Deze stoomboot die 90 jaar geleden zonk, is de meest intacte in de Sound of Mull, maar misschien moet je er vroeg zijn, zegt JOHN LIDDIARD. Illustratie door MAX ELLIS
De Shuna is het laatste van het belangrijkste wrakks in de Sound of Mull om te worden gedekt door de Wrak Tour serie, hoewel ik heel blij zou zijn als een nieuwe ontdekking zou bewijzen dat ik hierin ongelijk had. Omdat het vrijwel intact op een vlakke, slibrijke zeebodem ligt, kan het soms de beste wrakduik in de Sound of Mull zijn, en soms de slechtste.
Haal het wrak voor jezelf en het is moeilijk te verslaan. Als je er bent nadat drie andere bootladingen duikers het slib hebben opgeschud, vraag je je af waarom je je daar druk over maakte.
De Shuna ligt in een kleine baai aan de vastelandkant van de Sound of Mull, op minder dan 200 meter van de kust. Terwijl het aan het zinken was, was de boeg feitelijk aan de kust vastgebonden in een poging het schip te redden Shuna De tros brak en ze dreef terug terwijl ze zonk.
Ik heb gehoord dat duikers vanaf de weg van de rotsen naar beneden klauteren en naar het wrak duiken. Het lijkt zeker mogelijk, maar een boot is een veel verstandiger optie.
Net als de andere wrakken in de Sound houden lokale duikschippers een boei van plastic blikjes vastgebonden aan het wrak, dus onze tour begint midscheeps, waar de boei gewoonlijk wordt vastgebonden door een mast aan de bakboordzijde van de bovenbouw op ongeveer 23 meter afstand. (1).
In de buurt is het rookkanaal van de ketel open (2) waar vroeger de trechter aan zat.
Binnenin zijn de kanalen verrot om toegang te krijgen tot boven de ketel, hoewel er niet veel ruimte is en er veel slib is om op te roeren.
Achterin zwemmen, een ondiep stalen vierkant (3) markeert de fundering van een houten dekhuis dat inmiddels is weggerot, gevolgd door een veel grotere opening waar ooit het ventilatieluik van de machinekamer zou hebben gezeten (4).
Nu is hij recht naar beneden boven de motor geopend. Binnen loopt een gegrilde loopbrug rond de bovenkant van een typische driecilinder stoommachine met drievoudige expansie. De bovenbouw is enigszins verschoven naar bakboord, waardoor er aan stuurboordzijde van het dek ruimte overblijft voor een bijgebouw (5).
Als u de trap naar het hoofddekniveau op 25 meter volgt, zijn de dekplanken aan het rotten maar intact tot aan het achterschip. De eerste achterste ruim (6) is halfvol steenkool, met een goede laag slib. De balk van het luikdeksel doorsnijdt nog steeds de opening.
Tussen ruimen (7) de achtermast staat rechtop met grote lieren voor en achter. De laatste greep (8) is vergelijkbaar met de vorige, met met slib bedekte steenkool en een balk die de opening in tweeën deelt.
De reserveschroef zit nog steeds vast aan het achterdek (9), met paren paaltjes aan weerszijden. Dit wordt gevolgd door een kleine luikopening, veel te klein om naar binnen te gaan met een duikuitrusting aan.
De besturing gebeurt via een eenvoudig stuurkwadrant (10) boven het achterdek, met kabels die nog vastzaten en naar weerszijden van het schip leidden, waar ze naar voren naar de stuurhut zouden worden geleid.
Blootgestelde oppervlakken van de Shuna zijn bedekt met manteldieren en hydroids, waarbij de manteldieren nog dichter over het achterschip en op het roer staan (11). Het roer is ook een van de weinige locaties waar ik helderwitte en gele margriet- of gebakken ei-anemonen heb aangetroffen. In het roer zit de propeller nog op zijn plaats (12)De zeebodem is hier ongeveer 33 meter diep.
Terug op dekniveau midscheeps (13), een luik en raam naar de machinekamer aan bakboordzijde van de bovenbouw hebben een gebogen vorm. Dergelijke afgeronde openingen worden vaak gebruikt in staalconstructies om spanningen en scheuren op de hoeken te voorkomen.
Vóór de bovenbouw van de machinekamer en de ketelruimte bevinden zich een paar korte masten en nog een grote lier (14). Deze bedienen het midscheepsruim (15).
De afdekking voor de kajuit langs de voorste bovenbouw (16) is doorgerot, evenals een groot deel van het dek erboven, waar ooit een houten stuurhuis op had gestaan. Het interieur is goed verlicht door het kapotte dak, maar zit vol met rottend puin.
Net als de andere houdt de eerste greep naar voren (17) bevat een dichtgeslibde steenkoollaag met een balk die het luik doorsnijdt, dit keer met de toegevoegde variant van een ligger die diagonaal over één zijde van het luik rust.
De voorste mast heeft een opvallende kanteling naar achteren (18). Masten hadden vaak een lichte helling naar achteren, toch krijg ik de indruk dat deze nog net iets verder is gekanteld. Achter de mast bevindt zich nog een grote vrachtlier, maar vooraan bevindt zich een veel kleinere lier die het voorste ruim bedient (19).
Trappen stijgen naar het boegdek (20), met een luik ertussen dat naar het voorschip leidt. Een deel van het terras erboven is doorgerot, waardoor er een kleine hoeveelheid licht naar binnen kan komen, maar het is erg slibachtig.
Aan de achterkant van het boegdek bevinden zich een paar trommels voor de afmeerkabels. Verder naar voren is de ankerlier intact, met kettingen die langs de trospijpen lopen (21). Over de zijkant van de boeg bungelt de ketting (22) en leidt naar buiten totdat het begraven ligt onder slib op de zeebodem.
De ShunaDe ankers van het schip werden oorspronkelijk van de kust teruggezet toen het schip strandde, klaar om het later weer los te trekken.
Terug richting de linie, langs de ruimen en de stuurhut, de stuurboordkamer (23) behoudt iets meer van zijn houten deksel dan de bakboordzijde. Op een schip dat zo intact is, is het eenvoudig genoeg om de boeienlijn te verplaatsen om op te stijgen (24).
Dus waarom is de Shuna soms de beste wrakduik in de Sound of Mull? De structuur van het schip is redelijk normaal, met niets bijzonder ongewoons. Het is gewoon een voorrecht om een schip zo intact en rechtop te zien, vooral als het zicht goed is.
Verblind door de storm
De schuilplaats die kapitein Elsper had gehoopt te vinden in de Sound of Mull voor zijn zwaar beladen stoomschip, de 1,426 ton wegende Shuna, was er, maar nog maar net, schrijft Kendall McDonald.
Een grote storm had geprobeerd hem naar de Schotse westkust te duwen toen hij op 8 mei 1913 vanuit Glasgow naar het noorden raasde, op weg naar het Zweedse Göteborg met een volle lading kolen en stukgoed. De storm was qua geluid niet zo erg als buiten, maar door de slagregen en het opspattende zeewater kon hij niet ver kijken.
Om 9 uur veranderde het daglicht in de schemering, en bijna precies een uur later rende de 72 meter lange schoener blind de Grijze Rotsen op en begon water op te nemen.
Kapitein Elsper ging achteruit en toen zijn schip vrijkwam, probeerde hij richting Tobermory te varen. Het was een ijdele hoop. De pompen werden verslagen en naarmate het water won, strandde hij ten noorden van Rubhe Aird Seisg.
De boeg van de schoener was hoog en droog, maar de enorme golven begonnen haar door de achtersteven te vullen, en ze begon al snel tot rust te komen.
De kapitein en zijn bemanning verlieten het schip in de boten en voerden een tros om het schip voor anker te zetten Shuna's boog naar de kust. Dat was weer een hopeloze hoop. Om 10 uur brak de tros en stortte ze in diep water. De bemanning roeide de volgende dag veilig naar Tobermory.
ER KOMEN: Volg de A85 richting Oban. Voor Lochaline slaat u vlak voor Oban rechtsaf over de Connel Bridge. Volg de A828 in noordelijke richting voorbij Tralee en neem een korte veerboot over Loch Linhe bij Corran. Ga vervolgens weer zuidwaarts over de A861 en de A884. Veerboten naar Mull varen van Oban naar Craignure en Lochaline naar Fishnish.
DUIKEN EN LUCHT: Lochaline-duikcentrum. Alchemieduiken bij Tralee. Vanuit Oban en omgeving varen een aantal dagboten.
INRICHTING: Hostel bij het Lochaline-duikcentrum. Toeristische informatie over Oban.
GETIJDEN: De Shuna er kan bij elke getijdenstand gedoken worden.
HOE U HET VINDT: De GPS-coördinaten zijn 56 33.433N, 5 54.866W (graden, minuten en decimalen). De locatie ligt op 200 meter van de kust en ongeveer 300 meter ten zuidoosten van een viskwekerij. De Shuna wordt meestal gemarkeerd door een kleine plastic boei die dicht bij het rookkanaal is vastgemaakt. Als dat niet het geval is, is het eenvoudig om evenwijdig aan de kust te zoeken en het wrak op te pikken met een dieptemeter.
LANCERING: De dichtstbijzijnde slip is bij Lochaline. Verderop zijn er een aantal slips in Oban, en een slip in Tralee waar het ook mogelijk is om over het strand te lanceren, of vanuit Mull in Tobermory.
Kwalificaties: De Shuna is het meest geschikt voor Sports Divers of gelijkwaardig en hoger.
VERDERE INFORMATIE: Admiraliteitskaart 2390, Geluid van Mull. Ordnance Survey-kaart 47, Tobermory & North Mull. Ordnance Survey-kaart 49, Oban & East Mull. Argyll-scheepswrakken, door Peter Moir en Ian Crawford. Scheepswrakken in het westen van Schotland van Bob Baird.
Pluspunten: Het meest intacte wrak in de Sound of Mull.
Nadelen: Omdat de Shuna buiten de hoofdstroom ligt, kan het een beetje slibrijk zijn, vooral als er veel duikers op zitten.
Met dank aan Tony Jay, Victoria Jay, Tim Walsh, Rachel Locklin en Phil Robertson.
Verscheen in Diver, februari 2003
