stevig en zwiept het zoute water onder nul in een ijskoude spray terwijl Catherine Paul, Sean en mij naar het strand rijdt. Verschillende duikers hebben zich afgemeld voor de duik.
Het sneeuwt weer en de lucht is donker, met zware wolken die vanuit het zuidoosten dichterbij komen. Maar we vinden het water relatief helder – ongeveer 10 meter zicht – terwijl we ons op 10 meter net boven de zwarte zandbodem nestelen.
In bijna schemerige omstandigheden banen we ons een weg naar beneden naar dieper water.
In tegenstelling tot eerdere duikplekken zijn er hier geen macro-algen, maar leeft de zwarte zandbodem met verschillende soorten zeeleven: slangsterren, egels en anemonen.
Terwijl ik achter Paul aanloop, zie ik hem bewegen om te schieten op wat lijkt op een grote, witte rots versierd met beestjes.
Mijn zintuigen zijn afgestompt in het water onder nul, maar uiteindelijk dringt het tot me door dat wat op steen lijkt in werkelijkheid walvisbeen is, grotendeels begraven in het vulkanische zand.
OP 20M VINDEN WE MEER walvisbeenderen en een kleine rotsachtige richel. De oranje anemonen ter grootte van een bord houden van het diepere water en klampen zich vast aan alles boven het zand dat houvast biedt.
Terwijl ik in de rij sta voor een foto, denk ik erover na hoe oud deze ongewervelde dieren zouden kunnen zijn.
“Mariene biologen schatten dat anemonen op Antarctische wateren een diameter van een meter kunnen bereiken en wel twee eeuwen kunnen leven.” Henrik had dit verbazingwekkende feit eerder tijdens zijn reis aan boord van de Ortelius gepresenteerd in zijn lezing over wilde dieren onder water.
Het was moeilijk om te beseffen dat de anemonen op deze richel ouder zouden kunnen zijn dan de walvisvaarders die eind 19e eeuw naar deze caldera kwamen.
Helaas was dit onze laatste duik, het hoogtepunt van planning en opleiding jarenlang voor Paul, Sean en mij.
Terug aan boord vierden we onze prestatie aan de bar met royale vingers whisky. En we begonnen met het plannen van fase twee van het poolduiken voor de zomer van 2019.
Je kunt tenslotte niet aan het ene uiteinde van de aarde duiken zonder aan het andere uiteinde te duiken, toch?
FEITBESTAND
HOE ER> Vlieg van Londen Heathrow naar Buenos Aires met BA. Boek Aerolineas verder naar Ushuaia, de vertrekhaven voor Ortelius. Je hebt je eigen duikuitrusting nodig, dus wees bereid om extra te betalen voor twee ingecheckte duiken tassen plus toeslagen voor overgewicht op alle vluchttrajecten.
DUIKEN & ACCOMMODATIE> Oceanwide expedities, oceanwide-expeditions.com
WANNEER TE GAAN> De Ortelius begint in november met zijn activiteiten en voert tot en met maart expedities uit in het Antarctische gebied, van de late lente tot de vroege herfst.
GELD> Euro's worden algemeen geaccepteerd.
GEZONDHEID> Je bent dagen verwijderd van redding vanwege een aanzienlijke duikblessure, dus er zijn diepte- en bodemtijdlimieten en minimale ervaringsvereisten. Een huisarts aan boord kan lichte verwondingen behandelen of de patiënt stabiliseren.
PRIJZEN> Vluchten rond de £ 2000. Een expeditie van 10 dagen kost ongeveer £ 10,000.
BEZOEKERSINFORMATIE> www.argentina-excepcion.com
