Deze kleine achtbaan ligt in Strangford Lough en er kan bij elk getij gedoken worden, zegt JOHN LIDDIARD. Illustratie door MAX ELLIS
ONZE WRAK TOUR DEZE MAAND is een leuke kleine achtbaan met de klassieke lay-out van de motor achterin, die vanaf het begin tot het einde van het Steam-tijdperk weinig veranderde.
Gelegen net buiten Strangford Lough, maar vrij van stroming, ligt de Bangor zorgt voor een gemakkelijke duik zonder dat u zo ver in de boot hoeft te reizen.
Onze tour begint op de stomp van de schroefas (1), die uit de achterkant van de motor komt. Dit is waar de boei meestal wordt vastgebonden.
De tweecilinder compound-stoommachine (2) is naar bakboord gevallen, maar is verder intact. Zelfs toen drievoudige expansiemotoren gemeengoed werden op grotere schepen, werden nog steeds veel kustvaarders gebouwd met de minder efficiënte tweecilindermotoren, omdat ze minder ruimte in beslag namen.
Voor dezelfde totale lengte van het schip kon het ruim een paar meter langer zijn, en de toegenomen honger naar steenkool was niet van cruciaal belang op korte kustreizen.
Vóór de motor, de ketel (3) ligt op gelijke hoogte met, maar enigszins scheef ten opzichte van, de lijn van de kiel.
De romp is door het gewicht van de lading portlandsteen naar buiten ingestort en het dek is dienovereenkomstig naar beneden gevallen.
Een sectie van coaming (4) vanuit het grotere achterruim loopt het wrak gedeeltelijk over het wrak en naar voren langs de bakboordzijde, waar het dek intact blijft.
In het midden van het ruim, de grote blokken steen (5) zijn opgestapeld op een hoop die een paar meter boven de 31 meter hoge zeebodem uitsteekt en een kunstmatig rif van natuursteen vormt binnen het rif van staal dat door het wrak is ontstaan.
Verdergaand langs de bakboordzijde van het wrak worden het dek en de romp afgebroken tot op de zeebodem voor het voorste deel van het ruim (6). De romp gaat dan verder tussen de ruimen, waar de mast en het lierwerk zich zouden hebben bevonden. Een vrachtlier (7) is naar voren gekanteld en de mast ligt gedeeltelijk ingegraven aan stuurboord.
De komst voor het kleinere voorwaartse ruim (8) is intact, met een omringend dekgedeelte, hoewel omhoog geduwd door de stapel stenen blokken in het ruim, en aan de voorkant vastgehouden door een schot.
Het boegdek is grotendeels verdwenen, met de ankerlier (9) naar achteren en ondersteboven gekanteld.
Er is wat puin van het dek gevallen en de bakboord- en bovenste platen van de boeg zijn helemaal omgebogen (10) om een kleine doorsteek achter te laten. Een lichte schuurplek bij de boeg (11) geeft een maximale diepte van 32 meter.
Terugkerend langs de stuurboordzijde is de romp minder intact. Een visnet (12) is met de vrachtlier naar de stuurboordzijde van de romp gesleept.
Misschien veroorzaakte de trawlvisserij een deel van de schade aan de boeg, of mogelijk was het bergingsschade terwijl de Bangor rustte op de rotsen. Of misschien is de schade veroorzaakt door de oorspronkelijke botsing met de rotsen, of toen de Bangor in dieper water terechtgekomen.
De romp aan bakboordzijde van het ruim ligt begraven onder stapels stenen blokken die over de kapotte rompplaten zijn uitgespuugd (13).
Voorbij het ruim, de stuurboordzijde van de romp naar het achterschip (14) is bijna loodrecht op de hoofdlijn van het wrak naar buiten gedraaid.
Dit brengt mij ertoe te denken dat de Bangor kwam uiteindelijk met het achtersteven als eerste tot rust en scheurde de stuurboordzijde weg terwijl de rest van de romp naar achteren doorging. Er is weinig te zien aan stuurboord en onder de plek waar de motor is gevallen (15).
Bij elk wrak dat zo beschadigd is, is het de moeite waard om verder te zoeken naar meer puin. Buiten het havenkwartier staan een paar bolders (16) vanaf het achterdek. Dan, een paar meter verder, bijna in lijn met de kiel, staat het zwaar gebogen roer (17).
Verderop maakt de zandige zeebodem plaats voor een vlak rifgebied (18), met enkele wrakstukken. Verwacht niet meer; de motor was achterin gemonteerd, dus dat is het wel zo'n beetje.
Een boei die aan de schroefas of de motor is vastgemaakt, moet gemakkelijk genoeg te vinden zijn voor de opstijging en eventuele noodzakelijke decoratie.
LOT IN STEEN GEGOTEN
HET Bangor, steendrager. Gebouwd in 1894, GEzonken in 1934
Ze bouwden haar van staal op de bowlingbaan van Scott & Sons in 1894. Ze werd uiteindelijk 147 voet lang, met een straal van 22 voet, en trok minder dan 9 voet. Haar geringe diepgang zou haar echter niet redden toen ze veertig jaar later op een rots sloeg in het Strangford Lough in County Down. schrijft Kendall McDonald.
Maar ze hadden het kleine schip goed gebouwd. Ross & Duncan uit Glasgow waren verantwoordelijk voor de montage van haar machines.
Haar enkele schroef werd aangedreven door een tweecilinder compoundmotor van 67 pk die achterin was geplaatst, met een enkele ketel. Door de indeling had ze voldoende ruimte in haar ruimen.
Eigenaar Stephen Gray was tevreden en was vaak te zien terwijl hij zijn stoomboot van 340 ton bestudeerde op haar ligplaats in de haven van Beaumaris, op Anglesey aan de overkant van de Menai Strait van Bangor, waaraan ze haar naam ontleende.
Niet dat meneer Gray veel tijd had om naar haar te kijken, want hij werkte Bangor moeilijk de komende veertig jaar.
In 1930 had hij een samenwerkingsverband gevormd met de steengroevebedrijven in Portland Bangor maakte regelmatig ritten, eerst in ballast naar Portland, en daarna zwaar beladen met Portlandsteen naar vaste klanten in de bouwsector.
Haar laatste reis op 26 februari 1934 volgde dit patroon. Ze ging eerst naar Portland en, eenmaal vol stenen, via Strangford Lough naar Belfast. Ze arriveerde in dikke mist en raakte Butter Pladdy Rock, vlakbij Ballyquinton Point.
Aanvankelijk bleef ze vastzitten, maar het tij kwam op en het gewicht van haar lading zorgde ervoor dat haar kiel krom stond en dat ze snel water binnenhaalde. De kapitein en zijn bemanning wachtten niet en gingen naar hun boot.
Ze waren wijs. De Bangor dreef van de rots, maar kwam niet ver voordat ze snel in diep water zonk. De stenen blokken in haar ruim drukten haar vast op de zeebodem op wat de lokale bevolking omschreef als “meer dan 100 meter”.
GIDS
ER KOMEN: Norfolkline Irish Sea Ferry Services, Liverpool (Birkenhead) naar Belfast, 0844 499 0007. Neem vanuit Belfast de A20 naar Portaferry.
HOE U HET VINDT: De Bangor ligt met boeg naar het noorden op GPS 54 19.706N, 5 26.602W (graden, minuten en decimalen). Lokale duikers laten vaak een kleine boei aan de motor vastzitten.
GETIJDEN: De Bangor er kan gedurende het hele tij gedoken worden. Een beetje stroming helpt vaak om het slib op te ruimen.
DUIKEN, LUCHT & ACCOMMODATIE: DV-duiken, 02891 861686 / 464671.
Kwalificaties: Een comfortabele diepte voor een PADI Geavanceerd open water / BSAC Sports Diver, en een ideale diepte om het meeste uit nitrox te halen.
LANCERING: Boten kunnen te water worden gelaten bij de veerbootsteiger in Portaferry, maar er moet op worden gelet dat de veerboot niet wordt gehinderd.
VERDERE INFORMATIE: Admiraliteitskaarten 2156, Strangford Lough en 2093, Zuidelijke benaderingen van het Noordkanaal. Scheepswrakindex van Ierland, door Richard en Bridget Larn. Ierse wrakken online door Randall Armstrong.
Pluspunten: Handig voor het plannen van een dag samen met een duik in het buitenwater van Strangford Lough.
Nadelen: Een kleine achtbaan kan een beetje druk aanvoelen als er een volle boot met duikers op afdaalt.
DIEPTEBEREIK: 20-35m
Met dank aan David Vincent, Tony Vincent en Steve Phillips.
Verscheen in DIVER juli 2009
