MARTIN STRMISKA duikt in de HMS Perseus op de Griekse eilanden en herbeleeft in een staat van milde stikstofnarcose de ongelooflijke gebeurtenissen van zo'n 77 jaar eerder
Het open luik van HMS Perseus, waarachter een episch verhaal schuilgaat.
JOHANNES LIGT OP
Een geïmproviseerd bed naast de torpedobuizen en doorzoekt zijn oude brieven. Voor hem, net als voor andere zeilers, zijn dit vaak de enige manier om contact te houden met de buitenwereld. Bijna direct boven hem bevindt zich een rond ontsnappingsluik.
Lees ook: Sub-jager spoort HMS Triumph op bij Griekenland
De stemming op de onderzeeër is hooggespannen. Via de radiospeakers klinken positieve berichten. Gisteren hadden de torpedo's hun doel geraakt. John kijkt naar een fles rum die naast hem ligt, maar neemt slechts een klein slokje. De rest zal worden achtergelaten voor wanneer ze de haven van Alexandrië binnenvaren.
Plotseling klinkt er een afschuwelijk gerommel. De stalen wanden trillen en John wordt op de voorwand van het achterste compartiment geworpen. Iedereen schreeuwt, elektrische circuits staan in brand, lichten gaan uit, paniek neemt de overhand. Het gaat allemaal snel, maar John weet meteen wat er aan de hand is. Ze hebben een mijn getroffen.
John voelt hoe de onderzeeër slagzij maakt. De muren trillen en het gerommel in zijn oren is water dat de onderzeeër binnenstroomt. Toen de explosie plaatsvond, had het schip de actie aan de oppervlakte gevolgd, met het luik van de commandotoren open.
Als de wanhopige kreten ophouden, blijft alleen het grimmige gerommel over. Binnen enkele seconden liep het zwaar onder water Perseus stort zich met de boeg in de diepte en draagt 61 matrozen met zich mee.
Met een lengte van 88 meter, HMS Perseus (N36) was een van de grootste onderzeeërs die deelnam aan de Tweede Wereldoorlog.
Ze was in 1929 te water gelaten, was een van de eerste onderzeeërs die was uitgerust met Mark VIII-torpedo's en had extra externe gelaste brandstoftanks en een kanonschild.
Met zusteronderzeeërs van dezelfde Parthische klasse – Proteus, Poseidon en Pandora – ze was voor de kust van China gestationeerd totdat Italië in juni 1940 aan de oorlog deelnam.
Op dit punt Perseus op weg naar de Ionische Zee en onder het bevel van Edward Christian Frederick Nicolay voegde zich bij de 1st Submarine Flotilla.
Op 5 september raakten twee van haar torpedo's de Italiaanse tanker Maya 5, en op 2 oktober bracht ze in het Benghazi-kanaal het koopvaardijschip tot zinken Castellon.
Nu om 10 uur op 6 december 1941 Perseus heeft gewacht op een Italiaans konvooi dat zou arriveren ten zuiden van het grootste Ionische eiland, Kefalonia. Wolken verduisteren de sterren en er waait een ijskoude wind.
John Capes is een van de twee ‘niet-strijders’ die meeliften naar Alexandrië. Hij was de belangrijkste stoker op de HMS/M geweest zeevos onderzeeër, maar enige tijd geleden had zijn huurauto op Malta een paardenkoets vernield en was hij teruggekomen om de zaak op te lossen.
Nu was hij klaar om zich weer bij de dienst aan te sluiten en had hij de opdracht gekregen om mee te gaan Perseus op haar offensieve missie en ga dan verder naar Alexandrië om zich weer aan te sluiten zeevos.
De andere niet-strijder was de jonge Griekse luitenant Nikolaos Merlin, eerste officier op de onderzeeër Glafkos momenteel voor reparatie in Malta, maar op reis om een nieuwe onderzeeër in Alexandrië over te nemen. Dus Perseus had Malta op 26 november verlaten met 59 militaire bemanningsleden en twee passagiers.
ER IS VOLLEDIGE DUISTERNIS.
Een paar seconden lang lijkt het oorverdovende geruis van het water op te houden als John voelt Perseus valt, dan werpt een verwoestende hobbel hem terug naar de verschrikkelijke realiteit.
Perseus ligt op de zeebodem, maar door een wonder is het achterste gedeelte nog niet ondergelopen.
John voelt een scherpe pijn in zijn rechterdij, maar handelt snel. Hij probeert de zaklamp aan te doen die normaal gesproken naast een noodluik wordt geplaatst, en hij is er en werkt! Hij gaat naar de machinekamer en de lichtstraal die door de giftige lucht snijdt, onthult een verschrikkelijk schouwspel.
Overal ligt een wirwar van verbrande en bebloede lichamen, maar op de een of andere manier vindt hij drie levende, maar zwaargewonde matrozen.
De deur naar de machinekamer is gesloten, niet door mensenhanden maar door de explosie, maar er spuit water door de rubberen afdichting, zodat deze duidelijk onder zware druk staat.
Het helpen van de drie gewonde mannen naar het noodontsnappingsluik kost John een half uur. Inmiddels is het waterpeil flink gestegen en drijven er overal lichamen om hem heen.
De kou dringt door tot in de botten terwijl het water blijft stijgen. Iedereen bevindt zich op de eerste hulp, maar voordat het luik geopend kan worden moet de kamer onder water gezet worden, omdat het omringende water nu 10 ton druk op het luik uitoefent. Wat als de explosie het schip heeft vervormd en het luik niet opengaat?
De mannen zijn uitgerust met het Davis Apparatus, een eenvoudige zuurstofrebreather bestaande uit een beademingsslang, een zuurstoffles en een beademingsapparaat. zak. John controleert de manometer: er staat -82m.
Hun overlevingskansen lijken nul, omdat een puur zuurstoftoevoerapparaat niet is ontworpen om op zo'n grote diepte te worden gebruikt, maar er is geen andere optie. De mannen zetten de bril en neusclips op om lekkage van gas uit de lus te voorkomen.
John vindt een klep om de druk in de kamer gelijk te maken, maar de hendel is verbogen. Hij moet snel een oplossing vinden en realiseert zich dat hij de kamer onder water moet zetten met behulp van een systeem dat rooksignalen naar de oppervlakte stuurt.
Als het olieachtige water om hen heen kolkt, beginnen de mannen allemaal zuurstof in te ademen.
De druk wordt gelijk, waardoor er slechts een kleine hoeveelheid perslucht onder de luikafdichting overblijft. Met hevige pijn dwingt John het luik te openen en duwt de andere matrozen een voor een naar buiten voordat hij zelf door de opening gaat.
Het Davis-apparaat brengt hem naar de oppervlakte. Hij ademt, maar er is een verschroeiende pijn door zijn hele lichaam.
Op weg naar boven bevindt hij zich naast een andere drijvende mijn en, bang, houdt hij zijn adem zo lang mogelijk in.
Eindelijk bereikt hij het oppervlak en ruikt frisse lucht. Hij kijkt rond naar de andere mannen te midden van de schadelijke bellen die uit de onderzeeër ontsnappen, maar het lijkt erop dat hij de enige overlevende is.
In de verte kan John de lichten zien van wat volgens hem Kefalonia is. Het kost hem acht slopende uren om zo'n acht kilometer te zwemmen voordat hij uitgeput op het strand valt. Goedhartige Grieken helpen hem in het geheim te herstellen, aangezien het eiland onder Italiaanse bezetting staat en de Griekse tak van MI9, de Britse militaire inlichtingendienst, er ook bij betrokken raakt.
Achttien maanden onderduiken op verschillende locaties eindigt op de laatste dag van mei 1943, wanneer John Kefalonia verlaat op een schip genaamd Evangelistria.
ER IS GEEN VASTE LIJN
verankerd aan het scheepswrak. We dalen af langs de geïmproviseerde referentielijn en kijken gretig uit naar de contouren van HMS Perseus.
Ze worden zichtbaar op een diepte van 30 meter, maar het echte wow-moment komt met een zicht op de commandotoren op 40 meter afstand.
De onderzeeër ziet eruit als een slapende prinses: onaangeroerd, stil maar toch met een verhaal te vertellen. Het laat een machtige indruk achter. Een milde stikstofnarcose veroorzaakt een golf van gedachten en associaties: hier moet het water de onderzeeër in zijn gestroomd...
Het zicht op de boeg zegt alles over de vernietigende kracht van het schip. De torpedo's die bedoeld waren om dat Italiaanse konvooi te vernietigen, bevinden zich nog steeds in de kamers.
Vanaf hier werden de raketten gelanceerd die de Maya's en Castellon tot zinken brachten.
Met de perfecte hydrodynamische vorm van het schip in mijn zoeker lijkt het gedempte geluid van de motoren en sonar bijna hoorbaar.
De strijd om het leven van de 61 mannen die door het water gevangen zitten, wordt op het achterschip opnieuw beleefd. Het open noodluik en een gat met een diameter van 50 cm vertellen het verhaal
een fractie van een seconde.
Hoewel de mantel langzaam afbreekt, blijft het lichaam van de onderzeeër in perfecte staat, het ontsnappingsluik is nog steeds de enige manier om in en uit te komen.
De Perseus bevond zich echter niet op 82 meter hoogte – dat was de aflezing van een kapotte manometer.
Het wrak lag op 47 meter hoogte, nog steeds veel te diep om pure zuurstof in te ademen. Hoe John het ademen uit het Davis-apparaat op zo'n diepte had overleefd, is een mysterie.
_Volgens één theorie was de lucht in de ondergelopen kamer al zo arm aan zuurstof dat het een paar minuten duurde voordat John verzadigd was.
_Een andere suggestie is dat, omdat John rookte en tijdens de botsing in de machinekamer rookte, zijn hemoglobine gedeeltelijk verzadigd was met kooldioxide, waardoor hij meer tijd had.
_Waren het de wil van John en het verlangen om te leven die zijn leven hebben gered? Wat het ook was, door zijn heroïsche actie verdiende hij niet alleen een medaille, maar ook zijn leven: hij werd 75.
_HMS Perseus
- VERPLAATSING: 1475 ton (2040 ton onder water)
- LENGTE: 88.4 m
- STRAAL: 9.12m
- VOORLOPIGE VERSIE: 4.9m
- BEREIK: 8400 zeemijl bij 10 knopen
- SNELHEID: 17.5 knopen (8.5 knopen onder water)
- DUIKEN DIEPTE: 152m
- TORPEDO'S: 14 (21in buizen)
- DUIKPLAATS DIEPTE: 52m
- DUIK CENTRA: Blue Manta Diving, bluemantadiving.gr
Pirate Divers Club, pirate-divers-club.gr
