Beer tegen engel

ARCTISCHE DUIKER

Aan boord van het Arctische avontuur

Tussen continentaal Noorwegen en de Noordpool ligt de Noorse archipel Spitsbergen. Het duiken daar moet de vorm aannemen van een expeditie – PETER DE MAAGT stapt aan boord

Een walvis van een verrassing na de duik

Walrussen aan het zonnen, en daarachter de Ortelius.

KEER OM!  De slanke rug en de typische hoge sikkelvormige rug vin brak gewoon het oppervlak.

Een dwergvinvis! We hadden net een duik onder het Arctische pakijs achter de rug. Het water zat vol met krill, klein plankton en bloeiende algen, wat het allemaal een uitdaging maakte.

Het ontdekken van de Arctische fauna

Verschillende zee-engelen probeerden zich tussen het krill te verstoppen, maar zodra je je fakkel op hen richtte, verraden hun oranjerode kleur in de staart en hoornachtige organen in de mond ze.

Een uitdagende duik en dwergvinvissen

We probeerden Arctische kabeljauw te vinden die zich onder de ijsschotsen verstopte, maar het zicht was zo beperkt dat het ons niet lukte. We besloten de duik af te breken, omdat het ijskoude water in ons gezicht beet en onze vingers verdoofde.

Enigszins nijdig kwamen we boven. De teleurstelling was echter van korte duur, omdat we ons realiseerden dat de grote hoeveelheid krill ook de dwergvinvissen naar de plek lokte. We zagen herhaalde voedselduiken van minstens drie van deze reuzen.

Normaal gesproken ademen dwergdieren eenmaal aan de oppervlakte uit en duiken dan voor een langere periode om zich te voeden. We moesten echter maar een paar minuten wachten voordat er weer eentje opdook. Wij hebben deze magische show van heel dichtbij bekeken.

Dit was echt expeditieduiken – welkom op Svalbard!

Natuur en geschiedenis van Spitsbergen

De Svalbard-archipel ligt in de Noordelijke IJszee en de eilanden staan ​​bekend om hun uitgestrekte ongerepte natuur. Historisch gezien zijn zowel de walvisvangst als de vangst de belangrijkste activiteiten op Spitsbergen geweest, maar met groeiend inzicht is duurzaamheid een leidend principe geworden.

Het grootste deel van Spitsbergen is uitgeroepen tot natuurreservaat, park, heiligdom of anderszins beschermd gebied. Het is de thuisbasis van ongerepte Arctische wildernis en unieke dieren in het wild in een omgeving die zowel ruig als kwetsbaar is.

Van mijnstad tot avonturenpoort: Longyearbyen

Het kloppende hart van de eilanden en de belangrijkste nederzetting is de stad Longyearbyen, gelegen op het grootste eiland van de archipel, Spitsbergen. Longyearbyen is een oud mijnstadje met een griezelige schoonheid. Overal zie je desolate overblijfselen van mislukte mijnbouw. De houten pylonen van de oude kabelbanen die ooit de steenkool naar beneden brachten, zijn nu stille getuigen van het verleden.

De reis begint: aan boord van de Ortelius

Maar Longyearbyen slaagde erin zichzelf te transformeren in een toegangspoort voor avontuurlijke reizen naar Spitsbergen en het Noordpoolgebied in het algemeen. De mensen die er wonen zijn een merkwaardige mix van avonturiers, wetenschappers en milieuactivisten.

We waren verbaasd toen we hoorden dat je vandaag de dag niet geboren kunt worden, oud kunt worden of kunt sterven op Spitsbergen. Er zijn geen voorzieningen voor bevallingen, noch voor ouderen (als je economisch niet meer productief bent, wordt er van je verwacht dat je weggaat) en er is geen plek om mensen te begraven. Hoe bizar!

Maar ons bezoek aan Longyearbyen duurt maar een halve dag en we gaan aan boord van de Ortelius, waar we de week aan zullen doorbrengen.

Na alle verplichte briefings en het klaarmaken van onze uitrustingen voor het duiken in koud water, kunnen we eindelijk gaan slapen in afwachting van wat komen gaat.

De zon gaat in deze tijd van het jaar nooit onder en het duurt even voordat je interne klok is aangepast.

Het testen van de wateren: de check-outduik

In de vroege ochtend worden we wakker omringd door een mystieke mist, wat betekent dat we de uitcheckduik moeten uitstellen. Deze duik zou essentieel blijken, omdat er veel problemen werden geïdentificeerd en opgelost moesten worden.

BIJVOORBEELD, kwam een ​​teamlid er op een pijnlijke manier achter dat het essentieel is om de rits van je jas dicht te doen droogpak op de juiste manier. Zijn duik was erg kort; eigenlijk de tijd die nodig is om in het water te springen en weer in de RIB te komen.

Zoals je je kunt voorstellen, had hij enige tolerantie nodig voor geklets. Tot overmaat van ramp werd er diezelfde avond nog een schets van de gebeurtenis op het prikbord in de bar gehangen.

Voor de overige duikers was er redelijk zicht. Op de bodem werd een schaats gezien, en verschillende naaktslakken in het kelp. Een gewone zeehond speelde rond de duikboten toen we klaar waren met onze duik. Sommigen van ons gingen vervolgens op verkenningswandeling.

Terug aan boord hervatte de Ortelius zijn reis. Het bewoog zich met een luid, meedogenloos krakend en knappend geluid naar voren terwijl het het ijs in fragmenten verpulverde. Wanneer het gebroken is, duwt het boegzog van het schip het weg, waardoor er een pad van helder water overblijft waar doorheen kan.

De drieteenmeeuwen, met hun hoge, nasale drieteenmeeuwgeluid, vergezelden het schip de hele dag. Ze hoopten poolkabeljauw te vangen, die naar de oppervlakte spoelde tijdens de zuigkracht die ontstond wanneer af en toe enorme brokken ijs omvielen.

Een nederige ontmoeting met een ijsbeer

Zodra ze een ongelukkige kabeljauw zagen, raakten ze opgewonden en maakten ze ruzie over elke vis tussen de kieren.

We zagen grote groepen zeevogels, een mengeling van meeuwen, jan-van-genten en papegaaiduikers. Overal waar we keken zagen we verschillende soorten alken, en een van ons bedacht de naam ‘pinguïn-wannabe’.

Alken lijken oppervlakkig op pinguïns met hun zwart-witte kleur, rechtopstaande houding en enkele van hun gewoonten. Ze kunnen onder water ‘vliegen’, maar ondanks dat ze uitstekende zwemmers en duikers zijn, hebben ze een lastige manier van lopen.

De term ‘pinguïn’ is afgeleid van een Arctische alksoort: de grote alk. Het was een zeevogel en, net als pinguïns op het zuidelijk halfrond, vliegend en zeer wendbaar in het water, maar uiterst onhandig op het land.

Helaas stierf de reuzenalk in 1844 uit als gevolg van de menselijke jacht en het stelen van eieren.

Het reisplan aanpassen: de Arctische uitdaging aangaan

ZOALS DIT EEN WAS gecombineerd met duiken en ijsberenexpeditie, brachten we de volgende dag door met het zoeken naar de beren. Volgens de verkoopbrochure was het oorspronkelijke plan geweest om ten noorden van Spitsbergen te varen, tot aan de Sjuoyane-eilanden, waar de kansen groot waren om ze te spotten, maar al snel bevonden we ons midden tussen de ijsschotsen.

De wind had pakijs op onze route geblazen, waardoor een dichte ijskap ontstond. De Ortelius is bestand tegen pakijs, maar de RIB's zouden het schip niet kunnen verlaten, wat betekende dat het onmogelijk zou zijn om te duiken of het land te verkennen.

De kapitein besloot daarom af te wijken van de beoogde koers en terug te keren. De natuur bepaalde de route, waardoor de reis een echte expeditie werd.

De brochure klonk waar: “Deze route is uitsluitend bedoeld als leidraad. Programma's kunnen variëren afhankelijk van lokale ijs- en weersomstandigheden. Flexibiliteit staat voorop bij expeditiecruises.”

We hebben ook ijsberen gezien. De expeditieleider zag een klein geel stipje lichtjes over het ijs bewegen, samen met verschillende vogels, en dit was voor de kapitein het teken om koers in die richting te zetten. Hij verplaatste de Ortelius vakkundig tot op een paar honderd meter van de beer, en wij naderden langzaam om te voorkomen dat we hem zouden storen.

Vanaf een paar honderd meter hadden we een geweldig uitzicht en de kans om goede foto's te maken. De beer was een zeer groot, volwassen mannetje, in goede fysieke conditie. Hij stond naast het karkas van een baardrob, waarvan alleen de huid en de ribbenkast intact bleven.

De botten waren door de meeuwen schoongeplukt. Het was een indrukwekkend gezicht.

Even later zagen we een tweede, kleiner, volwassen mannetje. Hij vertoonde geen tekenen van angst en kwam dicht bij de achtersteven.

Zijn tong ging voortdurend in en uit zijn mond, wat erop duidde dat hij met zijn reukvermogen de dingen beter probeerde in te schatten.

Dineren met ijsberen: een unieke arctische ervaring

Toen het diner op het punt stond op het schip te worden geserveerd, kan ik me voorstellen dat hij geïnteresseerd was in een hapje. Wat een manier om de dag af te sluiten, met dit heerlijke voorgerecht voor de komende lekkernijen.

Duiken onder de ijsschotsen: een onvergetelijke ervaring

EEN ANDERE POGING WAS gemaakt om in het pakijs te duiken. De duikleider slaagde erin een relatief kleine ijsschots te vinden, en omdat deze ver genoeg verwijderd was van het dicht opeengepakte ijs, werd het veilig verklaard om te duiken.

Opnieuw werden we begroet door een grote hoeveelheid plankton en krill, dus besloten we ons net onder de rand van het ijs te wagen. Omdat het een relatief dunne ijsschots was, was er een heel vreemde stroming onder het oppervlak, en hoewel we het gevoel hadden dat we om de ijsschots cirkelden, kwamen we op hetzelfde punt terecht waar we waren binnengekomen.

Een algemene opvatting is dat dun ijs slecht is, maar onze duikgids legde uit dat dunnere ijsschotsen een positief effect kunnen hebben, omdat er meer licht kan doordringen tot de diepten waar voedingsstoffen beschikbaar zijn, waardoor organismen kunnen groeien.

Als gevolg hiervan kunnen meer algen en bacteriën in het water net onder de ijskap evolueren om grotere zeedieren te voeden.

Het complexe ecosysteem onder het ijs

Een deel van dit voedsel wordt onmiddellijk geconsumeerd door dieren die hoog in de waterkolom leven. De zwaardere stukken kunnen naar de bodem zinken om de zeebodembewoners te voeden. De algen zijn de voedselbron voor krill, kleine garnaalachtige schaaldieren die het hoofdvoedsel vormen voor de meeste Arctische dieren: zeehonden, walvissen, pinguïns en andere vogels en vissen.

De duikoperatie wordt eenvoudig gehouden: er worden één of twee duiken per dag gepland onder dun ijs, langs muren, vanaf de kust of vanaf de RIB's. Vanwege de afgelegen ligging en het ontbreken van noodvoorzieningen in de buurt, is de maximale diepte vastgesteld op 20 meter.

Eén van de RIB-duiken vond plaats dicht bij de Danskegattet Likholmen-rots, een historische plek omdat het vlakbij de plek ligt waar de Arctische ballonexpeditie van de Zweed Salomon August Andrée uit 1897 vertrok in een poging de Noordpool te bereiken. Ze faalden en alle teamleden kwamen om. Op het strand dichtbij de locatie kun je nog steeds de lanceerlocatie zien.

De zeebodem varieerde van 5 tot 50 meter en kende een geleidelijke helling. We gingen in 5 meter water en daalden af ​​naar ongeveer 20 meter om veel wezens te zien, groot en klein, tussen de kelp en in de waterkolom.

Enkele centimeters lange zeevlinders dansten voor ons maskers, waarbij we de camerafocus in en uit bewegen en ons de extreme kou in ons gezicht doen vergeten.

Toen we terugkeerden naar de Ortelius, die zich voor de kust van Amsderdamoya had verplaatst, bezochten we de walrussenvangst bij Smeerenburg. De groep walrussen lag te zonnebaden op het zand en hief lusteloos hun kop op om een ​​of twee keer om ons heen te kijken.

De expeditie afsluiten: de laatste duik

EEN VAN DE BESTE duiken was de laatste. In de ochtend zagen we vanaf het schip verschillende blauwe vinvissen, een veelbelovend begin van de dag. In de middag vertrokken de RIB's om te duiken bij Sagaskjeret, een klein eiland in de baai van Alkornet.

De plek bevatte veel kelp en het zicht was indrukwekkend, maar het water was koud: nul graden. Het onderwaterlandschap was fantastisch, met geulen en passen waar we doorheen konden zwemmen.

De muren waren helderwit van kleur, net als de witte kliffen van Dover, terwijl de zeebodem bedekt was met bruingrijze puin. Groene kelp groeide op de muren. Dit was een ideaal groothoeklandschap, maar we waren voorbereid op macro, gezien het slechte zicht van eerdere duiken.

We hebben nog steeds enorm genoten van de site. De rotsen waren bedekt met leven, met anemonen en duizenden zee-egels die op hun oppervlak leefden. Na de duik gingen we een wandeling aan land maken en klommen naar de bergkam van Alkornet om van het prachtige landschap te genieten en foto's te maken van de passerende rendieren.

Voor duikers biedt deze verbluffende afgelegen bestemming de mogelijkheid voor een moeilijk te evenaren avontuur en een kans om tijd door te brengen met duiken met zeedieren die je zelden elders tegenkomt, zoals gevleugelde slakken en zee-engelen.

Duiken in poolwateren is als geen ander duiken; de combinaties van zeer koud water, zonlicht, krill, plankton en ijsschotsen zorgen voor een spektakel dat nooit van dag tot dag hetzelfde is.

Naast het verkennen onder de ijskap, kun je deelnemen aan wandelingen aan land en genieten van enkele van de beste mogelijkheden voor nauwe ontmoetingen met het Arctische leven op het land. Deze combo zorgt ervoor dat je dit als een once-in-a-lifetime ervaring onthoudt.