Wraktour 24: De Volnay

Hij heeft er lang geleden voor het eerst gedoken – dit wrak in Cornwall was de eerste wrakervaring van JOHN LIDDIARD, en die van vele andere duikers. Illustratie door MAX ELLIS

HET NIEUWE BRITSE DUIKSEIZOEN NADERT SNEL en binnenkort zullen duikclubs uit het hele land afdalen naar hun favoriete vroege seizoen opleiding locaties waar de nieuwe lichting duikers terecht kan open water.

Na een paar gemakkelijke kantduiken te hebben gemaakt, zal het volgende doel een wrak zijn, en voor clubs die de Lizard bezoeken, zal dat wrak bijna altijd het wrak zijn. Volnay. Dit leverde mijn eerste wrakduik op en ik ben er zeker van dat veel andere duikers er met evenveel plezier op zullen terugkijken.

Ongeveer de enige delen van de Volnay die ver genoeg uitsteken om goed zichtbaar te zijn op een dieptemeter zijn de ketels. De rest van het wrak ligt vrijwel vlak tegen de zeebodem en met ondiepe rotsachtige richels richting de boeg is het moeilijk om ergens anders een betrouwbare echo te krijgen.

Omdat u zich nauwelijks zorgen hoeft te maken over stroming, zelfs bij springtij, kunt u, als u eenmaal een echo heeft, eenvoudig genoeg een schot recht op de ketels laten vallen (1). Deze steken tot ongeveer 5 meter uit vanaf een zeebodemdiepte tussen 18 en 22 meter, afhankelijk van de getijdentoestand.

De boeg ligt op het zuiden, maar al dat metaal maakt een kompas onbruikbaar. Om de oriëntatie te bepalen, onthult een snel circuit van de ketels de brandgaten aan de voorkant en een kleinere ezelketel vooraan en aan bakboordzijde van het wrak (2).

Als we verder vooruit kijken, is het gebied met puin uit de ruimen redelijk vlak en kaal (3). Gelukkig is het wrak niet noemenswaardig verdraaid, zodat de zichtbare metalen ribben als navigatiehulpmiddel kunnen worden gebruikt.

Er zijn nog sporen van de VolnayDe lading munitie lag verspreid over de ruimgebieden: roestende stalen kernkoppen, kogels lood en stukken cordiet die eruitzagen als volkorenspaghetti.

Als we naar de stuurboordzijde gaan en het wrak naar voren volgen, wordt halverwege de boeg gemarkeerd door een mastvoet net buiten de zijkant van het hoofdwrakgebied (4). De boeg is naar bakboord ingestort. Het eerste teken hiervan is een gebroken rompgedeelte, iets naar stuurboord van het grootste deel van het wrak (5). Vanaf hier is ten westen van het wrak een rotsachtige rand van 1 meter te zien.

Een aanzienlijk deel van de boeg ligt op zijn kant (6). Het zou gemakkelijk zijn om er simpelweg langs te zwemmen als een blanco metalen plaat, maar er is eigenlijk een weg naar de achterkant ervan, met een doorzwem naar de bovenkant van de boeg (7).

Ik zou dit aan niemand aanbevelen zonder veel ervaring in wrakken. Het is krap en er zijn veel metalen uitsteeksels waarop je gepakt kunt worden.

Dat gezegd hebbende, kan iedereen zijn hoofd naar binnen steken en kijken naar de wervelende massa kabeljauw en kabeljauw die het beschutte gebied bevolkt.

Boven de boeg, aan de bakboordzijde van het wrak, bevindt zich onder het puin van het dek een paar meerpalen (8) en een kleine kraan die gebruikt zou zijn om de ankers te onderhouden.

De ankerlier zelf ligt ondersteboven en iets verder naar bakboord (9). Dit is het ondiepste deel van het wrak en is een meter of twee ondieper dan de zeebodem bij de ketels.

Nu we teruggaan naar de ketels, ligt vlak achter de ankerlier een aanzienlijk stuk reling dat plat tegen de zeebodem ligt (10). Vlak daarachter staat een trommel waar een kabel omheen is gewikkeld.

Als je je de romp van het schip voorstelt als een rechthoekige trogvorm, met de zijkanten naar buiten ingeklapt, is de gemakkelijkste lijn die je kunt volgen de breuk waar de bakboordzijde weg van de kiel is ingestort.

Ongeveer halverwege terug naar de ketels ligt bijna op deze lijn een lier (11), ongeveer tegenover de eerder genoemde mastvoet (4).

Verder naar achteren staat een eenzame ligger rechtop, ongeveer 2 meter boven het algemene niveau van het wrak. Op deze lijn voortzettend, de ezelketel (12) wordt binnenkort zichtbaar aan uw linkerkant.

Voor veel duikers is slechts de helft van het wrak bijna genoeg voor één duik, dus het besteden van vrije tijd door rond de ketels te snuffelen voordat je naar boven gaat, is waarschijnlijk de beste manier om te eindigen. Voor een langere of tweede duik blijft u echter aan bakboordzijde van het wrak (13) is een handige manier om naar het achterschip te navigeren.

Achter de ketels is weinig van de motor te zien; het moet zijn geborgen of grotendeels verspreid.

Het achterste deel van het wrak lijkt ongeveer halverwege iets naar stuurboord te zijn gedraaid (14). Hier verandert de manier waarop het wrak is ingestort, van naar buiten gevallen rompplaten met zichtbare ribben, naar naar binnen gevallen platen met plat staal naar boven. Opnieuw markeren kleine groepjes loodhagel en plukjes cordiet het gebied van de ruimen.

Navigatie kan bijzonder moeilijk zijn op het achterste deel van het wrak. Winterstormen drijven er vaak zand en slib overheen, waardoor bekende herkenningspunten worden bedekt en nieuwe stukken wrakmateriaal worden blootgelegd. Er is een eigenaardige gedraaide ligger met een gespleten rand die terugleidt naar het hoofdgedeelte van het wrak (15).

Met alleen maar vlakke platen voor ons, is navigatie naar het achterschip vanaf hier vrijwel een kwestie van de juiste richting bepalen en rechtdoor kunnen zwemmen. De randen en naden tussen de platen bieden enige referentie, en er zijn overal wrakstukken te zien.

Als u de achtersteven nadert, ligt er diagonaal over het wrak een grote ijzeren klamp of kabelgeleider (16), gevolgd door een paar bolders iets naar bakboord (17).

Net achter de bolders ligt de basis van de roeras (18). Deze helt omhoog en naar de stuurboordzijde van het wrak, wat bevestigt dat het achterschip naar stuurboord was gevallen voordat het volledig uiteenviel.

De bovenkant van de schacht bevindt zich een paar meter boven de zeebodem en zelfs bij een verwaarloosbare stroming kun je er een groepje pluizige anemonen op zien groeien.

Achter de roerschacht markeert een rechtopstaand gebogen stuk reling vanaf het achterschip het einde van het wrak (19). Net voor de roeras ligt een grote stapel ketting en nog een paar bolders (20).

Als het zicht niet goed is, kan het lastig zijn om vanaf hier de weg terug naar de ketels te vinden. Het is gemakkelijk om rondjes te draaien of langs de ketels aan weerszijden van het wrak te lopen zonder ze op te merken.

Een algemene richting nemen vanaf de ribben van ingestorte rompdelen (21), zijn er af en toe secties met zichtbare ribben die kunnen worden gebruikt om de ligging van het wrak te bevestigen. Een rompplaat die in een grote bocht is gebogen (22) markeert het punt halverwege de achterkant aan de stuurboordzijde van het wrak.

Het is de moeite waard om vanaf hier naar de middenlijn van het wrak te gaan, maar niet zo ver te draaien dat u in cirkels ronddraait. Als alles goed gaat, loop je tegen de ketels aan en ben je klaar voor een klim langs de shotline.

Tijdens de zomermaanden en soms zelfs gedurende de rest van het jaar is de zichtbaarheid op de Volnay is vaak erg goed en de navigatie is niet moeilijk.

Aan de andere kant moet je er rekening mee houden dat je tijdens een druk paasweekend, als je die ochtend het honderdste paar duikers op het wrak bent, de weg terug naar de schietlijn kunt vinden net zo moeilijk kan zijn als ik heb beschreven.

Dank aan vele leden van de Underwater Club van de Universiteit van Bristol.

Verscheen in Diver, februari 2001