De ontdekking van een historisch scheepswrak zou de belangrijkste zijn sinds die van het Tudor-oorlogsschip Mary Rose volgde op een uitgebreide zoektocht door twee broers die aan het duiken waren voor de kust van Norfolk – en het is pas nu onthuld, na 15 jaar geheimhouding.
Het schip dat ze hebben gevonden is de Gloucester, dat 340 jaar geleden zonk terwijl hij de toekomstige koning van Engeland, James Stuart, aan boord had – die, door zijn achterbankrit, heel goed een rol zou kunnen hebben gespeeld in het oorlogsschip dat in 1682 op een zandbank terechtkwam.
De Gloucester was half begraven in het zand gebleven tot de ontdekking in 2007 door de broers Julian en Lincoln Barnwell, met de hulp van hun overleden vader Michael en twee andere duikers, waarvan er één James Little heette.
Het wrak werd langs de kiel gespleten en een onbekend deel van de romp bleef bedekt met zand. Het is nog steeds onduidelijk hoeveel van het schip en zijn artefacten nog te vinden zijn in het voortdurend veranderende zand bij East Anglia.
Het schip bleek ook moeilijk te identificeren vanwege het aantal 17e- en 18e-eeuwse wrakken in het gebied. Het vinden van de bel bevestigde dat het de Gloucester vijf jaar later, in 2012, maar om wat werd beschouwd als een ‘risicogebied’ in internationale wateren te beschermen, bleef de vondst een goed bewaard geheim, dat alleen werd bekendgemaakt aan de ontvanger van het wrak, het ministerie van Defensie en het historische Engeland.
Geïnspireerd door Mary Rose
Julian en Lincoln Barnwell, beide drukkers gevestigd in Norfolk, voltooiden een cursus van de Nautical Archaeology Society, zodat ze konden samenwerken met maritieme archeologen van de University of East Anglia (UEA) om het wrak op te graven. Ze zijn nu ere-fellows van de School of History van de universiteit.
“We hadden vele, vele jaren, tientallen jaren besteed aan het duiken naar scheepswrakken uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog”, zegt Julian Barnwell. “Ik denk dat we na een tijdje gewoon iets anders wilden.” De broers begonnen het boek van Richard en Bridget Larn door te bladeren Scheepswrakindex van de Britse eilanden voor inspiratie.
Lincoln, die als kind geïnspireerd was door de opheffing van de Mary Rose, zegt: “Ik zag de Gloucester, 1682, dacht wauw, en toen verscheen het ‘kanon’ van de wereld.” Hij belde zijn broer en zei: “We hebben een grotere boot nodig!”
De ontdekking kwam pas nadat ze tijdens hun zoektocht naar schatting 5,000 zeemijl hadden afgelegd. “Het was ons vierde duikseizoen op zoek naar Gloucester”, zegt Lincoln. “We hadden zoveel gedoken en vonden gewoon zand. En op een dag kregen we eindelijk de perfecte hit. Het zicht was uitstekend, prachtig wit zand en, recht voor mij, kanonnen. Het was ontzagwekkend en werkelijk prachtig.
“Wij waren op dat moment de enige mensen ter wereld die wisten waar het wrak lag. Dat was bijzonder en ik zal het nooit vergeten. We waren ervan overtuigd dat het de Gloucester, maar er zijn andere wraklocaties met kanonnen, dus het moest nog worden bevestigd.
Artefacten die al zijn teruggevonden en geconserveerd, zijn onder meer kleding en schoenen, navigatie- en andere marine-uitrusting, persoonlijke bezittingen zoals brillen en veel wijnflessen, waarvan sommige nog steeds met de inhoud erin verzegeld. Eén fles heeft een glazen zegel met het wapen van de familie Legge, voorouders van de Amerikaanse president George Washington en een voorloper van de Stars and Stripes-vlag.
Er wordt aangenomen dat er nog meer artefacten begraven liggen. Er zijn geen menselijke resten gevonden, alleen dierlijke botten. Als Gloucester Als het een marineschip was, worden de vondsten geacht eigendom van het Ministerie van Defensie te zijn, of dat van de Kroon, indien positief geïdentificeerd als persoonlijk eigendom.
"Vanwege de omstandigheden van het zinken, kan dit worden geclaimd als de meest significante historische maritieme ontdekking sinds het opheffen van de Mary Rose in 1982”, zegt professor Claire Jowitt, autoriteit op het gebied van de maritieme geschiedenis van de UEA.
Haar conclusie is gebaseerd op de leeftijd en het prestige van het schip, de toestand van het wrak, de artefacten die naar boven komen en de politieke context van het zinken. “De ontdekking belooft het begrip van de 17e-eeuwse sociale, maritieme en politieke geschiedenis fundamenteel te veranderen”, zegt ze.
Ruzie gemaakt met piloot
Gebouwd in Londen, het 54-kanon Gloucester werd in 1654 te water gelaten als een Cromwelliaans derderangs oorlogsschip. In 1682 werd ervoor gekozen om James Stuart, destijds hertog van York, naar Edinburgh te vervoeren om zijn zwangere vrouw terug te brengen naar het hof van koning Charles II in Londen, op tijd voor de geboorte van een wettige mannelijke troonopvolger.
De Gloucester zeilde vanuit Portsmouth, met James en zijn gevolg bij Margate. Op 5.30 mei om 6 uur liep het schip aan de grond op de zandbank van Leman en Ower, zo'n 45 km uit de buurt van Great Yarmouth. James, een voormalige Lord High Admiral, had ruzie gemaakt met piloot James Ayres over hun beste koers door de verraderlijke zandbanken van Norfolk.
Het schip zonk binnen een uur, waarbij 130 tot 250 van de 330 passagiers en bemanningsleden verloren gingen. James had het verlaten van het schip tot het laatste moment uitgesteld, maar ontsnapte uiteindelijk in een kleine boot met zijn vriend John Churchill, later de eerste hertog van Marlborough, om opgepikt te worden door een ander jacht. Later vervolgde hij zijn reis naar Edinburgh.
Het zinken werd gezien en vastgelegd door dagboekschrijver en marinebeheerder Samuel Pepys vanaf het koninklijke jacht Katherine.
James gaf Ayres de schuld van de ramp en liet hem voor de krijgsraad verschijnen en gevangen zetten. Zijn vertraging bij het verlaten van het schip kostte veel levens, omdat het protocol anderen verbood zichzelf te redden vóór de koninklijke familie. Dit gedrag, met beschuldigingen dat hij bij de evacuatie voorrang had gegeven aan zijn honden en katholieke priesters, leidde tot aanzienlijke reputatieschade en hij overleefde slechts vier jaar op de troon als koning James II voordat hij in 1688 werd afgezet door de protestantse William en Mary.
Als James was verdronken, zou de onwettige zoon van koning Charles II, James, hertog van Monmouth, waarschijnlijk zijn vader zijn opgevolgd als protestantse koning en zou de revolutie van 1688 wellicht niet hebben plaatsgevonden – anders had er zich misschien een tweede burgeroorlog kunnen voordoen.
Grote tentoonstelling
“Het is een uitstekend voorbeeld van cultureel erfgoed onder water van nationaal en internationaal belang”, zegt prof. Jowitt over de ontdekking van het wrak. “Een tragedie van aanzienlijke proporties in termen van verlies van mensenlevens, zowel bevoorrechte als gewone, het volledige verhaal van de GloucesterDe laatste reis van de reis en de impact van de nasleep ervan moeten opnieuw worden verteld, inclusief het culturele en politieke belang ervan, en de erfenis ervan.
“We zullen ook proberen vast te stellen wie er nog meer zijn omgekomen en hun verhalen vertellen, aangezien de identiteit van een fractie van de slachtoffers momenteel bekend is.”
De belangrijkste artefacten worden tentoongesteld op een grote tentoonstelling, ‘De laatste reis van de Gloucester: Norfolk’s Royal Shipwreck”, in Norwich Castle Museum & Art Gallery van 25 februari tot 25 juli volgend jaar. Het wordt mede samengesteld door prof. Jowitt voor de UEA en Norfolk Museums Service.
‘Dit wordt van Norfolk Mary Rose”, zegt Lord Dannatt, plaatsvervangend luitenant en voormalig hoofd van het Britse leger in Norfolk. “Julian en Lincoln hebben de geschiedenis aangeraakt, een geschiedenis die de koers van dit land had kunnen veranderen. Het is zo'n geweldig verhaal om te vertellen. Ons doel is om dat verhaal tot leven te brengen en met zoveel mogelijk mensen te delen.”
Ondanks het Mary Rose Vergelijkingen Er zijn geen plannen om enig deel van het schip zelf omhoog te brengen, maar de opgravingen zullen doorgaan. ‘Wat we tot nu toe hebben geanalyseerd, komt overeen met een pink, en we moeten de rest van het lichaam ontdekken’, zegt Julian Barnwell.
De ontdekking van de Gloucester is aangekondigd op de dag van Prof Jowitt studie van het zinken is gepubliceerd in Engels historisch overzicht. Meer informatie over Gloucester vindt u op de UEA site.
Ook op Divernet: Duikers vinden het roer dat zonk onoverwinnelijk
