In memoriam
HEET OP DE HIELEN Uit de recente milieudocumentaire Chasing Coral, die op deze pagina's wordt besproken (One-Sided But Right-Sided, september), volgt nog een polemiek over de waarschijnlijk onomkeerbare schade die we aanrichten aan de onderwaterwereld van de aarde.
Chasing Coral had het geluk dat het werd gedistribueerd via Netflix, een van de meest invloedrijke distributiekanalen van vandaag. Dit betekent dat sommige mensen er misschien naar kunnen kijken die anders niet geïnteresseerd zouden zijn geweest, als ze zich lang genoeg van Suits kunnen losmaken.
Omdat Sea of Life op Vimeo staat, en je het moet vinden en vervolgens een eenmalige vergoeding moet betalen om het te bekijken, is het meer dan waarschijnlijk dat het vooral tot de bekeerden zal prediken.
Dat is jammer, want het is een buitengewoon goed gemaakte, doordachte film met veel goede onderwaterinhoud (vermakelijk genoeg zijn de namen van alle zeedieren in volgorde van verschijning naast de pratende hoofden in de aftiteling geplaatst).
De boodschap is natuurlijk onophoudelijk somber en elegisch, wat sowieso geen gewone kijkers zou aantrekken die op zoek zijn naar licht amusement.
Het zijn alleen de beelden van het zeeleven die enige verlichting bieden, maar zelfs dan blijf je denken: “Ik vraag me af hoe lang we dit soort bezienswaardigheden nog kunnen zien?”
Waar sommige van dit soort documentaires, zoals Racing Extinction van Louie Psihoyos, eindigen met een bevestigende noot en suggereren dat er nog tijd is om iets te doen aan de benarde situatie van de oceanen, erkent deze op sombere maar realistische wijze dat gevoel van activisten die eindeloos met andere activisten praten in plaats van dan het kunnen overtuigen van de game-changers.
Als we het spel willen veranderen, zullen er nieuwe vormen van activisme nodig zijn om gebruik te maken van wat zeker een aanzienlijke vloedgolf van gevoelens is, geleid door de jongere generaties die de dupe zullen worden van onze onnadenkendheid.
Julia Barnes heeft de wereld rondgereisd om onder water en boven water te filmen en te praten met een oogverblindend aantal mensen uit de onderwaterbeschermingswereld, waaronder Psihoyos zelf, die wat er nu wordt bereikt beschrijft als slechts ‘triage’, dr. Sylvia Earle, Paul Watson, Madison Stewart en nog veel meer.
Maar het zijn de doordachte bijdragen van wijlen Rob Stewart – wiens eigen film Revolution uit 2012 Barnes inspireerde om Sea of Life te maken – die in mijn gedachten bleven hangen en me eraan herinnerden wat een groot verlies zijn stem is voor de duikwereld.
Het komt er altijd op neer dat milieuactivisten uiteindelijk de schijn kunnen wekken dat ze tegen de wereld vechten in plaats van ervoor te vechten, een standpunt dat uiteindelijk nergens toe leidt.
Er wordt krachtig op gewezen dat het grootbrengen van dieren voor hun vlees een van de grootste bedreigingen voor de oceanen is – “varkens eten meer vis dan haaien – wat voor wereld is dat?” vraagt Paul Watson van Sea Shepherd.
En ook dat zelfs als we vandaag de dag elke schadelijke menselijke praktijk zouden stoppen, het nog steeds tientallen jaren zou duren om de bestaande neerwaartse spiraal een halt toe te roepen.
Julia Barnes is een jonge regisseur die een generatie vertegenwoordigt die allesbehalve met een starende blik naar de toekomst kijkt. Ze verdient veel lof voor haar visueel aantrekkelijke film, hoe somber de boodschap ook mag zijn voor duikers.
We hebben waarschijnlijk al een goed beeld van de problemen waarmee we te maken hebben, maar het kan nooit kwaad om eraan herinnerd te worden.
Of de onbekeerden ooit de boodschap zullen begrijpen, is een andere zaak.
Steve Weinman
Oceanische producties
Vimeo, 88min, £ 2.18
Verscheen in DIVER november 2017
