Deze klassieke Britse achtbaan die tegen het einde van de Eerste Wereldoorlog werd getorpedeerd, ligt voor de kust van Dorset en biedt genoeg interessants voor JOHN LIDDIARD. Illustratie door MAX ELLIS
Ik had aangenomen dat de ailsa craig is vernoemd naar het eiland in de Firth of Clyde, maar aangezien het schip wordt gebouwd door de Ailsa Shipbuilding Co en wordt geëxploiteerd door Hugh Craig & Co, is die veronderstelling misschien toeval.
Met een groot granieten eiland in gedachten dat bekend staat om het winnen van perfecte curlingstenen, had ik me ook voorgesteld dat dit populaire wrak een groter stoomschip zou zijn. Vervolgens ongeveer een week voordat u gaat duiken ailsa craig, Ik dacht dat ik er beter over kon lezen, en besefte dat het een achtbaan van 601 ton was.
Ik heb een behoorlijke smaak voor deze schepen ontwikkeld. Hoewel er honderden, zo niet duizenden, op dezelfde manier ontworpen achtbanen zijn gebouwd en, als achtbanen, velen in duikbare diepten zijn gezonken, zijn er altijd genoeg verschillen om ze interessant te houden, maar toch genoeg overeenkomsten om het duiken gemakkelijk te maken.
Op een klein wrak laten schippers doorgaans graag een schot vallen op de grootste echo richting het midden, wat zoals gewoonlijk de ketel is (1).
Op 35 meter van de zeebodem kunnen de meeste duikers een volledig circuit van de zee maken ailsa craig waarvoor niet meer dan een paar minuten decompressie nodig is, vooral als nitrox wordt gebruikt. Onze route voorwaarts vanaf de ketel gaat dus naar de stuurboordzijde van het wrak (2), waar een rompplaat over het achterruim is gevallen.
Tussen de ruimen bevindt zich de gebruikelijke vrachtlier (3)Terwijl onze tocht het voorste ruim kruist, blijven een paar ribben aan de stuurboordzijde van de romp rechtop staan. (4).
Binnenboord hiervan blijft een deel van de luikhoofd intact (5).
De boeg is, ongebruikelijk, iets naar achteren en naar stuurboord ingeklapt, de tegenovergestelde richting van het grootste deel van de rest van het wrak. Het kleine dekluik (6) dat onze volgende route zich feitelijk aan de achterkant van het voorschip bevond, terwijl de stapel ketting ernaast uit het voorschip was geglipt (7). De ankerlier (8) zit nog steeds vast aan de overblijfselen van het dek, hoewel gekanteld zoals beschreven.
Aan stuurboordzijde een haspel met afmeerkabel en een paar bolders (9) op de zeebodem liggen. Dicht bij de voorsteven lopen de ankerkabelbuizen (10) bevinden zich ook op de zeebodem aan stuurboordzijde. Ik vermoed dat het de stuurpen is (11) kan feitelijk ondieper stijgen dan de ketel, maar is niet zo duidelijk zichtbaar op een dieptemeter.
Nu we weer naar achteren gaan richting de bakboordzijde van het wrak, zijn de bolders aan deze kant van de boeg veel dichter in de buurt gevallen. (12) en worden gevolgd door nog een paar rechtopstaande rompribben (13).
Terwijl we het voorste ruim oversteken, bevindt zich net vóór de vrachtlier een stuk intact houten dek (14). Vervolgens bevindt zich achter de vrachtlier een anker met Admiraliteitspatroon (15), een reserveonderdeel dat door de lier aan het dek zou zijn bevestigd.
Deze kleine onderzetters hadden doorgaans een stuurhuis achterin, direct vóór de ketel, of tussen de voorste ruimen.
De ailsa craig’s roer (16) kan net iets verder naar achteren en aan bakboord worden gevonden, wat aangeeft dat de stuurhut zich midscheeps bevond.
We gaan terug naar de ketel, een paar grote stoompijpen (17) is te zien op de vloer van wat het stoke-hold zou zijn geweest.
Delen van dekroosters (18) leidt naar achteren langs de bakboordzijde van de ketel naar een stevig staande tweecilinder compoundmotor (19).
Aan de stuurboordzijde van het wrak, tussen de motor en de ketel, bevindt zich een kleine tweecilinderpomp (20) kan plat tussen het wrak worden gezien.
Nu volgt langs de stuurboordzijde van de romp naar achteren en rond het achterschip een kleine lier (21) is van de stuurboordzijde van het achterschip gevallen.
Onder het achterschip blijft een vierbladige ijzeren propeller op zijn plaats, evenals het roer (22) is moeilijk te porten.
Terwijl het achtersteven omhoog gaat, is het stuurkwadrant op dezelfde manier georiënteerd, wat aangeeft dat de roeras niet gebroken is.
In het midden van het achterschip bevindt zich een solide, op een doos gebaseerde kanonsteun (23), typisch voor de defensieve bewapening van veel schepen in de Eerste Wereldoorlog.
Rapporten van het Hydrografisch Bureau uit 1982 vermelden dat het 13-ponder kanon nog steeds op zijn plaats was en dat dozen met munitie in de buurt verspreid lagen. Duikers moeten deze sindsdien hebben geborgen, want er is geen spoor meer te vinden.
Het dek vóór het achterschip is ingestort en er ontstaat een zeer stevig raamwerk van een hut (24) is onder een hoek van ongeveer 45° ten opzichte van de lijn van het wrak gevallen.
Tenslotte de bovenkant van de compoundmotor (25) biedt een handige plek om een vertraagde SMB te laten ploffen en op te stijgen.
IN GEVAARLIJKE WATEREN
DE AILSA CRAIG, achtbaan. GEBOUWD 1906, GEZOND 1918
DE 601-TON AILSA CRAIG werd op 6 september 1906 te water gelaten door de Ailsa Shipbuilding Co Ltd uit Troon in de Firth of Clyde, en werd geëxploiteerd door Hugh Craig & Co, een in Belfast gevestigde kolenhandelaar en reder.
Het is waarschijnlijk dat de ailsa craig heeft het grootste deel van haar werkzame leven ladingen steenkool vervoerd in onze kustwateren en over het Engelse Kanaal.
Op haar laatste reis, de ailsa craig vervoerde 705 ton steenkool van Cardiff naar Granville voor de Franse staatsspoorwegen. Haar meester, kapitein Millikew, bevond zich op de brug op het moment dat de torpedo toesloeg, en was bezig een koerswijziging naar zigzag te bevelen, volgens orders van de Admiraliteit.
Op 7.10 april 15 om 1918 uur hoorde kapitein Millikew de torpedo daadwerkelijk van UB80 raakte kortstondig de stuurboordzijde van het schip voordat het explodeerde. Het rukte de onderkant van de kiel eruit en blies de luiken uit de ruimen.
Het was duidelijk dat de ailsa craig ging snel naar beneden en hij beval het schip te verlaten.
Binnen twee minuten waren de bemanning en DEMS-kanonniers naar de reddingsboot in de haven gegaan en waren ze vrij van hun zinkende schip.
Kapitänleutnant Max Viebeg, commandant van de UB80 van de Flanders Flotilla, was verantwoordelijk voor een flink aantal bekende wrakken in het Engelse Kanaal, waaronder de stoomschepen Martha en Grane op de patrouille voorafgaand aan het torpederen van de ailsa craigEn Boma en Voorraad kracht bij daaropvolgende patrouilles.
UB80 overleefde de oorlog en werd in 1919 aan Italië overgegeven en voor schroot gesloopt.
GIDS
ER KOMEN: Verlaat de M5 bij knooppunt 25 (Taunton) en neem de A358 voorbij Chard naar Axminster, vervolgens de A35 en B3165 naar Lyme Regis en volg de borden naar de Cobb.
HOE U HET VINDT: De GPS-coördinaten zijn 50 33.684 N, 002 47.526 W (graden, minuten en decimalen). Het wrak ligt met de boeg naar het westen.
GETIJDEN: Slank water is 3.5 uur na hoogwater Portland.
DUIKEN & LUCHT: Blauwe Schildpad, 07970 856822.
INRICHTING: Lymergis Regis
LANCERING: Slippen zijn beschikbaar in Lyme Regis. Haven- en lanceergelden zijn verschuldigd.
Kwalificaties: Comfortabel voor een BSAC Sports Diver, maar diep genoeg om een diepgaande specialiteit te vereisen voor mensen met een PADI-achtergrond.
VERDERE INFORMATIE: Admiraliteitskaart 3315, Berry Head naar Bill of Portland. Ordnance Survey-kaart 193, Taunton & Lyme Regis. Duik Dorset, door John en Vicki Hinchcliffe. Kanaalwrakken uit de Eerste Wereldoorlog, door Neil Maw.
Pluspunten: Een mooi voorbeeld van een klassieke Britse achtbaan.
Nadelen: Ik kan me voorstellen dat het wrak druk is als er meer dan één boot vol duikers op zit.
DIEPTE: 20m - 35m
Met dank aan Douglas Lanfear.
Verscheen in DIVER september 2012
