Op eersteklas duiklocaties zoals de Malediven wordt zeegras vaak uit toeristische resorts verwijderd om te voldoen aan de verwachtingen van bezoekers over ongerept wit zand. Maar dit is een misvatting over hoe ondiepe wateren rond tropische eilanden eruit zouden moeten zien, volgens een nieuwe Britse studie, waardoor bezoekers de scholen babyvissen, zeepaardjes en schildpadden worden ontzegd die aangetrokken worden door zeegrashabitats.
Belangrijker nog is dat tropische zeegrasweiden ‘zandfabrieken’ zijn die koraalrifeilanden kunnen beschermen tegen de dreiging van zeespiegelstijging, zeggen de onderzoekers van Northumbria University, Newcastle die het artikel hebben geproduceerd.
Docent fysische geografie Holly East en onderzoeksassistent Jamie Johnson zeggen dat ze hebben ontdekt dat het vermogen van zeegras om koraalrifeilanden te bouwen en te onderhouden nog een andere reden biedt dan het vastleggen van koolstof om de resterende weiden in de wereld te beschermen.
De afbraak van de schelpen en skeletten van organismen die op koraalriffen leven heeft genoeg zand geproduceerd om hele eilanden in de tropen te vormen, en deze worden wereldwijd bewoond door meer dan 700,000 mensen, in landen als de Malediven, de Marshalleilanden en Kiribati.
“Ons onderzoek heeft aangetoond dat zeegrasvelden het juiste type zand kunnen vormen voor de aanleg en het onderhoud van de kustlijnen van deze eilanden”, zeggen de wetenschappers, die allebei duikers zijn maar voor het doel van het onderzoek alleen maar hoefden te snorkelen. “Dit zand zou hen kunnen helpen beschermen tegen de stijging van de zeespiegel, wat het voortbestaan van laaggelegen landen bedreigt.”
Duikers die stoppen om de bladeren van zeegras te onderzoeken, kunnen zien wat lijkt op witte zandkorrels die eraan vastzitten. Onder een microscoop worden deze onthuld als kleine planten en dieren: calciumcarbonaat epibionten waaronder zeeslakken, eencellig foraminiferen, korsten van koraalalgen en kolonies bryozoën.
As epibionten afvalt of wordt meegesleept als het zeegras afsterft, hoopt het zich op met ander sediment, waardoor de kustlijnen van eilanden worden opgebouwd en onderhouden.
Huvadhoo-atol
De studie bepaalde hoeveel zand werd geproduceerd door organismen die leven in een zeegrasweide op het Huvadhoo-atol in de zuidelijke Malediven, waar de stijgende zeetemperaturen de afgelopen jaren ervoor hebben gezorgd dat riffen verbleken.
Er werden satellietbeelden gebruikt om de dichtheid van zeegras in kaart te brengen en er moesten 27,528 individuele bladeren worden geteld – “niet hoe de meeste bezoekers van de Malediven hun reis doorbrengen!” East en Johnson erkenden dit.
Het analyseren van 400 bladeren in het laboratorium bracht de massa aan het licht epibionten die erop leefden, en uit zandmonsters berekenden de onderzoekers hoeveel daarvan geschikt zouden zijn voor het bouwen van eilanden.
Op de 1.1 vierkante kilometer onderzochte zeegrasweide bedroeg de sedimentproductie 762 ton per jaar – waarbij 482 ton de juiste maat was. Over de hele weide zou dit genoeg zijn om het naburige eiland Faathihutta in slechts 18 jaar te bouwen.
“Niet al dit zand zal eilanden gaan vormen – een deel zal in de oceaan achterblijven”, zeggen de onderzoekers. “Desalniettemin is dit een enorme hoeveelheid zand die wordt geproduceerd in de buurt van eilanden die wanhopig behoefte hebben aan sediment om de kustlijnen te versterken die worden bedreigd door de stijgende zeespiegel.”
De bevinding onderstreept het belang van het beschermen en herstellen van reeds beschadigde zeegrasvelden, en om ervoor te zorgen dat de beweging van het zand niet wordt gehinderd door door de mens veroorzaakte obstakels zoals zeeweringen. De studie is gepubliceerd in Natuur.
Zeegras in kaart brengen voor Britse watersporters
Ondertussen is in Groot-Brittannië een nieuw partnerschap voor de bescherming van zeegras gevormd tussen de Oceaanbehoud Trust (OCT), orgaan voor het behoud van boten Schone zeilers en slimme marine, een app voor bootnavigatie.
Via de nieuwe #ProtectOurBeds-campagne kunnen app-gebruikers de locatie van gevoelige zeegrashabitats zien, evenals de geavanceerde afmeersystemen die kunnen voorkomen dat ankerkettingen over de zeebodem worden gesleept.
“De Ocean Conservation Trust heeft de afgelopen tien jaar samengewerkt met de watersportgemeenschap om de natuur te behouden, dus we zijn blij dat we de leiding hebben over natuurbehoud in dit project”, zegt Mark Parry, hoofd van de trust voor herstel van oceaanhabitats.
“De toevoeging van gevoelige habitatinformatie op slimme navigatiekaarten is de eerste keer dat de watersportgemeenschap gemakkelijk kan begrijpen wat er onder de kiel ligt. Zeegrashabitats zijn hotspots voor biodiversiteit en zijn in verval door meerdere vormen van druk. Het verstrekken van deze informatie aan de gewetensvolle watersporter is dus een belangrijke stap voorwaarts in het herstel van deze vitale oceaanhabitat.”
Zeegrassen kunnen tot 35 keer efficiënter zijn in het absorberen van koolstof dan regenwouden in hetzelfde gebied, zegt Oktober, een in het Verenigd Koninkrijk gevestigde organisatie die zich richt op habitatherstel en gedragsverandering.
Ondanks dat het slechts 0.2% van de zeebodem bedekt, slaat zeegras 10% van de koolstof in de oceaan op. Het biedt ook een leefgebied voor zeldzame en bedreigde soorten, met een enkele hectare die tot 80,000 vissen en 100 miljoen kleine ongewervelde dieren kan herbergen.
Groot-Brittannië heeft sinds de jaren dertig bijna de helft van zijn zeegrasvelden verloren, voornamelijk als gevolg van vermijdbare menselijke activiteiten – met name het aanmeren van boten. Geavanceerde afmeersystemen kunnen dit verzachten door een reeks drijvers in het midden van het water te gebruiken om te voorkomen dat de ketting over de zeebodem sleept.
De #ProtectOurBeds-campagne zoekt nu datapartners in heel Europa en de VS voor de volgende fase van het project.
Ook op Divernet: Zeegrasproject gaat van start in Cornwall, Zeegras vergroot de hoop op ‘Blue Carbon’ in Cornwall, Haaienogen onthullen grootste blauwe CO2 Val, 's Werelds grootste fabriek onthuld in Shark Bay, Duikers verplaatsen zeegraszaden en netten, We moeten vechten om het Britse zeegras te beschermen
