Soms zijn de vergeten wrakken een geweldige optie – en dan heb je ze tenminste voor jezelf. Deze stoomboot voor de kust van Sussex is daar een goed voorbeeld van, zegt JOHN LIDDIARD. Illustratie door MAX ELLIS
DE TOUR VAN DEZE MAAND is een van de minder gedoken wrakken buiten Littlehampton, maar het stoomschip van 1552 ton Ramsgarth is een leuke kleine duik, en zeker de moeite waard om te bekijken als je afwijkt van de gebruikelijke verdachten. Met een diepte van 29 meter in een hoogwatervallei bevindt het zich op een ideale diepte voor de meeste duikclubs.
Onze tour begint op de kapotte romp (1), want hier viel het schot toen schipperteam Vernon en Daniel Parker het over de kant gooiden.
Ik vergeet wie aan het roer en de echolood stond en wie op die dag daadwerkelijk het schot gooide. Het doelwit waren de ketels geweest, maar die zijn uit het wrak gerold en het schot dat op een van de gaten bleef hangen, verviel in de romp, in plaats van op de ketels te worden gesleept.
De Ramsgarth werd aan boord gebracht en tot zinken gebracht UB39, dat op de stuurboordzijde tot stilstand komt voordat het instort.
De romp steekt op dit punt slechts een paar meter boven de zeebodem uit, dus een snelle overtocht eroverheen zal de dek- of kielzijde van het wrak onthullen zonder al te veel tijd te verspillen.
Aan de dekzijde een set ketelsteunen (2) onder de romp vandaan steken. Net achter deze, de top van de Ramsgarth‘stoommachine met drievoudige expansie (3) steekt ook uit. De twee ketels (4) zijn verder uitgerold, met de een tegen de ander ingeklemd.
Daarbuiten de montagebeugels (5) uit de tweede ketel steekt hij net uit de grindzeebodem.
Verderop is het laatste identificeerbare wrakstuk het dakraam (6) en ventilatieluiken van boven de machinekamer.
Als we teruggaan naar het hoofdgedeelte van het wrak, is er een pauze net achter de motor (7), waardoor het onderste deel van de motor en de krukas zichtbaar zijn onder de boog van de romp, en een beperkte penetratie wordt geboden voor degenen die er echt onder willen kronkelen.
De schroefas, net uit de breuk, eindigt bij een flens waar de bouten zijn gescheurd. Een paar meter verder gaat de schroefas verder (8) met het achterste deel van het wrak. Na een paar secties verdwijnt het in het resterende deel van de cardanastunnel (9). Deze zou langs de kiel in de bodem van de achterste ruimen hebben gelopen.
Met het wrak aan stuurboord gevallen, de twee lieren (10) die dienst zouden hebben gedaan als de achterste ruimen rusten nu in de afgeplatte romp, net aan stuurboord van de schroefastunnel.
Tussen de lieren zit de zware plaat met holle ring die de mast zou hebben ondersteund. De mast (11) ligt achter de tweede lier en wijst schuin van het wrak af.
Het achterschip blijft meer intact, kantelt aan de stuurboordzijde met het dek niet helemaal rechtop, en stijgt tot 24 meter boven de 29 meter zeebodem. Er is meer ruimte voor een kijkje binnenin dan er bij de motor was.
De houten planken van het dek hebben het opmerkelijk goed overleefd, met enkele bolders (12) aan weerszijden en een groot stuurkwadrant (13) bijna het laatste deel van het dek vullend.
Onder het achterschip ontbreekt het roer en ook de propeller. Het enige dat overblijft is de staart van de schroefas (14).
We gaan nu weer vooruit, over de achterste ruimen naar de stuurboord- en dekzijde van het wrak (15)en steek vervolgens de opening terug naar het voorste deel door de ketels (4). Om bij slecht zicht te helpen, een groot gedraaid deel van de romp (16) overbrugt het grootste deel van de kloof.
Vóór de ketels staat een kleinere ezelketel (17) is ook uit het wrak gevallen en waarschijnlijk een stukje naar voren gerold, omdat hij dichter bij de lieren staat (18) die de voorste ruimen bedienen dan voor de hoofdketels.
Tussen de lieren bevindt zich een mastvoet vergelijkbaar met die tussen de achterste ruimen, maar er is geen spoor van de bijbehorende mast.
Het voorste deel van de romp is omgevallen zodat er geen opening meer is tussen romp en zeebodem. Dit gedeelte is ook meer intact dan verder naar achteren, met minder gaten in de rompplaten.
We bevinden ons nu in de slotfase van de tour aan de boeg. Net als het achterschip is de boeg naar stuurboord gekanteld, zodat het dek bijna rechtop staat en reikt tot 24 meter. De houten dekplanken blijven, net als het achterschip, grotendeels intact. Er is een grote ankerlier (19) in het midden van het dek, en paren bolders aan weerszijden.
Benedendeks is er gemakkelijke toegang tot het voorschip (20), hoewel verderop de opstaande ribben iets te dicht bij elkaar staan.
Vanaf de ankerlier worden de ankerkettingen strak gespannen door de bakboord- en stuurboordkabels, waarbij beide ankers strak op hun plaats tegen de romp zitten (21).
De bovenste bakboordrand van de boeg is een goed punt om een vertraagde SMB los te laten, zodat hij een driftige opstijging kan maken en voor decompressie kan zorgen.
Fatale daad van vriendelijkheid
RAMSGARTH, vrachtstoomschip. GEBOUWD 1910, GEZOND 1916
HET RAMSGARTH, een kleine, ongewapende, Britse schoenergetuigde stoomboot van 1552 ton, werd in 1910 in Middlesbrough gebouwd. Ze deed haar uiterste best om te ontsnappen aan de zinking door een van de eerste U-boot-toppers van de Eerste Wereldoorlog, Oberleutnant Wilhelm Furbringer, die toen het bevel voerde over UB39, schrijft Kendall McDonald.
Maar op 5 november 27 om vijf uur 's ochtends, terwijl hij twaalf kilometer ten zuiden van Worthing Pier was, kwam kapitein Tom Appleton van de Ramsgarth maakte de fout door te proberen een ander klein Brits schip te helpen waarvan hij zag dat het in de problemen zat.
Ramsgarth reisde in waterballast vanuit Cardiff en Brixham naar de Tyne. Door hun verrekijker zagen Appleton en zijn tweede officier, Percy Walke, een schip stoom afblazen en haar reddingsboten laten zakken.
Eén reddingsboot trok weg van het schip, wat Appleton ertoe bracht dichterbij te komen. Hij stond op het punt deze koerswijziging te bevelen toen hij het voorste deel van een onderzeeër achter het andere schip naar buiten zag steken. Dus stuurde hij zijn motoren vol vooruit en vertrok zo snel als hij kon.
Hij liet het te laat achter. Furbringer opende het vuur en een van de granaten raakte de Ramsgarth aan haar stuurboordzijde. Appleton realiseerde zich dat hij geen kans had om te ontsnappen en gaf zijn schip opdracht om naar de boten te gaan en zijn 19 bemanningsleden om naar de boten te gaan.
Furbringer gaf vervolgens opdracht aan een boardinggezelschap van zijn U-boot om bommen op de boot te plaatsen Ramsgarth. Nadat deze waren ontploft, duurde het slechts een paar minuten voordat het schip zonk.
De Duitsers lieten de bemanning gaan en later die dag roeiden ze veilig Worthing binnen.
Kapitanleutnant Furbringer overleefde de oorlog, nadat hij op 19 juli 1918 tijdens een dieptebom gevangen was genomen en voor de kust van Durham tot zinken was gebracht. UB110.
GIDS
ER KOMEN: Zie de kaart op de Onze Joy-website. Boten liggen afgemeerd op het ponton ten oosten van de rivier, waar de weg langs de rivier en de kustweg samenkomen, bij het Nelson Hotel.
HOE U HET VINDT: De GPS-coördinaten zijn 50 40.030N, 000 23.639W (graden, minuten en decimalen). De boeg wijst ten noorden van het noordwesten.
GETIJDEN: Slank water is bij hoogwater Littlehampton.
DUIKEN: Onze vreugde, schippers Daniel en Vernon Parker.
LUCHT: Duikdiensten met uitzicht op de oceaan, Lancering, Mulberry-duikers, Selsey.
INRICHTING: B&B in het Nelson Hotel, gunstig gelegen naast het charterbootponton, 01903 713358.
Kwalificaties: Op een diepte van 29 meter ligt de Ramsgarth is bij uitstek geschikt voor de gemiddelde spreiding van kwalificaties op een clubreis.
LANCERING: De dichtstbijzijnde slip is bij Littlehampton.
VERDERE INFORMATIE: Havenmeester, 01903 721215. Admiraliteitskaart 1652, Selsey Bill tegen Beachy Head. Ordnance Survey-kaart 197, Chichester en de South Downs, Bognor Regis en Arundel. Duik Sussex, door Kendall McDonald. Mole Valley SAC.
Pluspunten: Het ligt gunstig dicht bij Littlehampton, en het is onwaarschijnlijk dat er andere duikers op het wrak zijn die een tussenstop maken bij het Lyness Museum.
Nadelen: De ingestorte romp is niet bijzonder interessant.
DIEPTEBEREIK: 20-35m
Met dank aan Daniel en Vernon Parker, Tim Walsh en Mole Valley SAC.
Verscheen in DIVER april 2010
