Dit stoomschip kwam bijna ongeschonden door de Grote Oorlog – toen kwam het op de grond terecht U94 voor de kust van Noord-Cornwall. JOHN LIDDIARD leidt ons door de gebroken overblijfselen in een rondleiding geïllustreerd door MAX ELLIS
MET TYPISCH CORNISH Zicht op de noordkust en een wrak dat, hoewel goed gebroken, vrijwel in een rechte lijn ligt, ons wrak van deze maand is gemakkelijk te navigeren, hoewel misschien een beetje lastig te vinden, omdat het langs een rotsachtig rif ligt.
Niettemin kan met GPS en een goed oog op de dieptemeter de kenmerkende vorm van een ketel worden opgemerkt, die op een zeebodem van 29 meter hoogte tot 32 meter reikt.
Dit is waar Hutch en Andrew van de Harlyn Dive School het schot laten vallen.
Sommige accounts geven de saffier omdat het twee ketels heeft, maar dit is eigenlijk één hoofdketel (1) en een kleinere ezelketel (2). De ezelketel bevond zich oorspronkelijk in een zadelconfiguratie aan de voorkant van de hoofdketel, maar rust nu net ervoor, terwijl de oriëntatie van de hoofdketel aangeeft dat deze naar stuurboord is gerold.
Iets verder aan stuurboord een groot stuk rompplaat (3) ligt plat op de zeebodem. Trek een lijn naar achteren vanaf de binnenrand van deze plaat, een gedeelte van de krukas (4) is ver uit de buurt van de rest van de motor gevallen.
Meer secties van krukas en lagers (5) zijn dichter bij de plek waar ze zouden worden verwacht, en houden samen met andere delen van de machine de bakboordzijde van de romp voldoende omhoog om eronder te verkennen. Ook verspreid over dit gebied ligt een wirwar van fijne condensorbuizen (6).
Het wordt nu duidelijk dat het wrak is gevallen en vervolgens naar stuurboord is ingestort, misschien als gevolg van de aanvankelijke landing op de rifrand die bijna evenwijdig aan de kiel loopt.
Onze route naar achteren volgt de stuurboord- en dekzijde van het wrak, langs een kleine boortoren (7) en een omgekeerde vrachtlier (8), ongeveer gelegen tussen de twee achterste ruimen. Ook op het dek tussen de ruimen, maar nu nog verder van het wrak, bevindt zich ook een enkele bolder (9).
Dit zou ooit een van een paar zijn geweest, dus misschien bevindt de andere zich ergens verder weg van het hoofdgedeelte van het wrak, of begraven of bedekt met puin.
Terug naar binnen bij het hoofdgedeelte, de luikhoofd voor het achterruim (10) heeft een licht gekartelde rand.
Als we verder naar achteren gaan, komt de afgeplatte romp uit op een netjes afgesneden uiteinde waar het achterschip is afgebroken. Wederom vanuit het hoofdgedeelte van het wrak, is een verrassend misplaatst wrakstuk een deel van de schroefas en de kiel. (11).
Het achterschip zelf is door bijna 100 jaar diepe winterstormen teruggebracht tot alleen het onderste deel (12) waar de schroefas doorheen loopt. De ijzeren propeller (13) blijft op zijn plaats.
Het roer (14) is losgeraakt van zijn berg en ligt een paar meter omhoog en naar buiten. De bovenkant van de roerstijl is naar achteren gebogen.
Enigszins verrassend blijft na al deze vernielingen de eenvoudige stuurarm voor de besturing eraan zitten.
We keren terug naar voren en volgen de kielzijde van het wrak (15)wordt de romp iets omhoog gehouden door de omsloten schroefas en, verder naar voren, door delen van de motor.
Vóór de ketel en de ezelketel, aan de dek- en stuurboordzijde van het wrak, een paar kleine boortorens (16) liggen enigszins gescheiden. Het ruimluik komt hier uit (17) heeft opnieuw een gekartelde rand.
De romp (18) ligt nu bijna volledig vlak op de zeebodem. Tussen de voorste ruimen bevindt zich een enkele lier, met de spindels (19) gescheiden van de basis (20). De boeg blijft vlak op de zeebodem en het puin wordt goed verspreid.
Aan de dekzijde bevindt zich een kleine ankerboortoren (21), de ankerlier (22) en daaronder een trospijp en een stapel ankerkettingen (23), gemorst waar de kettingkast is vergaan.
Aan het onderste deel van de boeg blijft wat structuur achter waar de basis van de voorsteven rondloopt in het begin van de kiel (24).
Als je op een laagwaterval duikt, zal het tij inmiddels richting het rif stijgen. De opstijging en decompressie kunnen het beste worden uitgevoerd met een vertraagde SMB.
BIJNA GEMAAKT
SAPHIR, vrachtschip. GEBOUWD 1901, GEZOND 1918
Gebouwd in 1901 door Laxevaags Maskin & Jernskibsbyggeri uit Bergen, het Noorse stoomschip van 1406 ton saffier werd aangedreven door een drievoudige expansiemotor van 146 pk met stoom uit één enkele ketel.
Eigendom van Erich Lindøe uit Haugesund, de saffier vervoerde een lading steenkool van Barry Dock naar Bayonne toen ze het tweede en laatste slachtoffer werd van Oberleutnant Martin Schwab en U94.
De onderzeeër torpedeerde de saffier toen ze op 25 mei 1918 Trevose Head rondreed saffier was slechts zes maanden te kort om de Eerste Wereldoorlog te overleven.
Een week eerder had Oberleutnant Schwab het veel grotere stoomschip van 10,644 ton getorpedeerd Hoerunui 48 mijl ten zuidwesten van Lizard Point.
U94 overleefde de oorlog zonder nog meer schepen tot zinken te brengen en werd op 20 november 1918 overgegeven.
Tour Guide
HOE ER: Volg de M5 naar Exeter, vervolgens de A30 naar Launceston, vervolgens de A395 naar Camelford en de A39 naar Wadebridge, en vervolgens de B3314 naar Rock. De Harlyn-duikschool ligt iets minder dan drie kilometer de heuvel op in Pityme, bij de Rock Marine-werf.
HOE U HET VINDT: De GPS-coördinaten zijn 50 33.839N, 005 03.925W (graden, minuten en decimalen). De boeg wijst naar het zuidoosten.
GETIJDEN: Slap water is een uur na hoog- of laagwater Newquay, maar niet bij springtij.
DUIKEN & LUCHT: Harlyn-duikschool, 01208 862556.
ACCOMMODATIE: Er zijn tal van mogelijkheden, van kamperen tot huisjes met eigen kookgelegenheid, B&B en hotels. Houd er rekening mee dat veel plaatsen tijdens het hoogseizoen terughoudend zijn met het accepteren van boekingen voor minder dan een week.
LANCERING: Slipway naar stevig strand bij Rock.
KWALIFICATIES: BSAC Sports Diver of PADI Deep-specialiteit, idealiter met een decompressiekwalificatie van een van de technische bureaus.
AANVULLENDE INFORMATIE: Admiraliteitskaart 1149, Pendeen naar Trevose Head. Admiraliteitskaart 1168, Benaderingen van Padstow. Admiraliteitskaart 1156, Trevose Ga naar Hartland Point. Ordnance Survey-kaart 200, Newquay, Bodmin en omgeving. Shipwreck Index van de Britse eilanden, deel 1, door Richard en Bridget Larn. Duik op de Scilly-eilanden en Noord-Cornwall, door Richard Larn en David McBride.
PROS: Gemakkelijk te navigeren bij doorgaans goed zicht.
CONS: Net aan de diepe kant voor een PADI AOW mist een diepe specialiteit.
DIEPTE: 35m – 45m
Verscheen in DIVER augustus 2013
