Het waren vrouwen en kinderen op de eerste plaats toen dit enorme Pakistaanse vrachtschip in het Engelse Kanaal zonk – alleen hadden ze daar niet mogen zijn! JOHN LIDDIARD bezoekt het toneel zo'n 10 jaar later. Illustratie door MAX ELLIS
Zou je geloven dat een van mijn meest memorabele duiken van 1999 in een zwembad van 2 meter diep was? Stel dat ik je vertelde dat dit zwembad zich op de bovenbouw van een containerschip van 12,000 ton op een diepte van 50 meter bevond!
Ik was aan het duiken in het wrak van de Murree, een vloot van vrachtschepen die eigendom zijn van de Pakistaanse National Shipping Corporation en die regelmatig van Europa naar het Midden-Oosten en Karachi vaart, totdat het in 1989 in het Engelse Kanaal ten onder ging.
De dramatische redding van de 40 mensen aan boord was later te zien op de BBC 999 serie, met een mix van reconstructie en actualiteit video- neergeschoten door de helikopterbemanningen.
Met het wrak rechtop op een zeebodem van 70 meter en de bovenbouw oplopend tot 38 meter, kon de Murree overspant de grens tussen dieplucht- en trimixduiken. Alle duikers op onze duik bevinden zich in de lucht, dus het plaatsen van de foto bovenaan het wrak is van cruciaal belang.
De schipper spant een lijn van 45 meter op met een grijper om deze zo dicht mogelijk bij de brug te plaatsen. De eerste poging drijft een beetje en houdt dan stand, maar onze schipper is niet tevreden. Het schot wordt naar zijn tevredenheid getrokken en opnieuw gepositioneerd.
De eerste paar meter is het zicht prima, zij het een beetje melkachtig. Terwijl ik de lijn afdaal, wordt het water geleidelijk helderder totdat de omstandigheden bijna perfect zijn.
De gebruikelijke zorgen of het schot wel goed op het wrak zal worden geplaatst, gaan door mijn hoofd, maar verdwijnen al snel als ik 30 meter passeer en het panorama van de bovenbouw zich onder mij opent. Andere duikers zijn te herkennen aan hun lichten en bellenstromen.
Trouw aan de bedoeling van onze schipper is het schot mooi in het midden van de bakboordbrug geplaatst vleugel, op iets meer dan 40 meter (1). Als ik een minuut of twee nodig heb om tot rust te komen, merk ik dat het dek bedekt is met slangsterren, met hier en daar dwergpluimanemonen. Op verticale oppervlakken overheersen de anemonen, waardoor het wrak een gevlekte oranje en witte kleur krijgt – slechts 10 jaar onder water een goede bedekking.
Naar het achterschip toe en naar beneden toe wordt de bovenbouw smaller, met een uitsparing voor een van de scheepsboten. De boot is allang verdwenen en de davits hangen uit de verder karakterloze zijkanten van het wrak (2).
Halverwege de trap die naar dit dek leidt, leidt een open luik onder de stuurhut (3). De cabine strekt zich uit over het schip, gedeeltelijk dichtgeslibd, met veel losse kabels die aan het plafond bungelen. Door de hoofdstroom zijn de anemonen die op de kabels groeien langer en kwetsbaarder.
Ramen aan de voorzijde zijn kapot, waardoor er redelijk wat sfeerverlichting is. Bij binnenkomst leidt een zijdeur naar een badkamer.
Weer buiten, en verder naar het achterschip, doemt een enorme mast op uit de duisternis voor ons (4). Het is meer blootgesteld aan de stroming en is bedekt met prachtige lange witte pluizige anemonen.
Terwijl ik stop om een paar foto's te maken, daalt mijn buddy af naar de achterstevenrailing op iets minder dan 60 meter (5). Vanaf dit dek werden de bemanning en hun gezinnen door de reddingshelikopters van de RAF in veiligheid gebracht.
Ik steek over naar de stuurboordmast om een paar foto's te maken van de netten die eroverheen zijn gedrapeerd (6), mijn maatje zichtbaar beneden en opstijgend om zich weer bij mij te voegen terwijl ik een niveau omhoog stijg door het raamwerk van een zonnekap aan de achtersteven van de bovenbouw (7).
Hier vinden we een van de leukste punten van onze duik: het scheepszwembad (8). Terwijl ik me op 50 meter onvoorbereid en enigszins wazig betrap, duurt het even voordat ik besef wat het is. Nadat ik het heb gevonden, hoef ik er alleen maar in te duiken, een snelle 2 meter naar de bodem. De paar kleine anemonen op de bodem van de poel lijken de strijd tegen een kronkelend tapijt van slangsterren te verliezen.
Voor het zwembad stijgen we via een andere reling naar een zonnekap. Hier markeert een schuine kist op het dek de ventilatieluiken voor de machinekamer (9). Eén is geopend. Als ik naar binnen tuur, verslaat de enorme omvang van het interieur de straal van mijn duiklamp.
We moeten onze deco-tanks verwijderen en ze aan een nabijgelegen reling vastmaken, zodat ze hier passen. Terwijl we door de opening afdalen, passeren we ladders en loopbruggen die vreemde machines omringen. Ter hoogte van het hoofddek buiten kunnen we nog net de bovenkant van de motor onder ons onderscheiden.
Terug aan dek is over de stuurboordzijde van de bovenbouw een flink aantal netten gedrapeerd (10). Niettemin houden de relingen van de zonnekap het gaas ruim buiten het dek.
We gaan weer vooruit, richting de stuurboordbrug vleugelzien we dat de trechter naar de zijkant van de bovenbouw is ingestort (11), op zijn plaats rustend over de uitsparing voor de stuurboordboot.
De draagconstructie achter de brug is open en laat een andere mogelijke route naar de machinekamer zien (12). De stuurboordbrug vleugel (13) heeft een helder dek in spiegelbeeld van de soortgelijke havenbrug vleugel.
Grote koolvis, pruilende en arme kabeljauw patrouilleren over het dek en aan de zijkant van de boot vleugel. Geen enorme school, maar ze lijken de netten te overleven. Een deur leidt uitnodigend naar de stuurhut en biedt vrij zicht op de bijbehorende deur aan bakboordzijde (14).
Binnen zijn de kabels die aan het plafond hangen versierd met nog meer anemonen en dicht opeengepakte witte sponzen. De basis van verschillende bruginstrumenten steekt uit het puin op de vloer. Het heeft weinig zin om souvenirs te zoeken; sommige goodies werden blijkbaar kort daarna vrijgelaten Murree zonk en bleek grotendeels van plastic te zijn.
Door de grote ramen aan de voorzijde komt er veel licht de stuurhut binnen. Deze bieden ook alternatieve uitgangspunten, maar pas op voor netten die eroverheen hangen. Als je naar het vrachtdek beneden kijkt, kun je de omtrek van een van de enorme vrachtmasten zien, die naar achteren is ingestort en bijna de voorkant van de bovenbouw raakt (15).
Als laatste paar dat vertrekt, trekken we de shotlijn vrij om op 45 meter hoogte in blauwgroen water te bungelen. Alle duikers hebben ervoor gezorgd dat ze het schot hebben beklommen. Onze schipper, gelegen aan de rand van de Kanaalvaarroute, wil niet dat iemand zich van de groep scheidt met een vertraagde SMB.
De lange klim begint met 40 minuten decompressiestops. Het inademen van nitrox 80 laat voldoende tijd over om te dromen van de mogelijkheid om te duiken Murree nogmaals, misschien dieper in de accommodatie verkennen. Allemaal ongeveer op de grenzen van het luchtduiken – of misschien moet ik trimix gaan gebruiken, want er is nog meer te ontdekken op de Murree als we ons buiten de diepten van luchtduiken wagen.
999-oproep
Iedereen die naar de 999 programma over de Murree op BBC TV moet terugdenken aan de geweldige helikopterredding van 40 mensen – de bemanning, hun vrouwen en kinderen – van dit grote vracht- en containerschip.
Het Pakistaanse motorschip van 11,940 ton, beladen met stukgoederen en met een dek van 45 meter hoog gestapeld met drie lagen containers, was op weg over het Kanaal van Tilbury naar haar thuishaven Karachi toen het in een storm met orkaankracht terechtkwam. . Het was 28 oktober 1989.
Terwijl het schip 15 kilometer ten zuidoosten van Start Point door enorme zeeën vocht, brak de kracht van de storm één stapel los, waardoor de containers over de rand spoelden. Eén ervan, die nog steeds met een tros aan het schip werd vastgehouden, zwaaide terug in de scheepswand. De platen werden gespleten en het voorste ruim begon onder water te lopen.
De Mayday-oproep van de kapitein werd ontvangen door de kustwacht van Brixham. Een helikopter van RNAS Culdrose was snel ter plaatse, maar de MurreeHet voordek stond al onder water. De helikopter moest hulp inroepen toen hij ontdekte dat in plaats van de 14 genoemde bemanningsleden er 40 mannen, vrouwen en kinderen moesten worden gered.
Er werden uiteindelijk drie helikopters ingezet om iedereen op te lieren. Terwijl de reddingsactie gaande was, werd de Murree bleef water opnemen tot het punt dat het voordek volledig onder water stond en de containers de volle kracht van de brekende zee op zich namen.
De laatsten die vertrokken waren twee bemanningsleden van de helikopter. Toen het schip verticaal kantelde, met de boeg naar beneden, moesten ze vanaf de achtersteven zo'n 30 meter naar beneden in zee springen om te voorkomen dat ze met het schip meegezogen werden toen het zonk. Uiteindelijk werden ze opgepikt door een van de wachtende helikopters.
ER KOMEN: Ik dook de Murree van de mv Maureen van Dartmouth. Ga vanaf het einde van de M5 verder zuidwaarts op de A38. Sla linksaf de A384 op richting Totnes en vervolgens de A3122 richting Dartmouth. In Dartmouth, Maureen pikt op vanaf de drijvende steiger, gewoon in het eenrichtingssysteem. Als u eenmaal heeft uitgeladen, is de dichtstbijzijnde parkeerplaats voor lang parkeren de park-and-ride op de top van de heuvel, hoewel u misschien het geluk heeft iets dichterbij in een zijstraat te vinden.
DUIKEN EN LUCHT: De Murree ligt ongeveer 22 kilometer ten zuidoosten van Start Point, halverwege daar en Alderney op de Kanaaleilanden, geregistreerde positie 49 57.51N, 314.09W (graden, minuten en seconden). Houd rekening met de benodigde apparatuur en de MurreeOmdat het dicht bij de belangrijkste scheepvaartroutes ligt, moet dit echt een duik met een harde boot zijn, of het nu op een liveaboard is of op een dagboot vanuit de havens van Zuid-Devon of Dorset. MaureenDe schipper is Mike Rowley.
GETIJDEN: Twee uur vóór en vier uur na hoogwater Plymouth.
INRICHTING: Als u niet vanaf een liveaboard duikt maar van plan bent in de omgeving te blijven, kan uw schipper of lokale toeristische informatie moet u in contact kunnen brengen met campings en B&B-accommodaties.
Kwalificaties: Zeer geavanceerde luchtduik, met verdere mogelijkheden door technische nitrox of trimix.
VERDERE INFORMATIE: Admiraliteitskaart 442, Hagedis wijst naar de neus van Hope. BBC-tv 999 series. Scheepswrakindex van de Britse eilanden Deel 1, door Richard en Bridget Larn.
Pluspunten: Spectaculair intact met veel structuur om te verkennen, zelfs met alleen de bovenbouw in luchtduikdiepte. Meestal duidelijk zicht.
Nadelen: Tot ver in het Engelse Kanaal.
Met dank aan Alex Poole, Mike, Penny en Giles Rowley, leden van Bloxwich BSAC.
Verscheen in Diver, juni 2000
