Een nieuwe grote koraalverbleking heeft plaatsgevonden op het Australische Great Barrier Reef – de zesde sinds de mondiale gebeurtenis van 1998 en de vierde in de afgelopen zes jaar. En de hittegolf onder water treft het rif, net zoals van internationale experts wordt verwacht dat ze in Queensland de status van Werelderfgoedlocatie opnieuw zullen beoordelen.
Het bezoek van de UNESCO/IUCN-waarnemingsmissie stond vorig jaar gepland, toen de GBR ternauwernood vermeed om op de Lijst van Werelderfgoed in gevaar te worden geplaatst. Destijds werd Australië gewaarschuwd dat “versnelde actie op alle mogelijke niveaus nodig is om de dreiging van klimaatverandering aan te pakken, in overeenstemming met de Overeenkomst van Parijs”.
Op de GBR doet zich nu wijdverbreide bleekschade voor, met een snelheid van meer dan eens in de twee jaar. “Het verbleken van koralen is rechtstreeks toe te schrijven aan de klimaatverandering die wordt veroorzaakt door de stijgende mondiale uitstoot van broeikasgassen”, zegt Richard Leck, hoofd oceanen bij natuurbeschermingsorganisatie WWF-Australië. “Het snel terugdringen van de binnenlandse en geëxporteerde uitstoot van Australië dit decennium is de belangrijkste oplossing die we onder controle hebben.”
Om enige kans te hebben om de stijging van de oceaantemperatuur onder de 1.5°C te houden, is berekend dat de binnenlandse uitstoot van Australië beperkt moet worden tot 4 miljard ton. Maar volgens een nieuwe onafhankelijke analyse van Climate Resource-wetenschappers in opdracht van WWF-Australië zullen die emissies tegen de streefdatum van het land voor het bereiken van netto nul 9.6 miljard ton bedragen.
“We gaan ons emissiebudget meer dan verdubbelen”, zegt Leck.
“We verwachten dat de IUCN- en UNESCO-experts de kans krijgen om uit de eerste hand te zien wat een hittegolf onder water met het rif doet. Het is nog niet te laat voor Australië om veranderingen door te voeren die het rif de beste overlevingskansen geven en voorkomen dat de status van Werelderfgoed wordt gedegradeerd.”
Kleurverlies
Ondertussen melden onderzoekers van het ARC Center of Excellence, Coral Reef Studies van de James Cook University, dat rifvissen hun heldere kleuren verliezen, terwijl door het klimaat geteisterde koralen hun kleuren verliezen.
De kleurrijke visgemeenschappen zijn sinds de verbleking van 1998 aanzienlijk afgenomen, zeggen ze, waarschijnlijk als gevolg van het verlies van vertakte koralen.
“Riffen worden tegenwoordig steeds meer gedefinieerd door niet-koraalsubstraten, vooral grasalgen”, zegt dr. Christopher Hemingson, die het onderzoek leidde. “We wilden onderzoeken welk effect dit had op het soort felgekleurde vissen waar mensen van houden en die toeristen en bezoekers aantrekken.”
De onderzoekers gebruikten een maatstaf op gemeenschapsniveau voor de kleuring van vissen. “We ontdekten dat naarmate de bedekking van structureel complexe koralen op een rif toeneemt, ook de diversiteit en het kleurengamma van de vissen die in en om hen heen leven toeneemt”, zegt dr. Hemingson. "Maar naarmate de bedekking van grasalgen en dood koraalpuin toeneemt, neemt de diversiteit aan kleuren af tot een meer algemeen, uniform uiterlijk."
De structuur van de zeebodem leek belangrijker te zijn dan de bedekking van levend koraal bij het vormgeven van de kleur van vissen. “Het hebben van plekken waar ze zich kunnen verbergen voor roofdieren heeft er mogelijk voor gezorgd dat rifvissen unieke kleuringen hebben kunnen ontwikkelen, omdat ze minder afhankelijk waren van camouflage om te voorkomen dat ze werden opgegeten”, zegt de onderzoeker.
“Helaas is het onwaarschijnlijk dat de soorten koralen die het meest in staat zijn om de onmiddellijke gevolgen van de klimaatverandering te overleven (massieve koralen en rotskoralen) deze toevluchtsoorden zullen bieden. Visgemeenschappen op toekomstige riffen kunnen heel goed een saaiere versie zijn van hun vorige configuraties, zelfs als de koraalbedekking hoog blijft.”
Hoewel het kleurverlies ecologisch of functioneel misschien niet significant is, “kan het verlies van deze kleurrijke soorten een breed scala aan menselijke reacties veroorzaken, waaronder verdriet”, zegt dr. Hemingson. Het is zeker een deprimerend vooruitzicht voor duikers.
Het rapport is in te lezen Global Change Biology.
