Dit motorjacht uit de jaren dertig kwam in 1930 in het nieuws toen zijn ware identiteit werd onthuld. JOHN LIDDIARD reist naar Noord-Ierland om in het speelgoed van deze rijke man te duiken. Illustratie door MAX ELLIS
TERUG WANNEER DE WRAK TOUR SERIE BEGONNEN in 1999 ontving ik een uitnodiging van de Lisburn Sub-Aqua Club om te duiken in het wrak van de Alisdair, een klassiek motorjacht uit de jaren dertig dat op 1930 meter diepte is gezonken in Ringhaddy Sound, aan de achterkant van Strangford Lough.
Ik had in het verleden op het wrak gedoken en dacht dat het een goede kandidaat was, maar door het een en ander kwam ik er pas in mei 2004 aan toe, tijdens een reis naar Noord-Ierland georganiseerd door DV Diving.
Hoe dan ook, de vertraging was toevallig omdat ik dan over het verkeerde wrak zou hebben geschreven. Queens University SAC had onlangs ontdekt dat het in feite de Alastor, een iets groter jacht dat oorspronkelijk in 1929 werd gebouwd voor vliegtuigontwerper Sir Thomas Sopwith.
Deze maand dus Wrak Tour is nu correct geïdentificeerd Alastor, een motorjacht dat in de Tweede Wereldoorlog door de Admiraliteit werd gevorderd en in maart 1946 in brand vloog en op zijn ligplaats zonk.
De Alastor kan vanaf een boot of als lange kantduik worden gedoken. Voor een bootduik wordt een markeringsboei op 18 meter aan de achtersteven aan een kleine meerpaal bevestigd (1), terwijl voor een kantduik een lijn vanaf de kade naar de bakboordzijde van het achterschip leidt (2).
Tussen de twee een open luik (3) leidt naar een klein, met slib gevuld compartiment onder het dek.
Voorwaarts langs de middenlijn van het wrak staan een paar kaapstanders op een voetstuk vrij van het dek (4), met een paar kleine meerpalen ernaast (5).
Het grootste deel van het achterdek bestaat uit een raamwerk van stalen dekbalken, waarbij het teakhouten dek is weggerot. Het kleine ruimgebied onder de balken zou toegankelijk zijn geweest via een groter luik (6) hoewel deze, net als de achterstevenbak, dichtgeslibd is tot bijna ter hoogte van de dekbalken.
We gaan verder langs de stuurboordzijde van het wrak, een overdekte loopbrug (7) leidt langs de bovenbouw, met een paar boortorens die boven het wrak uitsteken en naar buiten worden gezwenkt in de positie waarin ze zich zouden hebben bevonden om de boot te laten zakken of te bergen.
De loopbrug blijft op het niveau van het hoofddek en eindigt en het voorste deel van de bovenbouw overspant de breedte van de romp. Langs het midden van de rij rechthoekige kozijnen zijn de zijkanten iets naar binnen gevouwen.
Onder de raamkozijnen een paar gekruiste houders (8) zou donutvormige reddingsboeien aan de buitenkant van de romp hebben vastgehouden, meer als decoratie dan om direct te kunnen inzetten.
Terwijl het achterschip laag in het slib ligt, is de boeg van de Alastor (9) ligt verder in de stroming van het kanaal en is omgeven door een aanzienlijke schuur tot 21 meter hoogte, het enige deel van het wrak dat niet toegankelijk is voor mensen met basiskennis. open water kwalificaties. De mantelbedekking van manteldieren maakt langzaam plaats voor plekken met dodemansvingers en anemonen aan de punt van de boeg.
Terug op hoofddekniveau is het boegdek intact en verzonken met een ankerlier (10) en een paar kleine meerpalen aan weerszijden. Dit wordt gevolgd door twee kleine luiken (11) naar de boegkluis en voorwaarts vasthouden. Net als het achterruim zijn deze bijna tot dekniveau gevuld met slib.
Het voorste deel van de bovenbouw zou ooit een luxe accommodatie zijn geweest. Nu is het bovendek verrot en zijn de steunbalken binnenin ingestort. Een paar stalen frames (12) ooit waren ze met hout betimmerd, net als de zijkanten van de stuurhut. Iets verder naar achteren ligt een mast over het dek (13).
Alle houten scheidingswanden tussen de hutten zijn al lang tot stof verrot, ondanks het bad en de tegelvloer van de badkamer (14), gelegen aan de stuurboordzijde waar de bovenbouw smaller wordt, duidt op individuele hutten.
Een ongewoon gezicht voor elk wrak is dat de trechter nog steeds overeind staat (15). In de AlastorIn dit geval is de trechter een puur decoratieve afdekking voor de uitlaatgassen van de onderliggende dieselmotor, en niet het essentiële rookkanaal dat nodig is voor een efficiënte verbranding in de ketels op een door stoom aangedreven schip.
Aan de stuurboordzijde van de trechter, kijkend tussen de dekbalken, zie je een rechtopstaande cilinder (16). Dit is de watertank, gescheiden van de badkamer door een intact stalen schot.
Achter de trechter een grote opening langs de hartlijn van het jacht (17) zou voor ventilatie hebben gezorgd voor de machinekamer eronder, hoewel, net als bij de andere luiken, de weg naar beneden dichtgeslibd is en de motor zelf bedekt is.
Net als aan stuurboordzijde was de bakboordzijde voorzien van een paar boortorens, maar de achterste boortoren is over de balken van het bovendek ingestort (18).
Bij een bootduik zal een korte eerste passage rond het wrak ongeveer 15 minuten hebben geduurd, waardoor er voldoende tijd overblijft om nog een keer langzamer rond te gaan voordat u de boeienlijn opstijgt. Bij een kustduik is één ronde waarschijnlijk voldoende voordat u de lijn terug naar de kust volgt. In beide gevallen is het vertrekpunt terug aan de achtersteven (19).
GEBOUWD VOOR EEN SNELHEIDSDEMON
De meeste duikers dachten dat het de Alisdair. Toen dat niet klopte, dachten ze dat het de oorzaak was allister. Ze hadden bijna gelijk. Maar er waren duikers van de Queen's University Sub-Aqua Club in Belfast voor nodig om de ware naam en geschiedenis van dit 44 meter lange stalen motorjacht van 340 ton te achterhalen. Het werd in feite gebouwd voor Sir Thomas Sopwith, schrijft Kendall McDonald.
Thomas Octave Murdoch ('TOM') Sopwith, geboren in 1888, was een van de eerste Engelsen die leerde vliegen. Vier dagen nadat hij in 1910 zijn rijbewijs had behaald, had hij een duurrecord gevestigd van 108 kilometer in drie uur en twaalf minuten. Hoogte-, snelheids- en afstandsrecords volgden. Vervolgens begon hij vliegtuigen naar eigen ontwerp te bouwen. Zijn Sopwith Camel-tweedekkers zouden de grootste strijders van de Eerste Wereldoorlog zijn.
Na de oorlog vond hij tijd om het wereldsnelheidsrecord voor motorboten op het water te verbreken, een beroemde autocoureur te worden en samen met Harry Hawker militaire vliegtuigen te ontwikkelen. Als hoofd van de Hawker Siddeley Group speelde Sopwith een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de eendekker die de beroemde orkaan van de Battle of Britain zou worden. De groep was verantwoordelijk voor de eerste Britse straaljager, de Meteor, naast de Hunter, Javelin, Sea Hawk en de enorme Vulcan bommenwerper. Sopwith stierf in januari 1989, 101 jaar oud.
In 1927 lanceerden jachtbouwers Camper & Nicholson de Wit, een luxe motorjacht, grotendeels ontworpen door Tommy Sopwith. Voor deze man van snelheid was het de bedoeling dat hij snel zou zijn, maar misschien was hij niet snel genoeg, want binnen twee jaar had hij hem verkocht aan Sir John Shelley-Rolls. Hij heeft het hernoemd Alastor, naar een gedicht van zijn voorvader, Percy Bysshe Shelley.
Was het verstandig om de naam te gebruiken? Boze geesten werden door de Ouden ‘alastors’ genoemd. Maar Sir John lijkt tevreden te zijn geweest met de zijne Alastor, want hij was nog steeds eigenaar van het schip in 1939, toen het Ministerie van Oorlogstransport het verwierf voor gebruik als opslagveerboot, die voorraden vervoerde naar marineschepen bij de ingang van Strangford Loch voor tanken en herbevoorrading.
Het voerde deze dienst gedurende de hele oorlog uit, maar op 11 maart 1946 werd besloten dat het armoedige schip opnieuw moest worden geschilderd voordat het aan de eigenaar kon worden teruggegeven. Het lag ongeveer 80 meter van Ringhaddy Quay afgemeerd zodat de bemanning aan het werk kon gaan.
Of de brand die in de kombuis uitbrak het gevolg was van het voorbereiden van de verf, lijkt niemand te weten, maar de brand verwoestte het interieur en de Alastor zonk vijf dagen later. Alle zes bemanningsleden ontsnapten ongedeerd.
GIDS
ER KOMEN: Norse Merchant Ferries' dienst Liverpool (Birkenhead) naar Belfast, 0870 600 4321. Neem vanuit Belfast de A20 naar Portaferry, of de A22 en lokale wegen naar Ringhaddy
GETIJDEN: Stilstaand water is niet vereist, maar bij vloed is het zicht over het algemeen beter.
HOE U HET VINDT: De Alastor ligt ongeveer naar het oosten gericht, op GPS-positie 54 27.06N 05 37.71W (graden, minuten en decimalen). Voor een kantduik leidt een lijn van de ladder op Ringhaddy Quay naar de achtersteven van de Alastor, dat 80-100 meter uit de kust ligt.
DUIKEN, LUCHT & ACCOMMODATIE: DV-duiken, 02891 861686 / 464671.
LANCERING: RIB's kunnen te water worden gelaten bij de veerbootsteiger in Portaferry, maar er moet voor worden gezorgd dat de veerboot niet wordt gehinderd.
Kwalificaties: De Alastor is ondiep genoeg voor iedereen om van te genieten.
VERDERE INFORMATIE: Admiraliteitskaart 2156, Strangford Lough. Ierse wrakken online van Randall Armstong.
Pluspunten: Goed beschut bij slecht weer. Kalkwater is niet nodig.
Nadelen: Het kan verwarrend zijn om tussen alle ligplaatsen voor jachten de juiste boei te vinden.
Met dank aan David en Tony Vincent en Steve Phillips.
Een ander Noord-Ierland Wrakrondleidingen: Bangor, Kasteel Eden, Hunsdon, Neotsfield, Willem Mannell
