DUIKEN NIEUWS
Niet alle haaiensoorten hoeven te blijven zwemmen om te ademen; sommige gebruiken de mondspieren om water over hun kieuwen te pompen om zuurstof te onttrekken.
Maar anderen, zoals de grote witte en grijze rifhaaien, missen deze spieren, dus ademen met behulp van ‘verplichte ramventilatie’, wat wel voortdurende beweging vereist. De vraag hoe ze erin slagen te rusten is lange tijd een mysterie geweest.
Nu hebben wetenschappers die haaien observeren in Frans-Polynesië ontdekt dat ze in staat zijn een dutje te doen wanneer dat nodig is – door “op de helling te surfen”.
De ontdekking werd gedaan door een internationaal team onder leiding van zeewetenschapper Yannis Papatamatiou van het Institute of Environment van de Florida International University.
Bij het duiken om de ongeveer 500 grijze rifhaaien in het zuidelijke kanaal van de beroemde duiklocatie Fakarava Atoll te bestuderen, ontdekte Papatamatiou dat de haaien het kanaal gebruikten om 's nachts te jagen, maar daar overdag bleven om te drijven op de opwaartse stroming van de stroming.
Op deze manier konden ze de stroming weerstaan, maar profiteren van de zuurstof die deze vervoerde, terwijl ze nauwelijks hun staart bewogen. “Overdag zijn ze vrij rustig en ontspannen en zwemmen ze met minimale inspanning,” zei hij. "Het is interessant, omdat het een behoorlijk sterke stroming is."
Hij realiseerde zich ook dat de haaien een shuttlesysteem hadden ontwikkeld, waarbij iemand het einde van het kanaal zou bereiken voordat de stroming het terug naar het startpunt zou brengen, terwijl een andere haai zijn plaats zou innemen en het proces zou herhalen.
Door hun duikobservaties te combineren met het gebruik van akoestische trackingtags en door haaien gedragen camera's, vergeleken de wetenschappers de energie die haaien verbruikten tijdens het surfen in het kanaal met degenen die er uit vielen. Ze ontdekten dat ze door het surfgedrag minimaal 15% konden besparen op de moeite die ze anders zouden hebben gedaan.
Papatamatiou en Gil Iosilevskii van het Technion-Israel Institute of Technology gebruikten vervolgens multibeam sonar- en getijdenrichtingsgegevens om een model te creëren van waar waarschijnlijk opwaartse stromingen zouden verschijnen. Er werden langs het kanaal ontvangers geplaatst om de haaien te volgen, waarbij 40 dieren werden getagd om hun activiteit en diepte vast te leggen.
De gegevens bevestigden dat de haaien overdag in de opwaartse delen van het kanaal bleven en hun diepte varieerden voor optimale energiebesparingen. Tijdens opkomende getijden met sterke opwaartse stroming gingen ze dieper waar de stroming zwakker was, terwijl ze tijdens uitgaande getijden met meer turbulentie genoten van een soepelere rit dichter bij het oppervlak.
“Uiteindelijk helpt het energiezeegezicht verklaren waarom deze dieren zich overdag in dit kanaal bevinden, zegt Papastamatiou. “Nu hebben we een antwoord.”
De bevindingen van het team zouden kunnen verklaren waarom grote aantallen haaien zich verzamelen en in bepaalde andere delen van de wereld blijven – ze zijn gepubliceerd in de Journal of Animal Ecology
