Dit stormslachtoffer uit de jaren 1990 is gemakkelijk te vinden en kan door duikers van alle niveaus worden bekeken, als de omstandigheden goed zijn. JOHN LIDDIARD doet verslag van het schip dat zonnebloemolie lekte, met illustratie door MAX ELLIS
SOMMIGE WRAKKEN ZIJN MOEILIJK TE VINDEN. De eerste paar minuten van een duik volg je een shotline naar beneden, in de hoop dat er aan het einde een wrak ligt.
De chemie is precies het tegenovergestelde. Dicht bij de zandbaai van Port Twyn-Mawr, bij laag water komt de boeg net boven het oppervlak. Pas op dat u uw hoofd niet tegen het wrak stoot terwijl u naar binnen rolt.
Gezien de kalme zeeomstandigheden ten zuidwesten van Anglesey is dit een ideaal wrak om het seizoen mee te beginnen. Het is er een om de nieuwe lichting beginners te laten zien, maar ook om de oude duikers te helpen na de winter weer aan de slag te gaan.
Omdat de boeg bij laag water en zelfs bij hoog water het oppervlak doorbreekt, kunt u deze bij goed zicht eenvoudigweg zien door over de zijkant van de boot te kijken, dus dit is de gemakkelijkste plek om een duik te beginnen (1).
De geringe stroming die er is, duwt een beetje over de boeg, dus het is het beste om aan de bovenstroomse kant van het wrak het water in te gaan. Het boegdek is intact, met de gebruikelijke verzameling bolders, hoewel de ankerlier zelf van het dek is getrokken om lege bevestigingen achter te laten (2).
Het zeeleven bestaat uit bladeren van de zeer groene kelp die in ondiep water wordt aangetroffen, met daartussen mosselen en zeesterren. Op diepere en schaduwrijkere delen van het wrak leven enkele pluimanemonen.
Aan bakboordzijde van de boeg ontbreken enkele dekplaten, waardoor er een gat ontstaat dat naar beneden kijkt in het voorschip. Over de zijkant van de boeg, maar dichtbij de voorkant blijvend, zijn de ankerkabelbuizen leeg (3).
Verderop op de zeebodem liggen de chemie heeft een zeer uitgesproken boeguitstulping (4), nu half begraven in het zand, op 9 meter bij eb en een paar meter dieper bij vloed.
Net buiten bakboord ligt de ankerlier aan één kant en half ingegraven (5). Verslagen uit 1991, toen de chemie werd hierheen gesleept en strandde. Merk op dat de ankerlier vroeger het oppervlak brak. Mogelijk is hij losgetrokken door een grote duikboot die eraan vastlegde.
Terugkerend naar het boegdek, bevinden zich aan de achterkant van het voorschip rechthoekige kasten aan weerszijden (6). In het midden een bewaakte ladder (7) leidt naar een loopbrug die langs en boven het hoofddek loopt (8).
Deuropeningen aan weerszijden leiden naar het voorschip (9). Ze zijn echter klein en de binnenkant wordt belemmerd door slib en kabels, dus dit is niet de gemakkelijkste plek om een wrak binnen te gaan, ook al is het maar 5 meter diep.
Een paar meter verder langs het dek leiden treden naar de loopbrug (10). Zoals bij de meeste tankers was het hoofddek niet echt ontworpen om op te lopen, en vormde de loopbrug de belangrijkste manier om heen en weer te reizen. Blote ribben lopen langs en over het dek en moeten het erg moeilijk hebben gemaakt om in een zware zee te staan.
De romp van de chemie is opgesplitst in een rooster van tanks voor het transport van plantaardige oliën, bekleed met roestvrij staal en toegankelijk via buisvormige luiken die aan weerszijden van de loopbrug lopen (11). Met de deksels grotendeels op hun plaats, zien ze eruit als rijen paddenstoelen.
De chemie was hier oorspronkelijk gestrand om de lekkende lading zonnebloemolie onder controle te houden. Het wrak is sindsdien het onderwerp geweest van een aantal wetenschappelijke onderzoeken naar het effect van de lekkage van zonnebloemolie op het mariene milieu, dat aanzienlijk kleiner bleek te zijn dan de impact die minerale oliën zouden hebben veroorzaakt.
Na de eerste twee paar luiken komt de catwalk abrupt tot stilstand (12). De dek- en tankluiken blijven bestaan, maar de loopbrug is vrijgemaakt.
Het dek loopt langs elke zijde van het hoofddek een halve meter naar beneden (13). Als we naar de bakboordzijde oversteken en naar de zeebodem dalen, is het ontbrekende deel van de loopbrug intact maar ondersteboven, vlak bij de zijkant van het wrak (14). Het maakt onze route een beetje zigzaggend, maar hij is slechts 10 meter diep, dus dat mag geen probleem zijn. kwestie.
Terug op het wrak wordt het hoofddek van links naar rechts geblokkeerd door een ingesloten structuur, ongeveer de helft van de hoogte van de loopbrug (15). Dit was het punt waarop de olielading op en van het schip werd gepompt, die via leidingen onder het dek met alle tanks was verbonden.
De loopbrug loopt nu door naar achteren, met meer treden die deze met het hoofddek verbinden (16). Vlak voor de kapotte bovenbouw is de achterste tank aan bakboord naar binnen ingestort (17), waardoor het mogelijk werd het leidingwerk te bekijken dat benedendeks liep en de tanks met elkaar verbond en ventileerde.
De bovenbouw (18) is grotendeels gebroken, waardoor er aan stuurboord slechts één niveau overblijft, met een langsschot dat laat zien waar de bakboordzijde was weggebroken. De chemie oorspronkelijk kapseisde verder uit de kust, waarna de bergingsploeg het grootste deel van de bovenbouw wegbrak, zodat ze de romp weer rechtop konden zetten en op de huidige rustplaats konden laten stranden.
De bakboordzijde van de machinekamer is opengebroken, waar onderdeks de dieselmotor te zien is (19). De schroefas waar deze het achterschip verlaat, is ruim onder de 10 meter zeebodem begraven toen de romp was neergedaald.
Boven de machinekamer aan stuurboordzijde blokken aan de rand van het hoofddek (20) waren het montagepunt voor een van de chemie’s boten. Het dek is dan karakterloos totdat het bij het achterschip netjes losbreekt (21). De chemie zou een vlakke achtersteven hebben gehad, dus dit is de limiet van het wrak.
Er bevindt zich niets op de zeebodem in de buurt, dus ik vermoed dat het ontbrekende deel van dek en achtersteven tegelijk met de bovenbouw is afgebroken.
Tijdens een duik die zo ondiep is, is het oppervlak gemakkelijk bereikbaar vanaf elk punt op het wrak. Voor degenen die een veiligheidsstop willen maken op ongeveer 3 meter hoogte, raad ik aan de bovenkant van de bovenbouw te gebruiken of terug te keren naar de boeg. Als u zonder vertraagde SMB aan de oppervlakte komt, zorg er dan voor dat u omhoog en rondkijkt voor het geval er boten het wrak oversteken.
OLIE OP VERTROUWDE WATEREN
Een schip dat onder vele namen voer – dat was de chemie. Toen ze als stalen motorschiptanker in Duitsland werd gebouwd op de werf van Menzer Ernst Schiffswerft, Geesthacht, werd ze ijsversterkt om de tochten aan te kunnen die ze in de noordelijke wateren moest maken. Ze was ook ontworpen om chemicaliën in sommige van haar tanks te vervoeren, en in andere plantaardige olie en wijn.
Alchemist Breme was de eerste naam die werd gegeven aan deze 997 ton wegende en 73 meter lange tanker, aangedreven door een achtcilinder dieselmotor die 1500 pk produceerde om haar enkele schroef aan te drijven. Dat was in 1979. Het jaar daarop werd ze de Chemariadni, en in 1985 de Aldebaran Chimica.
Uit haar namen bleek dat ze vooral voor chemische ladingen werd ingezet. Dat veranderde allemaal datzelfde jaar toen ze de Elma Gescheurd, werd gekocht door Fathom Shipping Limited uit Valletta, Malta, en voer onder de Maltese vlag als chemie. Haar ladingen kregen ook een warmer uiterlijk, voornamelijk plantaardige olie en wijn.
Het schip had in haar eerste jaren zware stormen en zelfs ijsbergen en pakijs overleefd, en kon goed overweg met grote zeeën. Maar de zeeën van de Europese wateren lieten hun ware kracht pas zien chemie zeilde in de eerste week van 1991 van St Nazaire naar Birkenhead. Terwijl ze het St George’s Channel opvoer, werd ze vanuit het noorden door een kolossale storm overspoeld.
Toen ze zich 16 mijl ten zuidwesten van Holyhead bevond, kapseisden gigantische golven haar en ze dreef landinwaarts op 53 08.70N; 04 28.00W. Bergingsteams waren snel ter plaatse. Ze verwijderden een deel van haar bovenbouw, brachten haar overeind en sleepten haar naar de kust. Om het effect van toekomstige stormgolven tot een minimum te beperken, lieten ze het schip vervolgens op een zeebodem van zacht zand zinken en verankerden het.
Desondanks ontsnapte haar gehele lading plantaardige olie in zee en het wrak van de chemie werd later gebruikt voor onderzoeken naar de effecten van vervuiling door dergelijke olie op de
Zeeomgeving.
GIDS
ER KOMEN: Volg de A55 door Noord-Wales naar Anglesey. Eenmaal over de brug neemt u de afrit en slaat u rechtsaf naar de Menai-brug (de stad, niet de brug zelf). Ga richting de waterkant bij de krantenwinkel en het postkantoor tegenover de HSBC. De boot wordt opgehaald vanaf het ponton voor het havenkantoor.
GETIJDEN: Er staat weinig stroming over het wrak van de chemie, en er kan bij alle getijden gedoken worden.
HOE U HET VINDT: De GPS-coördinaten voor de chemie zijn 53 09.520 Noord, 004 26.932 West (graden, minuten en decimalen). De boeg wijst naar het noordwesten, onder een hoek met de kust van Porth Twyn-Mawr. Een groene stuurboordmarkeringsboei gemarkeerd met “chemie' ligt voor de kust van het wrak.
DUIKEN & LUCHT: Scott Waterman, Quest Diving Charters, exploiteert een Lochin 40 voor groepsboekingen en een RIB-shuttle van 7.5 meter. Telefoon 01248 716923, mobiele 07974 249005.
INRICHTING: Scott Waterman kan u in contact brengen met een hele reeks lokale accommodaties, van B&B in de pub bij het havenkantoor tot kamperen buiten de stad.
Kwalificaties: Een leuk, gemakkelijk wrak, ondiep genoeg voor basis opleiding duiken.
VERDERE INFORMATIE: Admiraliteitskaart 1970, Baai van Caernarvon. Ordnance Survey-kaart 114, Anglesey. Anglesey-wrakken en riffen, Andy Scharen & Scott Waterman. Onderwatergids voor Noord-Wales, Deel 1, Barmouth naar South Stack, Chris Holden. Toeristische informatie over Anglesey, 01407 762622.
Pluspunten: Vrijwel intact, behalve de bovenbouw.
Nadelen: Overspanning kan een probleem zijn, vooral bij enkele scherpe randen van wrakstukken.
Met dank aan Scott Waterman en Chris Holden.
Verscheen in DIVER april 2007
