Dit wrak, dat tijdens de Eerste Wereldoorlog als verdedigingsmechanisme over de ingang van de haven van Portland werd geslingerd, landde ondersteboven en maakt, zoals JOHN LIDDIARD meldt, een interessante duik voor alle niveaus. Illustratie door MAX ELLIS
OPMERKING: Sinds deze Wreck Tour voor het eerst verscheen, duiken de Kap
is verboden door de Portland Harbor Authority
Het gebruikelijke startpunt voor een duik op de Kap is een boei buiten de haveningang, iets naar het zuiden. De boei ligt uit de stroming en vormt een gemakkelijk toegangspunt om af te dalen naar de blokken aan de fundering van de golfbreker (1). Vanaf hier leidt een geleidekabel tussen rotsblokken en wrakstukken naar een paal aan bakboordzijde van het wrak (2).
Als u naar achteren draait, brengt een paar meter zwemmen u naar de helling van stenen blokken die terugleiden naar de golfbrekermuur, en een U-vormig stuk puin van de schroefasafdekking (3). Boven het dek (vanuit het perspectief van een duiker) zijn enkele grote platen losgebroken, waardoor de binnenkant gemakkelijk toegankelijk is (4).
Omdat het schip ondersteboven ligt, hangen de zware slagschipmachines die oorspronkelijk aan de dekken waren bevestigd, nu aan het plafond. Het gewicht van deze machinerie en dat van de romp zorgt er van tijd tot tijd voor dat delen van het wrak naar binnen instorten, vooral richting het midden van het wrak nabij de machinekamer.
Hoewel het onstabiel is, kunnen maar weinig duikers de verleiding weerstaan om snel naar binnen te duiken en een paar meter verder naar voren weer tevoorschijn te komen waar nog meer platen zijn losgebroken (5). Maar wees voorzichtig. Als u besluit naar binnen te gaan, vergeet dan niet omhoog te kijken en ervoor te zorgen dat u zich niet onder iets waagt dat u zou kunnen verpletteren.
Pas ook op dat je niet te ver gaat. Het is gemakkelijk om je erin te laten meeslepen door een klein beetje verder te gaan, en dan nog een klein beetje verder, totdat een snelle blik is veranderd in een grote wrakpenetratie waarvoor je misschien niet bent uitgerust of getraind.
Terug aan de buitenkant, vooruit bewegend, is de bovenbouw begraven tot aan de basis van een secundaire geschutskoepel (6). Naast de koepelbasis een groot luikgat (7) biedt toegang tot de ruimte achter de secundaire bewapening. Een lege wapenpoort (8) biedt vergelijkbare toegang tot het interieur van het wrak.
Een paar meter boven de zeebodem steekt loodrecht op de romp een metalen rooster uit (9). Vroeger was dit een loopbrug langs de zijkant van de gepantserde citadel. Hoewel de kanonpoorten lager interessanter zijn, zijn er boven de loopbrug nogal wat kleine gaatjes in de romp en gaten waar de patrijspoorten zijn verwijderd (10). Als je zorgvuldig in de hoeken en gaten kijkt, kun je vaak tompot-blennies en af en toe een kleine schorpioenvis aan het licht brengen.
Nog een secundaire torenbasis (11) wordt gevolgd door een gat in het pantser waar platen zijn losgebroken (12) en er is een 1 meter lang liggerframe dat mogelijk deel uitmaakte van een takel.
Interessante kenmerken langs de rand van het dek zijn onder meer een takel en katrol, een enorm paar bolders en dekplaten van vergelijkbare grootte. Onder de boeg is het gepantserde dek gescheiden van een enorme ronde torenbasis die het wrak boven de zeebodem ondersteunt (13). Als het tij loopt, zal een grote school zwembroek hier waarschijnlijk positie houden tegen de stroming die onder het wrak door stroomt.
De punt van de boog is gebroken en er is een vierkant gat ontstaan, gevuld met gebroken en verkreukelde stalen platen (14). Dicht bij de zeebodem bevindt zich een ankergoot ter grootte van een slagschip.
Als je boven de kiel zwemt, zijn de eerste paar meter nog intact, maar al snel kom je bij een pauze waar platen zijn ingestort en de hele lijn van de kiel enkele meters naar binnen is doorgezakt (15). Deze pauze loopt grotendeels door tot aan het achterschip en zit vol met de door elkaar gegooide overblijfselen van de machinerie van het slagschip.
De afgelopen winter, de machinekamer (16) is merkbaar naar binnen gezakt. Vooral de uiteinden van ketels en enorme krukken en tandwielen zijn indrukwekkend.
Volg achter de machinekamer een vallei tussen de bakboordschroefas en de kiel (17). Ontbrekende platen aan de zijkanten van de kiel geven zicht door het wrak.
Het uiteinde van de aandrijfas (18) is afgebroken van een van de steunen waar de romp is ingestort en opgevouwen, waardoor deze vastzit met stevig staal vleugel naar de kiel net vóór het roer (19). Nog meer stenen blokken rusten tegen de romp en vullen de opening tussen het achterschip en de golfbreker.
Vanaf hier is het eenvoudig terug te navigeren naar de paal waaraan het geleidingstouw is bevestigd en het touw terug te volgen tot aan de boei. Houd onderweg het ongewone zeeleven in de gaten. Dit is een goed gebied om zwartkopblennies, inktvissen en octopussen te spotten. De laatste keer dat ik dook Kapzag een van de andere duikers zelfs een John Dory vlak bij de golfbrekermuur.
ONDERHOUDEN OM STIL TE GAAN
Een teef tot het laatst! Dat was het oordeel van een kapitein van de Royal Navy over HMS Hood, schrijft Kendall McDonald. Ze was net gekapseisd toen ze haar in 1914 over de zuidelijke ingang van de haven van Portland brachten.
Misschien is het Kap verdiende dat grafschrift niet, maar sinds haar lancering in 1891 was het 14,150 ton wegende gepantserde monster bij de hele vloot bekend geworden als een knappe, maar een waardeloze zeiler.
Ze werd belast met zwaar gepantserde torentjes waarvan de First Sea Lord, Sir Arthur Hood, erop had aangedrongen dat ze werden geïnstalleerd om haar grote kanonnen te huisvesten.
Dit extra gewicht verlaagde haar vrijboord, zodat ze doodstilte nodig had om snel verder te varen, anders kwamen er grote groene zeeën aan boord en was het hele schip bedekt met opspattende wolken, waardoor artillerie onmogelijk werd.
Het is dus niet verrassend dat het 1893 meter lange oorlogsschip kort na de voltooiing ervan in 116 naar de kalmere wateren van de Middellandse Zee werd gestuurd. Ze bleef daar negen jaar, kreeg reservediensten en werd vervolgens overgebracht naar Portland als doelwit voor torpedooefeningen. Haar geweren waren eruit gehaald – ze hadden nog nooit uit woede een schot gelost.
Kort na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, op 4 november 1914, werd de Kap werd voor de zuidelijke ingang van Portland tot zinken gebracht om te voorkomen dat sluwe U-bootcommandanten torpedo's afvuurden op de verankerde Kanaalvloot. Maar ze ging niet stilletjes heen.
Toen ze eenmaal in positie was gesleept, werden de buitenboordkranen geopend zodat ze sierlijk en rechtop zou zinken.
Het duurde echter zo lang dat het tij keerde en haar van haar plaats begon te trekken. Explosieven werden haastig gebruikt om een gat in haar zij te blazen – daarna vulde ze zich te snel, maakte een bakboordrol en stortte volledig ondersteboven in de zeebodem.
HOE ER: Voor Weymouth volgt u de A37 of A354 naar Dorchester en vervolgens de A354 naar Weymouth. Vermijd de kust en ga verder op de A354 langs de achterkant van de haven. Sla net voor de brandweerkazerne linksaf. Vanaf daar hangt het af van de boot die u ontmoet. Voor Portland volgt u de A354 voorbij Chesil Beach en slaat u linksaf naar het oude scheepswerfgebied terwijl de weg omhoog begint te klimmen naar Portland.
DUIKEN EN LUCHT: Duikcentra in de omgeving van Weymouth en Portland bieden pendelboten aan naar de Kap. Vanuit Weymouth: Kanaalhoofd; tijger Lily; Wit Paard; Wey-hoofdman II; Duikcentrum Old Harbor en Weymouth Scuba Centre leveren ook lucht. Vanuit Portland: Fathom en Blues, wat ook lucht doet; en Portland-duikcentrum. Controleer de website deepsea voor charterboten.
GETIJDEN: Slack is bij hoogwater Portland en 5 uur vóór hoogwater Portland. Ervaren duikers kunnen doorgaans gebruik maken van de beschutting die het wrak biedt om er bij elke getijdestand te duiken.
HOE U HET VINDTDe Kap ligt direct tegenover de zuidelijke ingang van Portland Harbor op 50.34.08N, 2.25.12W (graden, minuten en seconden). Lokale duikcentra onderhouden een kleine boei net ten zuiden van het wrak, ongeveer 5 meter buiten de havenmuur.
LANCERING: De dichtstbijzijnde slips bevinden zich in de haven van Portland.
INRICHTING: Informatie over hotels, B&B's en campings kunt u verkrijgen bij Weymouth en Portland Tourist Information.
Kwalificaties: Achteraf de Kap is passend voor opleiding duiken, maar als het tij loopt, vereist het wrak meer ervaring.
AANVULLENDE INFORMATIE: Admiraliteitskaart 2255, Benaderingen van Portland en Weymouth. Admiraliteitskaart 3315, Berry Head Naar Bill Of Portland. Ordnance Survey-kaart 194, Dorchester, Weymouth en omgeving. Duik Dorset, door John en Vicki Hinchcliffe. De duikgids voor Weymouth en Portland, Weymouth en PortlandBSAC.
PROS: Een grotendeels intact wrak in ondiep en beschut water, met veel interessants voor iedereen, van beginners tot ervaren wrakken.
CONS: Kan druk zijn in het weekend, vooral in de middag, wanneer veel duikers van offshore-reizen hun tweede duiken maken. Sterke stroming bij de haveningang.
Veel dank aan Steve Kendall, Alex Poole, Nigel Holder, John Walker, Chris Caines en Pat Carlin
Verscheen in Diver, september 1999
