Het moet voor de hand liggend hebben geleken: snorkelaars die bij het Griekse eiland Zakynthos iets tegenkwamen dat leek op de cilindrische basis van pilaren en stenen straatstenen, dachten dat ze de overblijfselen van een verloren beschaving hadden gevonden.
Maar experts van het Griekse Ephoraat van Onderwater Antiquities vonden geen sporen van door de mens gemaakte artefacten zoals aardewerk, beeldhouwwerk of munten – en verder onderzoek toonde aan dat de mysterieuze structuren miljoenen jaren vóór de Griekse oudheid ontstonden.
Ze zijn in feite door microben gecreëerd in een natuurlijk proces dat vaak tot ver buiten de duikdiepte plaatsvindt, maar zelden eerder in ondiep water is gedocumenteerd.
De ontdekking nabij Alikanas Bay werd onderzocht door een wetenschappelijk onderzoeksteam opgericht door de Universiteit van Athene en de Universiteit van East Anglia (UEA), dat zojuist zijn bevindingen heeft gepubliceerd in het tijdschrift Mariene en petroleumgeologie.
Met behulp van microscopie, röntgenstraling en stabiele isotooptechnieken concludeerden de onderzoekers dat de vindplaats maar liefst 5 miljoen jaar geleden, tijdens het Plioceen, was ontstaan in een proces dat bekend is bij wrakduikers: concretie.
“We onderzochten de locatie, die zich tussen de 2 en 5 meter onder water bevindt, en ontdekten dat het feitelijk een natuurlijk geologisch voorkomend fenomeen is”, zegt hoofdauteur professor Julian Andrews van de School of Environmental Sciences van de UEA.
Wat aanvankelijk leek op perfect cirkelvormige kolombases was “typisch voor mineralisatie bij koolwaterstofsijpelingen”, zei hij. “De lineaire verdeling van deze donutvormige concreties is waarschijnlijk het resultaat van een ondergrondse breuk die het oppervlak van de zeebodem niet volledig heeft gescheurd. Door de breuk konden gassen, met name methaan, uit de diepte ontsnappen.
“Microben in het sediment gebruiken de koolstof in methaan als brandstof. Door microben veroorzaakte oxidatie van het methaan verandert vervolgens de chemie van het sediment, waardoor een soort natuurlijk cement ontstaat, dat bij geologen bekend staat als concretie.”
In dit geval was het “cement” het mineraal dolomiet, dat zich zelden in zeewater vormt, maar wel kan worden aangetroffen in microbenrijke sedimenten. De resulterende zeebodemstructuren werden later door erosie blootgelegd. “Dit soort fenomeen is vrij zeldzaam in ondiepe wateren”, zegt prof. Andrews. “De meeste vergelijkbare ontdekkingen bevinden zich meestal vele honderden en vaak duizenden meters diep onder water.”
Hij voegde eraan toe dat de bevinding het bewijs was dat natuurlijk methaan uit de rotsen uit koolwaterstofreservoirs sijpelt. “Hetzelfde gebeurt in de Noordzee,” zei hij, “en het is ook vergelijkbaar met de effecten van fracken, waarbij mensen de verschijnselen in wezen versnellen of versterken.”
DIVERNET – De grootste Online Bron voor duikers
03-Jun-16
