Deze grotendeels intacte stoomboot was tijdens het laatste jaar van de Eerste Wereldoorlog het slachtoffer van een U-boot bij Devon en vormt een interessante uitdaging, zegt JOHN LIDDIARD. Illustratie door MAX ELLIS
ENIGE VERWARRING IN HET VERLEDEN heeft ertoe geleid dat het wrak op deze locatie is geïdentificeerd als het Elsa, en het wrak bij de Elsa's positie geïdentificeerd als de Grootham. Echter, de Elsa is positief geïdentificeerd als het andere wrak, en het wrak op deze positie komt overeen met de omvang, de techniek en de schade die het wrak heeft opgelopen Grootham, dus Grootham het is. De wrakken liggen minder dan een derde van een zeemijl uit elkaar.
Onze tour begint aan de voorkant van de midscheepse bovenbouw (1) op een diepte van 36 meter, waar het intacte achterstevengedeelte van het wrak plaats maakt voor het kapotte ruim nummer 2. Om het hele wrak te zien, gaat onze route eerst naar de boeg, omdat dit het diepste deel van onze duik vereist, namelijk het oversteken van het ruim.
Volg vanaf de bakboordzijde van de bovenbouw de kapotte romp naar beneden en naar voren (2), waar de maximale diepte 48 meter zal bedragen.
Het puin kan dan worden gevolgd langs het ruim en naar de stuurboordzijde, waar het dek en de ruimkammen naar beneden in het ruim worden gedraaid. (3).
Opnieuw stijgend naar het algemene niveau van het hoofddek op 44 meter hoogte, staat het onderste gedeelte van de voorste mast een paar meter boven het dek tussen de ruimen (4), met een enkele begeleidende vrachtlier direct voor de mastvoet.
Achter de mast bevindt zich een klein luik met aan weerszijden gebogen leuningen, en de gebroken stomp van een ladder bungelt in het ruim eronder.
De kop van het voorste ruim is in de achterste stuurboordhoek gespleten (5), maar de kloof is slechts een meter of zo, en gemakkelijk genoeg om over te steken, zelfs bij slecht zicht.
Het ruim is gevuld met fijn slib van de rivier de Dart, weg van de splitsing gelegen.
Vóór het ruim, met anemoon gepleisterde treden (6) leiden naar het voorschip en het boegdek op 40 meter hoogte.
Tussen de treden leidt een open deur naar binnen, maar met het fijne slib dat het gebied domineert, zou binnenkomen een verkenning zonder zichtbaarheid betekenen.
De reling langs de zijkanten van de boeg en aan de achterkant van het voorschip is opmerkelijk intact, met kleine openingen zodat de bemanning touwen over paren bolders kon vastmaken. In het midden van het dek bewaakt een naar achteren gerichte cuddy een luik eronder (7).
Vóór dit bevindt zich een ankerlier, compleet met remhendels, en vervolgens een kleine boortoren om ankers op het dek te hijsen (8). Het stuurboordanker ontbreekt, hoogstwaarschijnlijk begraven in het slib op 50 meter, maar het bakboordanker zit nog steeds strak in de kluispijp.
Om terug te keren naar het achterste deel van het wrak volgt onze route de bakboordzijde van het achterdek (9), langs paren bolders totdat de breuk in de romp naar beneden wegvalt.
Volg dan de kapotte bakboordzijde van houvast nummer 2 (10) en achterwaarts naar het schot naar het stokruim.
In plaats van onmiddellijk naar het dek te stijgen, is het nu tijd om een duiklamp door de gaten in het schot te laten schijnen (11) om de uiteinden van de ketels te bekijken.
Als je nu naar het bootdek gaat, zie je gebogen boortorens van reddingsboten die op het dek zijn gevallen (12).
Daarachter zorgt een open luik voor doorzwem boven de ketels. Het is slibachtig, maar door de schade aan de romp en het schot is deze hut niet volgelopen met spullen, dus er is een kans om je hoofd naar binnen te steken en de ketels beneden te zien.
Achter deze hut een ovaal gat (13) zou de trechter hebben ondersteund. Aan weerszijden zouden schuine ribben een houten bovendek of een luifel hebben ondersteund.
Het volgende naar achteren bevindt zich het kasachtige ventilatieluik boven de machinekamer (14). De motorruimte is goed dichtgeslibd, hoewel hieronder enkele delen van de bovenkant van de motor zichtbaar zijn.
Een andere mooie, intacte reling loopt over de achterkant van het bootdek (15)Vervolgens leiden trappen aan weerszijden naar het hoofddek (16) op 44m. Het gedeelte van het dek dat naar ruim nummer 3 leidt, bestaat uit open ribben, dus misschien was het oorspronkelijk een houten dek dat nu is weggerot.
Naast het ruim komt het stalen dek weer terug en is redelijk intact. Het ruim is gevuld met fijn slib.
Tussen de ruimen overspannen twee vrachtlieren het dek, met daartussen een mastvoet (17). Aan weerszijden bevinden zich paren meerpalen.
Het achterste ruim nummer 4 is op dezelfde manier gevuld met slib. Vervolgens leiden treden aan weerszijden (18) naar het achterdek.
Luiken naast de treden leiden naar zeer goed dichtgeslibde hutten waar u direct geen zicht heeft, zoals in het voorschip.
In plaats van de trappen op te gaan (18), of voor degenen die het niet erg vinden om tegen het einde van de duik wat meer diepte te hebben, is dit het moment om een korte excursie naar de propeller en het roer te maken (19) op een maximale diepte van 51 meter tot aan de zeebodem, hoewel er van deze diepte een paar meter afgeschaafd zou kunnen worden.
Het roer staat iets naar bakboord. Het achterschip oplopen langs een intacte reling naar 40 meter, een stuurstang (20) bevestigd aan de bovenkant van de roerstijl wordt eveneens naar bakboord gedraaid.
Langs het midden van het dek een kleine doos met schuin deksel (21) is de munitiekluis voor de Grootham's 12-ponder kanon. Een naar achteren gerichte knuffel bewaakt een luik beneden.
De verstevigde doos van het kanonplatform (22) is intact, met de stomp van de geweerpin in het midden, maar er is geen teken van het pistool, dat vermoedelijk is geborgen.
De nabijgelegen reling is een ideaal punt om een vertraagde SMB los te laten en op te stijgen om te decomprimeren.
GECOALD EN GAT
HET GROOTHAM, gewapend stoomschip. GEBOUWD 1890, GEZOND 1918
DE KLEINE BRITSE VAN 2338 TON schoenergetuigde stoomboot Grootham verliet Grimsby op 16 januari 1918. Haar orders waren om haar lading van 3100 ton steenkool naar Blaye, nabij Bordeaux, te vervoeren. schrijft Kendall McDonald.
Hoewel de Grootham werd beschreven als “gewapend” – er was een 12-ponder kanon op haar achtersteven en twee scheepsschutters om het te bedienen – haar meester Robert Harrison was erg blij dat zijn schip ook onder de bescherming stond van vele andere kanonnen. Deze bevonden zich aan boord van de Royal Navy-escortes van het kleine konvooi waar hij zich bij voegde zodra hij de haven verliet.
Hij zou minder blij zijn geweest als hij had geweten dat, zodra het konvooi zes dagen later Start Bay begon over te steken, de schepen werden opgemerkt door een U-boot die bij Dartmouth wachtte om al het verkeer dat die haven gebruikte, tot zinken te brengen.
Oberleutnant Theodor Beber, commandant UB31, vond het gemakkelijk om dat konvooi op de ochtend van 22 januari bij te houden.
Het bestond voornamelijk uit oude schepen die, hoewel ze met hun topsnelheid reisden, langzaam vorderden.
De Grootham was een van de oudste van allemaal, hoewel verre van de langzaamste. Ze was gebouwd op de Hartlepool-werf van W Gray & Co en in april 1890 te water gelaten Bussora.
Het 290 voet lange schip, met een breedte van 38 voet, kreeg een nieuwe naam Grootham datzelfde jaar, toen ze werd gekocht door de rederij Coombes, Marshall & Co.
Er werd hard gewerkt, maar haar drievoudige expansiemotoren gaven haar een topsnelheid van 9 knopen, die ze urenlang kon volhouden. Toen de oorlog uitbrak, kreeg ze de signaalletters LORP.
Om 1.55 uur bracht Bieber, met het konvooi vijf kilometer ten zuidoosten van Dartmouth, de onderzeeër naar periscoopdiepte en vuurde zijn beide boegtorpedo's af. De torpedo aan bakboord ging naast het konvooi, maar de torpedo aan stuurboord raakte Grootham in het achterste gedeelte van ruim nr. 2, waarbij grote schade werd aangericht.
Toen zijn schip zwaar begon te slingeren, beval kapitein Harrison zijn gemengde bemanning van 26 (17 Britten, twee Russen en zeven Arabieren) en de twee kanonniers naar de boten. Zeven stierven toen het schip 35 minuten later zonk.
De marineschepen begonnen onmiddellijk met diepteaanvallen, maar Bieber en zijn bemanning ontsnapten met weinig meer dan een lichte trilling.
GIDS
ER KOMEN: Vanaf de M5 en vervolgens de A38 gaat u linksaf de A380 en de A3022 op richting Torquay.
HOE U HET VINDT: De GPS-coördinaten zijn 50 18.284 N, 003 30.422 W (graden, minuten en decimalen). De Grootham ligt aan de overkant van het tij met de boeg net ten zuiden van het oosten in een schuur van ruim 6 meter diep.
GETIJDEN: De speling is drie uur na hoogwater in Devonport of twee uur vóór hoogwater in Devonport, waarbij het beste zicht meestal na hoogwater komt.
DUIKEN: Jennifer Ann, Torbay, 01803 607704.
LUCHT: Nautiek, 01803 550278. Riviera Duiken & Watersporten, 01803 607135.
INRICHTING: Tordean Hotel, 01803 294669.
Kwalificaties: Een geavanceerde luchtduik geschikt voor PADI Duikinstructeur/BSAC Dive Leader of gelijkwaardig met geavanceerde nitrox- en decoprocedures.
LANCERING: Uitglijden bij Paignton, Brixham en Dartmouth.
VERDERE INFORMATIE: Admiraliteitskaart 3315, Berry Head naar Bill of Portland. Ordnance Survey-kaart 202, Torbay en Zuid-Dartmoor-gebied. Kanaalwrakken uit de Eerste Wereldoorlog, door Neil Maw. Duik Zuid-Devon, door Kendall McDonald.
Pluspunten: Afgezien van het kapotte ruim nummer 2 is het wrak redelijk intact en grotendeels ondieper dan 45 meter.
Nadelen: Het zicht kan slecht zijn, vooral na hevige regenval.
DIEPTE: 35-45m+
Met dank aan Steve Mackay, Andy Micklewright en Rick Parker
