Dit stoomschip werd tegen het einde van de Eerste Wereldoorlog door een U-boot ten zuiden van het Isle of Wight tot zinken gebracht. Hoewel er weinig is gedoken, maken alleen al de motor en het kanon het een bezoek waard, zegt JOHN LIDDIARD. Illustratie door MAX ELLIS
ZOALS ZO VAAK HET GEVAL IS, onze rondleiding door het Belgische stoomschip van 1870 ton Londenaar begint bij de ketels (1).
Deze keer heeft het startpunt echter meer betekenis dan normaal, omdat hier de lijn van het wrak wordt doorbroken, waarbij het boeggedeelte ongeveer 20° naar stuurboord is gedraaid ten opzichte van het achterschip.
De Londenaar werd midscheeps getorpedeerd en zonk snel, dus het is waarschijnlijk dat de explosie de rug van het schip brak.
De richting voorwaarts is gemakkelijk te bepalen. De grote drievoudige expansiemotor staat hoog achter de ketels, terwijl daarvoor de ezelketel staat (2) rust gekanteld tegen de ketels, iets naar bakboord van de middenlijn.
De bovenkant van de ezelketel is mooi gewelfd, wat erop zou kunnen wijzen dat hij oorspronkelijk rechtop stond. Het heeft echter halverwege één zijde ook een geschulpt gedeelte, wat suggereert dat het boven en over de voorkant van de twee hoofdketels had kunnen worden gezadeld. Nu de onderkant onder het puin ligt, is het moeilijk om hierover een conclusie te trekken.
Het grootste deel van de duik vanaf hier vindt plaats op een niveau van 39 of 40 meter, afhankelijk van de grootte van het getij. Wight GeestKapitein Dave Wendes geeft er de voorkeur aan om op wrakken in het gebied rond St Catherine’s Point op een hoogwatervallei te duiken, zodat hij het grootste deel van de weg naar het wrak met de stroom mee kan lopen en dan na laagwater met het getij naar huis kan gaan.
De algemene instorting van het direct voorste deel van het wrak was niet alleen naar stuurboord gedraaid, maar ook grotendeels aan stuurboord. Twee luikhoofden (3) van het Londenaar’s bunkers bevinden zich net aan de stuurboordzijde van de ketels.
Ook naar stuurboord verschoven is de luikhoofd (4) vanuit ruim nummer 2, het eerste ruim midscheeps naar voren. De Londenaar zat in ballast, dus er is geen lading te zoeken.
Als we verder kijken, zien we een verandering in het patroon van de instorting, met een paar verkeerspalen (5) vanaf de bakboordzijde van het dek, vrijwel op de hartlijn van de kiel.
Tussen de ruimen de vrachtlieren (6) en (7) zijn in lijn met de kiel gevallen, maar misschien iets naar voren verplaatst ten opzichte van waar ze zich op het onbeschadigde schip zouden hebben bevonden. Tussen deze lieren door strekt de voorste mast zich naar stuurboord uit.
Vanaf de voorkant van deze twee vrachtlieren (7), een stoompijp (8) leidt naar buiten en rond het gebied van ruim nummer 1, en vervolgens onder twee paar meerpalen (9) naar de ankerlier (10).
Het lijkt erop dat de boeg vanuit een rechtopstaande positie naar binnen is gevallen, of misschien is hij iets naar bakboord ingezakt, omdat de vier sets bolders van de boeg ook iets naar bakboord zijn verplaatst, en een stapel kettingen (11) van de kettingbak bevindt zich net aan stuurboord van de ankerlier.
De ketting loopt ook naar voren vanaf de ankerlier, via een paar trospijpen naar de ankers (12). De omringende zeebodem bestaat uit hard krijt en grind, dus hoewel het zicht vanaf St Catherine’s Point nooit schitterend is, wordt het wrak schoongeveegd van slib en is het zicht nooit al te slecht.
We volgen onze route naar achteren, achter de ketels Londenaar’s drievoudige expansiemotor (13) staat 5-6 meter van de zeebodem. De krukas mondt uit in een intact druklager (14).
De propeller-as (15) leidt vervolgens naar achteren, ondersteund door de lagerblokken, gebogen met de overblijfselen van de schroefastunnel (16).
Ongeveer ter hoogte van de eerste boog boven de cardanas, en verschoven naar stuurboord, bevindt zich een vrachtlier (17) die ondersteboven is gevallen. Daarnaast is de stomp van de achtermast naar stuurboord uitgevallen. Het bovenste gedeelte zou van hout zijn gemaakt.
De Hampshire & Wight Trust for Maritime Archaeology (HWTMA) heeft een lopend project om de Londenaar, en meldt dat er reddingsvesten kunnen worden gevonden die vastzitten onder frames aan bakboordzijde van de cardanas. Deze kunnen echter heel goed zijn aangespoeld en op een later tijdstip zijn opgesloten, omdat het onwaarschijnlijk is dat reddingsvesten van kurk en canvas van bijna 100 jaar geleden het overleefd hebben.
Als we verder naar achteren gaan, verdwijnt de cardanas al snel onder het puin van het achterschip. Een andere vrachtlier, deze keer rechtopstaand, is net aan stuurboord gevallen (18), met een losse lierspindel verder naar buiten.
Rond naar de stuurboordzijde van het achterschip, de Londenaar's pistool (19) is een mooi voorbeeld van de 12-ponder die zo vaak op de achtersteven van koopvaardijschepen uit de Eerste Wereldoorlog werd gemonteerd.
De term "12-ponder" verwijst naar het gewicht van de afgevuurde granaat, waarbij het werkelijke kaliber van het kanon 3 inch is. Verschillende maten kanonnen die hetzelfde granaatgewicht afvuurden, werden gedifferentieerd door het gewicht van de loop en het staartstuk toe te voegen.
De Londenaar droeg het 12-ponder / 12cwt (honderdgewicht) model, een van de lichtere marinevarianten van dit kanon. Op de zeebodem ernaast liggen granaathulzen verspreid.
Aan het achterschip blijft de propeller vastzitten aan de staart van de schroefas. Hierachter het roer (20) is van de roerstijl verplaatst en ligt gekanteld tegen de achtersteven.
De bovenkant van de roerpost zou een goed punt zijn om een vertraagde SMB los te laten en op te stijgen.
WAAROM GEEN ZIGZAGGING?
DE LONDENIER, vrachtschip. GEBOUWD 1911, GEZOND 1918
GEBOUWD IN 1911 DOOR IRVINE Shipbuilding & Dry Dock Co uit West Hartlepool voor Scheepvaart Maatschappij Gylsen als Vrijhandel, werd het schip hernoemd Londenaar toen de eigendom werd overgedragen aan Lloyd Royal Belge uit Antwerpen.
In maart 1918, de Londenaar kreeg van de Franse regering de opdracht om van Calais naar Barry te varen voor orders, vermoedelijk voor het laden van vracht bestemd voor Frankrijk en het front.
In de vroege ochtendduisternis van 13 maart brak de Londenaar bevond zich voor de kust van St Catherine's Point in het gezelschap van een ander stoomschip en twee trawlers van de Admiraliteit, met een snelheid van 9.5 knopen naar de Needles.
Om de een of andere reden zigzagden de schepen niet, wat een verrassende en fatale fout was, aangezien bekend was dat er U-boten in het gebied opereerden.
Ongeveer 200 meter verderop werd een U-boot aan de oppervlakte gezien Londenaar veranderde van koers, maar het was te laat en een paar torpedo's sloegen midscheeps in.
Kapitein Sven Degryse beval de bemanning het schip te verlaten Londenaar snel zonk, maar ze nam 12 mannen van de 25 bemanningsleden mee.
De verantwoordelijke U-boot was UC71 van de Flanders Flotilla, onder bevel van Oberleutnant Walter Warzecha.
Eerder op die patrouille had Warzecha de 4257 ton wegende XNUMX ton getorpedeerd en beschadigd Saba bij Royal Sovereign Shoal op 8 maart, waarna de 5754 ton werd beschadigd Clarissa Radcliffe en de 4264 ton Savan, beide bij Anvil Point op 12 maart.
Eerder diezelfde nacht had UB59 het stoomschip van 1025 ton getorpedeerd Tweed, ook bij St Catherine's Point. LondenaarDe bemanning van het schip heeft de explosie mogelijk zelfs gezien of gehoord.
Het onderzoek van de Admiraliteit meldde dat de Londenaar was mogelijk afgetekend tegen de witte kliffen van St Catherine's Point, maar er werd geen melding gemaakt van de reden waarom het schip was mislukt
zigzaggen.
UC71 overleefde de oorlog, maar zonk in de Noordzee terwijl hij op doortocht was om zich over te geven op 20 februari 1919.
GIDS
ER KOMEN: Ga vanaf de rotonde bij knooppunt 27 van de M1 zuidwaarts op de A337 door Lyndhurst en rij verder naar Lymington. Rijd richting het stadscentrum totdat de weg een scherpe bocht naar rechts maakt, bergopwaarts naar de hoofdstraat. In plaats van de hoofdstraat in te gaan, gaat u rechtdoor en volgt u de weg bergafwaarts naar de rivier en de jachthavens.
HOE U HET VINDT: De GPS-coördinaten zijn 50 28.59N, 001 23.07W (graden, minuten en decimalen). Het wrak ligt met de boeg naar het zuidoosten.
GETIJDEN: Stilstaand water is essentieel en treedt op 25 minuten na hoogwater in Dover. Bij springtij is de speling zeer kort en kan enkele minuten later duren.
DUIKEN: Wight Geest, schipper Dave Wendes, 02380 270390.
LUCHT: TAL Scuba, Christchurch, 01202 473030. Voorwaarts duiken, Poole, 01202 677128.
INRICHTING: De New Forest is een populair toeristisch gebied, waar alle niveaus van accommodatie, van kamperen tot hotels, direct beschikbaar zijn. Telefoongesprek 01590 689000.
LANCERING De slip in de jachthaven van Lymington is getij en droogt op bij laag water.
Kwalificaties: De 39 meter diepte van de Londenaar betekent dat duikers een Deep, Advanced Nitrox of Dive Leader-kwalificatie moeten hebben.
VERDERE INFORMATIE: Admiraliteitskaart 2045, Externe benaderingen van de Solent. Admiraliteitskaart 2615, Bill van Portland naar de naalden. Ordnance Survey-kaart 196, De Solent en het Isle of Wight. Scheepswrakken aan de zuidkust van East Dorset en Wight van Dave Wendes. Kanaalwrakken uit de Eerste Wereldoorlog, door Neil Maw.
Pluspunten: Een klein gedoken wrak met een prachtige motor en kanon.
Nadelen: Kort stil water en een gebied dat niet bekend staat om zijn zichtbaarheid onder water.
DIEPTE: 35-45m
Met dank aan Dave Wendes, Derek Bridle, Jay, Dave Robbins, HWTMA.
Verscheen in DIVER januari 2012
