Deze trawler diende in de twee wereldoorlogen, zowel als escorte als als mijnenveger, en is een aantrekkelijk duikvoorstel bij het goede zicht voor de kust van Donegal, zegt JOHN LIDDIARD. Illustratie door MAX ELLIS
WIJ GAAN OVER de Ierse Zee naar Ierland voor een ander wrak bij Malin Head, de Fleetwood-trawler Willem Mannell. Hoewel het wrak voor de kust van Donegal ligt, is de gemakkelijkste duiktoegang vanuit Portstewart in Noord-Ierland.
Lees ook: Malin Head, de wrakduikmagneet van Ierland
Toen ik dook op de Willem Mannell, het schot was bij de boeg, dus daar begint onze tour (1).
De boeg helt iets naar bakboord, waarbij het bakboordanker ontbreekt en het stuurboord nog op zijn plaats zit. Sommige rompplaten boven de waterlijn zijn weggerot en de romp is bedekt met een mengsel van gele en witte dodemansvingers, anemonen en hydroïden; geen ongebruikelijke bedekking voor een wrak, maar erg mooi vanwege het doorgaans goede zicht.
In het midden van het dek bevindt zich een kleine ankerlier (2). Daarachter is het houten terras weggerot, zodat er alleen ribben overblijven die de toegang naar binnen belemmeren. Aan weerszijden bevinden zich paren meerpalen en vervolgens, over het dek, de verhoogde V van een spatscherm (3).
De Willem Mannell werd gebouwd als een trawler van de Admiralty Castle-klasse, die dienst deed als escortetrawler in de Eerste Wereldoorlog en vervolgens als mijnenveger tijdens de Tweede Wereldoorlog. Misschien was het deze dienstgeschiedenis die leidde tot lokale geruchten dat het schip een mijnslachtoffer was uit een van de twee oorlogen.
De Castle-klasse was een productief ontwerp en het mijnslachtoffer uit de Eerste Wereldoorlog Benton kasteel uit Dartmouth te zien Wraktocht 117 (oktober 2008). Echter, in tegenstelling tot de Benton kasteel Willem Mannell overleefde beide oorlogen en bevond zich bij de vissersvloot van Fleetwood toen hij zich op de rotsen bij Glengad Head bevond.
Bij het volgende tij drijvend, de Mannell zonk langzaam terwijl hij werd gesleept door de begeleidende trawler Gava, dus de schade aan het wrak is beperkt tot die van de diepe golf van Atlantische stormen, en de romp is redelijk intact. Het wrak ligt met de boeg naar de kust gericht.
Achter de boeg is het dek gedaald, zodat de bakboordzijde vrijwel gelijk ligt met de zeebodem. Aan weerszijden van het dek zijn trawlgalgen te zien (4), met de bakboordgalg rechtop en de stuurboord over het dek ingeklapt.
Als we even teruggaan naar de boeg, bieden de openingen tussen de rechtopstaande steunen van het dek een zicht naar binnen, verlicht door licht dat door talloze gaten in de romp en het dek naar binnen druppelt.
Het gerucht gaat dat hier een enorme kreeft leeft, maar ik heb hem niet gevonden.
Als we weer naar achteren draaien, wordt een kabelrol op het dek om de luikhoofd naar het ruim gewikkeld (5). Ik vermoed dat dit het visruim was, het visruim lag verder naar achteren.
Vervolgens bevinden zich een paar nokken in het midden van het dek (6), onderdeel van de uitrusting voor het hanteren van netten, en een kenmerk dat vaak wordt aangetroffen op wrakken van trawlers. Deze worden gevolgd door nog een luikhoofd dat zich boven het visruim had kunnen bevinden.
De lijn van het dek wordt dan onderbroken door een trede naar boven en een grotere trede naar beneden, waarbij een gedeelte met een kleiner luik boven het hoofdniveau staat.
Wanneer de Willem Mannell dreef, zou dit onderdeel van het hoofddek zijn geweest. Het grootste deel van het hoofddek is echter ingestort, waardoor dit gedeelte erboven blijft staan. De sleeplier (7) is verder opgetild ten opzichte van het hoofddek, maar lang niet ver genoeg om verticaal te zijn. Alle kabels zijn gewikkeld, zoals de Willem Mannell was niet aan het vissen toen ze in de problemen kwam.
Achter de trawllier bevindt zich de plaats waar het stuurhuis van een trawler uit de Castle-klasse zou hebben gestaan, iets verhoogd en gedeeltelijk naar achteren boven de ketel. Het enige dat op het dek overblijft zijn een paar rechtopstaande ribben.
Net buiten de bakboordzijde van het wrak, een vlak gedeelte met gekruiste ribben (8) Mogelijk maakte het deel uit van de stuurhuisvloer.
De enkele ketel (9) is intact op een paar gaten in de buitenkabel na, en vult de breedte van de romp.
De stoommachine met drievoudige expansie (10) bevindt zich direct achter de ketel en is verder naar bakboord gevallen, grotendeels begraven in puin.
Een sleepnet (11) vastzit aan de stuurboordzijde van de romp. Dit is een recenter nylon net, duidelijk vervuild en verloren gegaan op het wrak sinds de Willem Mannell zonk, en maakte geen deel uit van het vistuig van de oorspronkelijke trawler.
De achterste trawlgalgen zijn beide gevallen. De stuurboordgalg bevindt zich op de zeebodem aan bakboord, terwijl de bakboordgalg (12) eenvoudigweg naar buiten is gevallen vanuit zijn positie aan de rand van het dek.
Achter de machinekamer ondersteunt een ander kort dekgedeelte een rechtopstaand mastgedeelte (13), waarbij het bovenste deel van de mast aan bakboordzijde van het wrak ligt.
Net als bij de boeg is dit deel van het dek gedaald, zodat het achterschip iets hoger staat, met een sterkere slagzij naar bakboord.
Het dek en een deel van de rompbeplating zijn weggerot, waardoor een grotendeels open raamwerk overblijft. Deze is net als de boog bedekt met dodemansvingers, anemonen en hydroïden.
Het stuurkwadrant (14), de bron van de Willem Mannell’s wee, is recht vooruit uitgelijnd. Het laatste wrakstuk aan de achterkant van het wrak is de gebogen achterstevenrail (15), op de zeebodem gevallen.
Met een diepte van slechts 29 meter en een lengte van net geen 38 meter hebben de meeste duikers tijd om een paar luie lengtes van de duik te doen. Mannell zonder al te veel decompressie te ondergaan.
Bij normaal helder zicht zal het verplaatsen van de shotlijn naar de opstijging eenvoudig zijn. Het volhouden op decompressiediepte in de vloedgolf kan echter zowel ongemakkelijk als riskant zijn, dus een uitgestelde SMB wordt aanbevolen als er langere stops gepland zijn.
ZORGLOOS NA 33 JAAR
WILLEM MANNEL, trawler/mijnenveger. GEBOUWD 1916, GEZOND 1949
VERnoemd naar de partner van een kwartiermeester die aan boord van de HMS diende Overwinning met Nelson bij Trafalgar, de Willem Mannell werd in 1916 voor de Royal Navy in Middlesbrough gebouwd als een stalen trawler van de Castle-klasse en op 2 juni 1917 te water gelaten als escortetrawler. schrijft Kendall McDonald.
Ze overleefde de oorlog en werd in 1920 in Milford Haven op een veiling verkocht om haar burgerleven als visserij te beginnen.
Geregistreerd in Londen met het visnummer LO370De stoomtrawler van 276 ton was 125 voet lang, met een breedte van 23 voet en een diepgang van 12 voet. Ze werd aangedreven door een driecilindermotor van 61 pk en het 12-ponder kanon was verwijderd. Maar ze was nog niet klaar met de oorlog.
Op 10 juni 1940 vorderde de Admiraliteit de Willem Mannell en veranderde haar in een mijnenveger, waarbij ze een maandelijks huurtarief van £ 80 betaalde aan haar eigenaren, de Boston Deep Sea Fishing & Ice Co uit Fleetwood.
Na het overleven van haar tweede oorlog, de Mannell keerde in november 1945 terug naar de civiele visserij. Drie jaar later werd ze verkocht aan J Marr & Son uit Fleetwood voor £ 12,500, en viste ze op de gronden ten westen van Schotland onder haar schipper, Reuben J Melhuish, en 13 bemanningsleden.
In februari 1949 verliet ze Fleetwood met de trawler Gava en was ze aan het vissen op de gronden van St. Kilda toen stormwaarschuwingen beide trawlers ertoe brachten voor anker te gaan in een kleine baai nabij Glengad Head, Donegal, aan de noordkust van Ierland.
Tijdens het vissen had kapitein Melhuish ontdekt dat zijn stuurinrichting vastzat, maar dit kon gemakkelijk worden verholpen door het stuur een kleine draai in de omgekeerde richting te geven.
De volgende dag, 4 februari, om vier uur 's ochtends leek het weer voldoende verbeterd te zijn om weer te gaan vissen, en kapitein Melhuish gaf opdracht het anker te hijsen. Vervolgens verhoogde hij zijn snelheid van “langzaam” naar “half vooruit”, en zette het stuur hard naar voren.
Zijn stuur was echter opnieuw vastgelopen en hij maakte slechts een kleine bocht naar bakboord. Voordat hij de motor kon stoppen, raakte het schip de rotsen en bleef daar naar bakboord varen, ondanks dat de motor enkele minuten op volle kracht achteruit draaide.
De bemanning verliet het schip in de boot, roeide naar de Gava en stapte aan boord. Twee uur later gingen de kapitein en de hoofdwerktuigkundige terug en troffen het visluik vol zeewater aan, hoewel de machinekamer droog was.
Om 12.15 uur de Mannell gelicht, kantelend naar bakboord, bij opkomend tij. De trawler haalde water binnen en viel bij de kop neer, maar de Gava probeerde haar naar een nabijgelegen strand te slepen.
Om 3 uur eindigde dit bod toen de drassige trawler met geweld naar bakboord draaide en bij de kop zonk in "14 vadem water".
Kapitein Melhuish kreeg zware kritiek van de Admiraliteitsrechtbank die in augustus 1949 werd gehouden vanwege zijn "gebrek aan zeemanszorg", omdat hij na de stranding geen poging had gedaan om stoom te behouden en de pompen te bedienen. Zijn certificaat werd voor zes maanden geschorst.
GIDS
ER KOMEN: Norfolkline Irish Sea Ferry Services, Liverpool (Birkenhead) naar Belfast, 0844 499 0007. Neem vanuit Belfast de M2, A26 en A2 naar Portstewart.
HOE U HET VINDT: GPS-coördinaten zijn 55 18.410N, 007 04.500W (graden, minuten en decimalen). Het wrak ligt over het tij met de boeg richting de kust
GETIJDEN: Stilstaand water is essentieel en valt samen met hoog- of laagwater in Belfast.
DUIKEN, LUCHT & ACCOMMODATIE: Waterliefhebbers, 0287 0832584.
Kwalificaties: Op een diepte van 29 meter ligt de Willem Mannell is bij uitstek geschikt voor de gemiddelde spreiding van kwalificaties op een clubreis.
LANCERING: Er is een openbare slip in de haven van Portstewart.
VERDERE INFORMATIE: Admiraliteitskaart 2811, Slaaphaven naar Lough Foyle. Admiraliteitskaart 2798, Lough Foyle tot Sanda Island inclusief Rathlin Island. Scheepswrakindex van Ierland, door Richard en Bridget Larn. Ierse wrakken online door Randall Armstrong.
Pluspunten: Een mooie trawler die gemakkelijk te navigeren is bij doorgaans uitstekend zicht. Een ideaal wrak voor duikers die onlangs voor deze diepte zijn gekwalificeerd.
Nadelen: Zelfs bij zwak water kan er een behoorlijke golf ontstaan als gevolg van een grote vloedgolf.
DIEPTEBEREIK: 20-35m
Met dank aan Richard Lafferty.
Verscheen in DIVER mei 2010
