Deze kleurrijke avonturenspeeltuin, een kleine tanker voor de kust van Northumberland, heeft precies het juiste formaat om op de diepte te verkennen, zegt JOHN LIDDIARD. Illustratie door MAX ELLIS
ONZE WRAK TOUR DEZE MAAND neemt ons mee terug naar Northumberland om de omgeving te verkennen Glooiing, een kleine kusttanker die een lading lijnolie vervoerde toen deze in 1952 zonk. Het wrak stond vroeger rechtop, maar is door stormen gerold. Het ligt nu bijna half ingegraven aan bakboord op 29 meter diepte.
Waar het schot het wrak ook raakt, het zal waarschijnlijk langs de bovenste stuurboordzijde van de romp worden opgevangen. Op zo'n klein wrak is het gemakkelijk om je te oriënteren, en waar het schot ook terecht is gekomen, is het slechts een korte duik langs de met anemoon- en hydroid bedekte romp naar het achterschip.
Lees ook: Boven de 18 meter: duiken in Farnes krijgt een keurmerk
Dit is dus waar onze tour zal beginnen, op de kiel bij de Accliviteit propeller (1). De driebladige schroef is intact en vertoont geen duidelijke tekenen van schade door het raken van het onderwaterobject dat het schip 55 jaar geleden zonder stroom achterliet en zonk. Achter de propeller is het roer naar bakboord gezakt (2).
Door dicht bij de zeebodem te blijven en het achterschip te ‘opstijgen’, zijn veel romppanelen boven de waterlijn doorgerot, waardoor een rooster overblijft bedekt met pluizige anemonen (3). Boven het achterschip is de stuurmotor ingesloten in een rechthoekige doos rond de roerstijl, met aan de bovenkant een korte helmstokarm bevestigd voor noodbesturing, die nu naar de zeebodem wijst in lijn met het roer (4).
Er is weinig spoor van de stuurhut of enige andere bovenbouw die ooit boven het achterschip uitstak. Ik vermoed dat het grotendeels van hout was gebouwd en simpelweg in verval was geraakt, waardoor er alleen nog een paar gebogen boortorens overbleven en de overblijfselen van de trechter die op de zeebodem beneden waren gevallen. (5).
Net als de bovenbouw is het houten dek volledig vergaan, waardoor lagen gedeeltelijk complete ribben het enige obstakel vormen om door twee dekken naar de dieselmotor te zwemmen. (6).
Vanaf de bovenbouw leiden treden naar beneden (7) naar het verhoogde middengedeelte van het hoofddek, waar enkele bijzonder weelderige anemonen groeien.
Grotere tankers zouden boven het hoofddek een loopbrug op palen hebben die een onbelemmerde weg naar voren biedt boven een laag dek dat bij zware zee gemakkelijk overspoeld zou kunnen worden (bijvoorbeeld de San Tiburcio, Wraktocht 94, 2006 december).
Op de veel kleinere Glooiing, werd dezelfde functie vervuld door een centraal deel van het dek dat minder dan een meter omhoog was gebracht.
Het midscheeps gebied is waar de Glooiing is het meest beschadigd. Eerst is het verhoogde deel van het dek afgebroken en is er een opening in het midden van het dek ontstaan (8), dan is het schip bijna in tweeën gebroken, waarbij het hele dek ontbreekt en tot op de zeebodem is gebroken (9). Eigenlijk is dit een enorm gat dwars door het schip, maar daarover later meer.
Na een opening van 10 meter gaat het verhoogde deel van het dek verder naar voren naar het voorschip met een intacte reling (10). Net voordat het op het voorschip aansluit, wordt het dek doorboord door een open luik (11).
Op het boegdek bevinden zich onder meer een klein paar bolders en de ankerlier (12). Over de rand van het dek, aan de bovenste stuurboordzijde, ligt het anker nog steeds op zijn plaats, strak in de kluispijp (13). De overeenkomstige bakboordzijde van de boeg ligt goed begraven onder de zeebodem.
Net achter de ankerlier wordt het dek doorbroken door een groot gat, groot genoeg om naar binnen te zwemmen (14) en ga verder naar achteren door de tankruimte, die vrij is tot aan de pauze midscheeps (15).
We zijn hier eerder aan voorbijgegaan, maar zowel het dek als de kiel zijn gebroken en laten een opening achter die gebogen is aan de stuurboordzijde van de romp (16).
Nu de romp verzwakt is door dit gat, kan de Glooiing nadert een kritiek punt van uiteenvallen. Een goede winterstorm uit de verkeerde richting zou het grootste deel van het wrak gemakkelijk op de zeebodem kunnen laten liggen.
Tot nu toe hebben we het grootste deel van onze tocht langs de hartlijn van de rivier afgelegd Glooiing, dichtbij de 29 meter diepe zeebodem. Nu terug bij het achterschip, oplopend naar stuurboord, wordt het dek voor de resterende afstand naar achteren bewaakt door een intacte reling (17).
De Glooiing is slechts een kleine tanker, dus onze tocht kan gemakkelijk worden afgelegd in een no-stop-duik, vooral als er nitrox wordt gebruikt. De resterende tijd kan 5 meter ondieper aan de bovenzijde van de romp worden besteed (18), de thuisbasis van een veld met anemonen en hydroïden. In de juiste tijd van het jaar wordt het goed begraasd door naaktslakken.
Voor een nultijdduik kan de opstijging weer langs de shotlijn plaatsvinden. Voor een decompressieduik is een vertraagde oppervlaktemarkeringsboei nodig om af te drijven als het kalme water ophoudt.
GENEIGD OM PROBLEMEN TE RAKEN
GLOOIING IS EEN VREEMDE NAAM OM EEN SCHIP TE GEVEN. Volgens het woordenboek betekent het “de opwaartse helling van een heuvel”. Het is moeilijk in te zien hoe dat past bij een kleine Britse motortanker van 389 ton, gebouwd van staal in 1931 en ontworpen voor ladingen plantaardige olie en wijn. schrijft Kendall McDonald.
Twintig jaar na haar lancering bleef de Glooiing vervoerde ladingen van dat type zonder ongelukken rond de havens van Europa en de Middellandse Zee. Het was lang en smal, 39 meter lang, met een breedte van 6 meter, en werd aangedreven door een enkele bronzen propeller, aangedreven door een dieselmotor.
Op 20 januari 1952 vervoerde het een lading lijnolie van Thames Haven naar Newburgh, Fife. Het bevond zich voor de kust van Craster en moest door steeds zwaarder weer heen toen een enorme huivering de kapitein duidelijk maakte dat de propeller iets had geraakt en nu behoorlijk uit balans was.
Hij zette zijn motor af en riep om hulp, en de Glooiing werd spoedig op sleeptouw genomen. Een korte tijd ging dit goed, maar eenmaal zo'n 10 kilometer ten zuiden van de Farne-eilanden werd het weer slechter en werd het water dat door de beschadigde prop-klieren naar binnen kwam te veel.
Het schip zonk, maar de bemanning ging naar hun boten en werd opgepikt. Niemand weet wat het was Glooiing getroffen, maar een zeehavenzwaluw suggereerde dat deze mogelijk “de opwaartse helling van een onderwaterheuvel” had getroffen.
GIDS
ER KOMEN: Vanuit het zuiden volgt u de A1M en de A1 naar het noorden en neemt u vervolgens de B1340 naar Seahouses. Vanuit het noorden verlaat u de A1 op de B1341 naar Bamburgh en vervolgt u uw weg langs de kust naar Seahouses. Eenmaal in Seahouses volgt u gewoon uw neus naar de haven.
GETIJDEN: Stilstaand water is essentieel en ontstaat ongeveer twee uur na hoogwater en laagwater bij Seahouses.
HOE U HET VINDT: De GPS-coördinaten zijn 55 28.117 N, 001 32.776 W. De boeg ligt in het zuidwesten, met het dek tegen een klein rif. Een zoektocht van noordwest naar zuidoost zou het wrak moeten doorkruisen en ruim 5 meter boven de zeebodem moeten uitkomen.
DUIKEN & LUCHT: Soeverein duiken, 01665 720059.
INRICHTING: B&B met Sovereign Diving.
Kwalificaties: Een gemakkelijke duik in rustig water, hoewel de diepte een minimum aan PADI vereist Geavanceerd open water of BSAC Sports Diver.
LANCERING: Er zijn slips bij Seahouses en Amble.
VERDERE INFORMATIE: Admiraliteitskaart 156, Farne-eilanden tot aan de rivier de Tyne. Ordnance Survey-kaart 75, Berwick-upon-Tweed en omgeving. Ordnance Survey-kaart 81, Alnwick en Morpeth. Duik naar het noordoosten door Dave Shaw en Barry Winfield. Toeristenbureau van Northumbria 0191 3753000.
Pluspunten: Een kleurrijk wrak met gaten om te verkennen, precies de juiste maat voor de diepte als je niet in decompressie wilt raken.
Nadelen: De Glooiing nadert een kritiek punt van opbreken en een goede winterstorm uit de verkeerde richting zou het wrak gemakkelijk op de zeebodem kunnen laten liggen.
Met dank aan Andrew Douglas.
Verscheen in DIVER maart 2007
