VRIJDIVER
Dat is een gewaagde bewering, maar MARCUS GREATWOOD wijst erop dat dergelijke ervaringen niet voor iedereen weggelegd zijn, maar blijft bij zijn bewering dat wat Menorca avontuurlijke freedivers te bieden heeft, moeilijk te verslaan is.
Ik begin met een waarschuwing. Wat ik nu ga beschrijven zijn avontuurlijke freedives: het verkennen van oceanen en meren in één ademteug. Als u freediven eenvoudigweg als een competitiesport beschouwt, of alleen aan een touw beoefend wordt, voldoen deze wellicht niet aan uw criteria voor de beste freedive-locaties.
Lees ook: Geen vinnen, 1 ademhaling, 4+ lengtes, 7e wereldrecord
Ik doe al meer dan 20 jaar aan freediven. Mijn interesse in “hoe lang?” of “hoe diep?” nam na een paar jaar af en ik begon te reizen met als hoofddoel verkenning door middel van vrijduiken.
Sinds de oprichting heeft de NoTanx Freedive club dit doel centraal gesteld. Recentelijk zijn we ermee begonnen opleiding leden toegang te geven tot meer verborgen locaties, zoals ondergrondse meren, die we hebben ontdekt of zijn uitgenodigd om te duiken.
Duikplekken zoals in IJsland en de steengroeven van Wales zijn vaste bestemmingen geworden voor ons NTX Adventure-team. Het hoogtepunt van onze expedities kwam in 2017 toen we in een cenote in Griekenland abseilen en een enorme doorzwem naar een verborgen kamer met ademende lucht ontdekten.
Het kristalheldere water had dit al tot een favoriete plek voor ons gemaakt, maar onze toevallige ontdekking van “Mika’s Magical Mansion” verhief het tot een bijna mythische status onder degenen die bekwaam (en gelukkig) genoeg waren om daar te freediven.
Het voldeed aan onze drie criteria voor een goede duiklocatie: spectaculaire locatie; interessante toegang (geen toeristisch strand met parkeerplaats); en een doelstelling die een bepaald niveau van vaardigheden vereist om te bereiken.
Vervolgens voldeed het aan de criteria voor een geweldige site: uitzonderlijke schoonheid en uniek zijn.
Ik dacht dat het lang zou duren om zijn gelijke te vinden, en dacht niet eens na over de mogelijkheid van een betere locatie – totdat we bij de Biblioteca op Menorca doken.
We waren uitgenodigd om mee te duiken Freedive Menorca, een school opgericht op het Baleareneiland door een NTX instructeur (en uitzonderlijk goede vriend), Adam De La Mare, en zijn partner Valeria Olives in juli.
We namen 12 NoTanx-avonturiers mee naar het eiland met de belofte van uitzonderlijk duiken in glashelder water, enorme aantallen vissen en de mogelijkheid om Adam te helpen verder te verkennen dan zijn reguliere lesplekken.
Op de eerste dag liet hij ons het beroemde grottenstelsel van Zwitserse Kaas zien. Op duikroutes biedt het al een paar jaar verbazingwekkend licht dat door de grote hoofdkamers dringt, waardoor het een favoriet is van grotfotografen en beginnende duikers in de luchtomgeving.
De weinige vrijduikers op het eiland hebben het netwerk van tunnels en ingangen verkend, waarvan de meeste te klein zijn om door onze bellenblazende neven te kunnen binnendringen.
Het leuke van Swiss Cheese is de verscheidenheid aan duikmoeilijkheden. Elke bovenduik mag alleen worden overwogen door ervaren freedivers, en in de Cheese is een ervaren gids absoluut noodzakelijk, vanwege de reële mogelijkheid van desoriëntatie en verdwalen. Het kostte ons minstens vier sessies per week om de vele opties die de site biedt te waarderen.
De standaardingang bevindt zich tussen twee rotsen op ongeveer 12 meter hoogte en is bereikbaar met een behoorlijke eendduik gevolgd door een paar efficiënte vinslagen.
Als je de duisternis binnengaat, denk je: "Dit was allemaal een wind-up, met niets anders dan een duistere doodlopende weg!" Maar deze gedachte is vluchtig als je in een eerste kamer terechtkomt, verlicht door schitterend blauw licht dat aan drie kanten binnenkomt.
Terwijl je naar de zandbodem zakt, domineert de Short Swim-through je zintuigen en leidt hij naar rechts door een rotskloof naar de open oceaan. Als de eerste aanblik je niet adembenemend maakt, word je je, als je wat langer blijft, bewust van de Grote Kamer, die voor je opdoemt door een wirwar van tunnels. Het is langer dan het lijkt!
Voor degenen die van kortere, meer technische duiken houden, biedt de Chimney (schoorstenen, als je goed kijkt) fantastische duiken.
Het heeft een totale lengte van 12 meter met een verborgen onderste ingang, waardoor de eerste beklimmingen lastig te vinden zijn en de eerste afdalingen zenuwslopend.
Maar na een paar tochten met een gids is het zinken (of opdrijven) door een tunnel van niet meer dan 50 cm breed een genot dat herhaald moet worden.
Om de selectie van niveaus compleet te maken, bieden uitstapjes zoals het betreden van Adam's Far Entrance tot aan de hoofdkamer, of van Hipster's Hole naar de Eyes, technische en uitdagende duiken voor zelfs de meest ervaren overhead-apneïst.
Adam gebruikt Zwitserse Kaas als testlocatie en ook als opleiding-grond voor nieuwe duikers. Hij moet 100% vertrouwen hebben in hun capaciteiten voordat hij doorgaat naar meer gespecialiseerde locaties.
CONCLUSIE: Een groot opleiding arena en een kans om vaardigheden te gebruiken die zijn ontwikkeld in opleiding, maar zorg altijd voor een gids en een duikplan.
Na een prachtige tweede dag duiken in het zeereservaat van het eiland keerden we terug naar het avontuurlijke duiken met een introductie tot de Funnels, ook wel Millenium Falcon genoemd. We parkeerden op een onopvallende kustweg en klauterden over vulkanische rotsen die meer aan de maan deden denken dan aan een Spaans eiland, totdat we een klein gat tegenkwamen op ongeveer 30 meter van de zee.
Ik was erg opgewonden. Na jaren te hebben gezocht naar unieke duikplekken, bezorgde het vooruitzicht om te duiken in een door land omgeven gat dat naar de oceaan leidde, mij kippenvel.
Het werd de enige cenote van Menorca genoemd en het was een heel klein gaatje. Er is mij verteld dat scoobies daar duiken, hoewel ik me niet kan voorstellen dat ik zware spullen over de vlijmscherpe rotsen zou moeten dragen, laat staan dat meer dan één persoon zich zou kunnen oprichten in een gat dat niet groter is dan de gemiddelde badkamer.
Ik gooide vrolijk mijn wetsuit vanaf de rand van het gat het water in voordat ik met mijn de 4-5 meter naar het koele, heldere water beklim vinnen en maskeren.
Deze duik is technisch, zo niet gevaarlijk – er zijn geen opwarmduiken of de mogelijkheid om de route te controleren voordat je erin duikt. opleiding is gebaseerd op een filosofie van eerlijkheid boven ego. Op de vraag: “Ben je klaar voor deze duik?” er is geen optie om te zeggen: “Ik denk dat ik het kan redden”, of om je hart te luchten en te zeggen: “Ja, natuurlijk kan ik dat” als er ook maar een greintje twijfel is.
“Vandaag niet, jongens”, zou een normaal en geaccepteerd antwoord moeten zijn. Toch hebben we een veiligheidssysteem opgezet, dat we nog een keer in het water doorlopen voordat we gingen duiken.
Als fotograaf zat ik in de derde groep die erdoor moest, dus ik zag mijn vrienden (en dochter Freya) nog een laatste keer ademhalen voordat ze wegzonken in de duisternis beneden.
De grootte van de onderwateringang dwong ons om op zeer specifieke plekken te gaan zitten om op adem te komen, terwijl we tegelijkertijd de afgesproken volgorde konden handhaven.
Het was surrealistisch wachten toen het aantal metgezellen tot twee daalde. Terwijl ik mijn laatste voorbereidende ademhalingen deed, moest ik mijn opwinding onder controle houden. Adrenaline of zenuwen kunnen de hartslag verhogen, wat een ramp kan betekenen tijdens een duik.
Na een eerste val in een tunnel onder het ingangsgat moesten we in totale duisternis 90° draaien voordat we de uitgang konden zien.
En wat een uitgang! Een lange, verbluffend heldere gleuf die uitkomt op de open oceaan aan de andere kant van een donkere, gladde grot. De gelijkenis met het beroemde Star Wars-ruimteschip was meteen duidelijk.
De algemene misvattingen over vrijduiken die zich richten op hoe lang je je adem kunt inhouden of hoe diep je kunt duiken, werden ruimschoots gedemonstreerd tijdens Millenium Falcon.
Het was niet bijzonder diep of lang, maar het was zo adembenemend spectaculair dat elke seconde als een eeuwigheid voelde.
Ik probeerde elke vintrap uit te rekken om meer van de schoonheid van de duik en de enorme omvang van wat we aan het doen waren op te nemen, terwijl ik elke gedachte aan de resterende afstand verdreef. Puur genieten. Pure vervulling. Verantwoording voor de uren training. Die ene duik, die voor ons allemaal een kwestie van minuten duurde, was alleen al de reis naar Menorca waard.
De rest van de groep was een eindje langs de kust de zee ingegaan en nu stonden we voor het vooruitzicht om effectief blind in de duisternis terug te duiken in de Millenium Falcon, omdat het licht nu achter ons zou zijn.
Het bleek dat de terugreis bijna net zo ontzagwekkend was als de eerste, zij het met een andere esthetiek, zeker geholpen door onze kennis van de afstand en van de vertreklocatie.
Na een rustpauze vond Hipster Matt het nodig om de duik NoFins te doen, om deze niet alleen te herhalen, maar ook voldoende te vertragen om de schoonheid ervan ten volle te kunnen waarderen, en het was mij een genoegen om zijn veiligheidsduiker te zijn.
CONCLUSIE: Een fantastische duik voor degenen met de vaardigheden, gids en mogelijkheid om het te proberen.
Op dag 4 draaide de wind naar oost, het beschikbaar stellen van de westkust, inclusief de Biblioteca (de bibliotheek). Ik had een aantal schetsmatige foto’s gezien, maar kon niet geloven dat het bestond, laat staan dat we er een freedive zouden kunnen maken.
Menorca is slechts 30 kilometer lang, maar dankzij de gevarieerde flora en fauna werd het in 1993 uitgeroepen tot UNESCO-biosfeerreservaat.
De zuidelijke regio wordt gedomineerd door kalkstenen rotsen, zandstranden en pijnbomen, terwijl het noorden overwegend uit rode zandsteen bestaat. Dit maakt het mariene milieu en het uiterlijk van de kustlijn aanzienlijk anders.
Pont d’en Gil ligt aan de westkust, net binnen de kalkstenen gordel, en ik word opgewonden bij het vooruitzicht van grotten, vooral goed ingerichte kalkstenen.
Adam leidde ons naar een typisch NoTanx-uitrustingsgebied: rotsachtig, moeilijk te bereiken, geïsoleerd en willekeurig. Op het in-/uitstappunt was slechts één persoon tegelijk toegestaan, dus er ontstond een efficiënte ketting toen mensen met hun pak in de hand van de rotsen sprongen en met aangetrokken pak weer naar buiten klommen.
Toeristen die dicht bij de rand van de klif kwamen om Instagram-foto's te maken van de beroemde zeeboog, moeten verrast zijn geweest toen ze onze capriolen meters onder hen zagen.
De groep splitste zich opnieuw in tweeën. De minder ervaren mensen toerden langs enkele van de verbazingwekkende bezienswaardigheden en doorzwemmogelijkheden die de camping te bieden heeft, een genot op zich, maar met de beoogde bonus om hun ervaring op te bouwen voor toekomstige reizen.
We begonnen onze duik met een oppervlaktezwemming van 100 meter door de enorme zeeboog met de oranje duikboei die duikers moeten gebruiken – en ook heel verstandig, omdat bootgebruikers geneigd zijn om met totale overgave door de boog te racen.
We gingen een enorme zeegrot binnen, die zich minstens 10 meter onder het oppervlak uitstrekte en 30 meter boven het oppervlak uittorende. Ik dacht dat dit een hors d'oeuvre moest zijn, maar het bleek het hoofdevenement te zijn.
Een 20 meter brede grot onder ons was de ingang van de Biblioteca. Adam nam de veiligheidsprotocollen nogmaals door en legde het duikplan uit.
Maak hier een duik in de open grot, val misschien 9 meter naar beneden en zwem de ondergedompelde grot in. Na een paar meter vrijmaken van het schuine dak zou er een klein gaatje aan de achterkant zichtbaar zijn – dit was ons doel.
Ik zeg ‘zichtbaar’ – als een luchtzak in een donkere grot glinstert hij alleen maar als hij wordt aangestoken met een fakkel.
Toen ik achteraan kwam, had ik het voordeel dat ik mijn metgezellen al op de hoofdgalerij kon volgen, maar het was een technisch uitdagende duik met veel onzekerheid, zowel onder water als aan de oppervlakte.
Mijn vrienden presteerden vlekkeloos en richtten hun fakkels langs het oppervlak op de wanden van de kamer, zoals de regels van freatisch duiken of vrijduiken in grotten voorschrijven.
Dat verlichtte mijn zorgen over overhangen bij binnenkomst in de kamer.
Toen ik aan de oppervlakte kwam, kon ik niet ademen – niet vanwege de slechte lucht (kleine luchtscheurtjes aan de oppervlakte houden het fris), maar vanwege de schoonheid van de kamer.
Ik ben al een aantal jaren een fervent speleoloog (droge grotten en kuilen), maar ik heb nog nooit zoveel decoratie gezien. Overal waren speleothermen. Enorme rotstorens rezen uit de vloer en witte stenen platen sierden elke muur in de enorme grot.
Meestal zijn stalactieten wit, de natuurlijke kleur van calciumcarbonaat, en kunnen dofgrijs worden bij aanraking, of bruin als er veel modder in het plafond van de grot aanwezig is.
Deze waren goudkleurig. Elke muur was bedekt, zelfs onder de waterlijn.
We staarden een paar minuten verwonderd voordat we beseften dat de grot naar rechts uitliep, een donkere gang in. Tijdens deze expedities gebruiken we fakkels van hoge kwaliteit, omdat ons leven ervan afhangt
Ik moet Anchor Dive Lights bedanken voor zijn geweldige uitrusting.
We zwommen de duisternis in en merkten de zandbodem zo’n 8 meter lager op – een goed teken dat de grot nog een eind doorging.
De Biblioteca bestaat uit drie afzonderlijke kamers, omgeven door een corridor van zeewater van zo'n 200 meter lang. De zandbodem stijgt langzaam tot een diepte van 2 meter voordat een verbazingwekkende witte muur naar beneden valt om de voortgang af te sluiten. Een kleine tunnel leidt onder water naar een andere met lucht gevulde kamer, hoewel ik het zwemmen van dit extra gedeelte niet kan aanbevelen vanwege de krappe aard van de eindkamer.
De tunnel is prachtig versierd en zeker de moeite waard om te bekijken, simpelweg door zo'n 50 cm onder het oppervlak te duiken.
Deze uitdagende duik was een droom die uitkwam, een verbazingwekkende grot die alleen bereikbaar is door te duiken, en bij voorkeur freediving, die beloont met zijn prachtige decoratie en gaat en gaat!
We hebben ons minstens een uur lang verwonderd over de complexiteit van de speleothermen en het scala aan kleuren, van aanvankelijk goudkleurig tot grijs tot kristalwit op de achterwanden, voordat we toegaf dat onze 3 mm wetsuits niet goed geschikt waren voor de koude lucht van de grot.
De grot had nog een verrassing voor ons in petto. Het waterpeil begon te stijgen – snel en gestaag.
Dit verhoogde de druk in de kamer, waardoor het water onmiddellijk verdampte tot een fijne nevel. Het was een fenomeen dat we al eerder hadden meegemaakt, maar nog nooit op zo’n snelle en onverwachte manier. Het voelde alsof de oceaan ons aan zijn ontzagwekkende kracht herinnerde.
De golf nam af en na een paar seconden klaarde de lucht op voordat een paar kleinere golven ons samendrukten. Er moet buiten een grote boot zijn voorbijgevaren, maar onze eerste gedachte was veel sinister geweest.
Terug in de eerste kamer werden we begroet door een gloeiende blauwe onderbuik terwijl onze ogen, nu gewend aan de duisternis buiten het bereik van onze fakkels, het licht konden zien dat vanuit de open oceaan binnendrong.
Het uitzwemmen was gemakkelijker, maar zeker niet eenvoudig. De frisse lucht was ongelooflijk, net als de warmte in contrast met de koude, vochtige grot.
