megalodon autodus, aka ‘Big Tooth’ bestaat al meer dan 3.5 miljoen jaar niet meer, wat Discovery Channel ons ook wil laten geloven. De gigantische haai werd waarschijnlijk gedood door de toen afkoelende planeet Aarde, de dalende zeespiegel en de concurrentie van enorme walvissen. Maar men denkt dat de soort twintig miljoen jaar heeft overleefd tot aan zijn uitsterven, dus hij moet iets goed hebben gedaan.
Lees ook: Meg 2: De waarheid over de uitgestorven megahaai
De megalodon was een van de grootste en krachtigste roofdieren die ooit op onze wereld hebben geleefd, hoewel we niet precies weten hoe hij eruit zag, omdat het enige dat ons vandaag de dag rest, zijn gefossiliseerde tanden zijn.
Het uitgestorven wezen wordt meestal afgebeeld als een gigantische versie van een grote witte haai, hoewel sommige wetenschappers denken dat het misschien meer op een walvishaai of reuzenhaai leek. Hij kon wel 16 meter lang worden en meer dan 50 ton wegen, en zijn tanden waren forse knarsende gereedschappen met een megabijtkracht van meer dan 180,000 Newton. Om zulk bruut geweld te begrijpen, zou je het aan een van de walvissen, zeehonden of schildpadden moeten vragen waarop Big Tooth aasde.
Voor duiker Bill Eberlein leven megalodons voort – en voorzien ze hem van een goed inkomen. Hij maakt elk jaar zo'n 300 duiken, waarbij hij op zoek gaat naar de tanden in de rivieren en kustwateren rond Savannah, Georgia. Mako-haaientanden en andere prehistorische overblijfselen vullen deze vondsten aan.
Het is niet gemakkelijk: “Ik heb een paar angsten gehad. Het kan heel gevaarlijk zijn met de sterke stroming en het slechte zicht”, zegt hij. Slecht zicht kan leiden tot gevaren zoals knielen op roggen, en de modder kan de duikuitrusting negatief beïnvloeden.
“De stroming heeft mij ooit een paar uur de zee in gedreven – dat wil ik niet herhalen”, zegt Eberlein. “Ik ben tegen verschillende grote wezens aangelopen die ik niet kon zien vanwege het nulzicht. Op een keer greep iets mij vinnen en draaide mij rond. Er zijn haaien en alligators in onze regio.
“Ook zal ik afgedankte netten tegenkomen van wat volgens mij boten moeten zijn die worden gebruikt voor het vangen van garnalen. Het kan eng zijn, maar ik ben er nog!”
En het had nog erger kunnen zijn, voor een duiker die nu tientallen jaren onder water heeft rondgezworven in niet ideale omstandigheden. Maar Eberlein zou niets veranderen: “De sensatie van de ontdekking is voor mij elke keer weer nieuw als ik een tand vind – voor mij is het het vinden van een gezonken schat”, zegt hij.
Duik in de prehistorie
Megalodons hielden van warme, modderige wateren, en het deel van de wereld dat momenteel de staat Georgia is, zou daar miljoenen jaren geleden prima geschikt voor zijn geweest, zegt Eberlein.
Hij komt van verder naar het noorden, uit Pennsylvania, waar hij dertig jaar geleden verslaafd raakte aan duiken. Het ging toen allemaal om wrakduiken in de Grote Meren, en hij zou zich ook vrijwillig aanmelden als zoeker reddingsduiker in de omgeving van Erie, en geef les als NAUI-duiker instructeur.
Vervolgens verhuisde hij in 1999 naar de Atlantische kust in Savannah, Georgia, om te werken als computer-programmeur voor vliegtuigbedrijf Gulfstream. Een collega van zijn werk liet hem kennismaken met wat zij 'zwartwaterduiken' in de plaatselijke waterwegen noemen, en hij ging er snel mee aan de slag.
Zijn eerste duik in de prehistorie was op een charterboot op zee bij het Hilton Head-eiland in het naburige South Carolina, en na die ervaring verschoof zijn focus.
“In 2001 werd mijn hobby Megateeth Fossils, met een bedrijfslicentie gemotiveerd door mijn behoefte om mijn nieuwe haaientandduikboot te financieren en te rechtvaardigen”, zegt Eberlein. De beslissing bleek zowel vruchtbaar als plezierig, en zeven jaar later verliet hij Gulfstream om les te gaan geven computer Hij studeerde parttime en boekhouding aan het Savannah Technical College, waardoor hij meer tijd overhield om zich te wijden aan de jacht op fossielen als beroep en “een manier van leven”.
Hij duikt solo, maar niet zonder de dekking van voormalig marinechef Josh, de kapitein van zijn 7.5 meter lange Parker 2520-boot. Als Josh niet beschikbaar is, neemt Eberleins vrouw Dodie, een duiker die “hier de voorkeur geeft aan helder water boven de modderige rivieren” of een van de twee andere charterkapiteins het roer over.
“Ik moet er altijd aan denken om alle belangrijke veiligheidscontroles uit te voeren, hoe graag ik ook ‘in mijn zone’ wil komen als ik aan het duiken ben en hoe ik me ook wil concentreren op het vinden van de volgende grote tand, terwijl niets anders belangrijk lijkt”, zegt Eberlein. "Als ik geen lucht meer heb of daar een keer verdwaal, krijg ik geen tweede kans."
De keuze aan Savannah-locaties kan de boot langs rivieren van een tot 10 kilometer van de trailerhelling brengen. “Ook ga ik een paar keer per jaar naar Wilmington in North Carolina om naar tanden te duiken, dus dat is vijf uur rijden.” Zo'n twintig jaar geleden ontdekten duikers een reeks richels zo'n 20 kilometer de Atlantische Oceaan in vanaf Wilmington, en sindsdien is het merendeel van de gevonden en verkochte prehistorische haaientanden uit dit gebied afkomstig, zegt Eberlein.
Over zijn thuisgebied zegt hij: “Alle plekken waar ik duik heb ik zelf gevonden. Ik heb honderden duiken gemaakt op al mijn favoriete plekken, dus ik weet waar ik heen moet. Het duurt een tijdje om elk gebied te doorgronden – het is moeilijk, omdat je de plek een paar meter kunt missen en niets kunt vinden.” Meestal is zijn boot geïsoleerd, en slechts af en toe zal een andere boot met duikers in de buurt op verkenning gaan.
Een op tien
De meeste duiken van Eberlein vinden plaats in het bereik van 9 tot 24 meter, en alleen vallen en opstaan zal uitwijzen of een nieuwe locatie productief zal zijn. “In de rivieren speelt de diepte een rol in wat er op enig moment bloot komt te liggen. Ik kan op tien plekken duiken die er vanaf de oppervlakte identiek uitzien, maar slechts één daarvan bevat mogelijk blootliggende fossielen.
“In de loop der jaren heb ik op meer dan 200 plekken in de buurt van Savannah in ongeveer 20 verschillende rivieren naar haaientanden gedoken, hoewel ik slechts op een tiental plekken genoeg tanden vond om er regelmatig naar terug te gaan.” Hij schat dat hij ongeveer 90% van zijn tijd op die betere locaties doorbrengt – en 75% op vijf daarvan, hoewel hij af en toe zal terugkeren naar minder productieve plekken of nieuwe zal proberen.
“De stromingen van sterke getijden verplaatsen sediment in het rond, dus deze plekken veranderen voortdurend en leggen nieuwe fossielen bloot en bedekken oude fossielenlagen”, zegt Eberlein. Daarom heeft hij er vertrouwen in dat er weinig gevaar bestaat zolang de vraag blijft bestaan. van het afnemende aanbod van haaientanden.
‘Het is veel meer dan duikers in ons leven zullen tegenkomen’, zegt hij, en hij citeert de productieve richels bij North Carolina: ‘Wie weet welke andere richels of bedden er nog meer te vinden zijn, zelfs groter dan deze?’
Elk van deze megalodons had ook veel tanden: vijf rijen van wel 15 cm lang, in totaal 276 tanden. En haaien verliezen veel tanden en krijgen gedurende hun hele leven nieuwe tanden.
Afgezien van de risico's is het onderwaterzoekproces verre van eenvoudig. “De tanden zetten zich vast op de harde bodem en kunnen bedekt zijn met zand of modder. De harde bodem is soms zichtbaar, dus de tanden zijn zichtbaar, maar ze kunnen zich ook tussen de 1 en enkele meters onder de modder bevinden, afhankelijk van hoeveel de harde bodem bedekt. Als ik meer dan een paar centimeter moet graven, ga ik gewoon verder.
“Licht helpt veel als je maar een paar centimeter zicht hebt. Ik gebruik een OrcaTorch D630, een helder, duurzaam licht met veel brandtijd.” Zijn lamp is op een helm gemonteerd, en naast de standaard duikuitrusting neemt hij alleen een haspel en SMB mee “voor het geval hij door de stroming wordt meegesleurd”, messen en scharen.
“Meestal maak ik twee duiken van een uur, en per duik vind ik gemiddeld twee of drie hele tanden. Ze kunnen klein of groot zijn, perfect of afgebroken.”
Andere vondsten
Eberlein weet dat het onwaarschijnlijk is dat hij rond Savannah wordt afgeleid door het vinden van door de mens gemaakte artefacten op rivierbeddingen. De meest voorkomende vondsten zijn in feite prehistorische walvisfossielen, hoewel Eberlein zegt dat “de meeste botten zijn die door de stroming zijn gebroken en niet identificeerbaar zijn”.
Hij komt ook de overblijfselen van prehistorische landdieren tegen, zoals mammoettanden, wervels en slagtanden, en heeft zelfs de kaak van het verre familielid van de mammoet, de mastodont, gevonden.
Eenmaal gevonden, moet Eberlein het oude gebit schoonmaken en beoordelen. “De tanden die ik aantref zijn over het algemeen in zeer goede staat omdat er veel klei in de modder zit, waardoor de kartels behouden blijven. In sommige gebieden met veel grind en zand raken de tanden ernstig geërodeerd gedurende de drie miljoen jaar of langer dat ze verborgen blijven.”
De tanden krijgen de kleur van omringende mineralen, en in het savannegebied krijgen ze een rijke zwarte en grijze tint, in tegenstelling tot die in de ooit onder water gelegen woestijnen van Peru en Chili, die roodachtig zijn. Ze wegen doorgaans ongeveer een halve kilo en zijn 7-12 cm lang.
Grootte en staat bepalen de prijs van een megalodontand, en ze kunnen voor alles tussen de $ 40 en enkele honderden dollars per stuk worden verkocht. “Ik heb er een paar verkocht voor duizenden dollars – maar dat zijn op zijn best één op de duizend duiktanden!” zegt Eberlein.
Megalodon-tanden kopen
Het grootste deel van de omzet van Megateeth bestaat uit fossielen die door Bill Eberlein zelf zijn teruggevonden. “Soms verkoop ik een tand die door een vriend is gevonden, maar ik verkoop liever fossielen die ik persoonlijk heb gevonden om de authenticiteit, staat en herkomst te garanderen”, zegt hij. Zijn megalodon-tanden van ‘museumkwaliteit’, compleet met certificaat van echtheid, worden verzonden naar verzamelaars in de VS en internationaal, met veel belangstelling uit Europa en Zuid-Afrika.
“Er is een aanzienlijk aantal hoogwaardige verzamelaars die alleen de grootste en beste fossielen willen die beschikbaar zijn, en sommige mensen hebben prachtige en indrukwekkende displays van prachtige gepolijste haaientanden”, zegt Eberlein.
“Vooral jonge mensen zijn gefascineerd door prehistorische dinosaurussen en haaien en houden ervan om iets te bezitten dat in de bek van een gigantische megalodonhaai zat. Ik verwachtte dat ouders haaientanden zouden kopen als een cool cadeau voor hun kinderen, maar wat ik niet had verwacht was dat hele gezinnen geïnteresseerd zouden raken in het verzamelen ervan.
“Ik denk dat ze dezelfde fascinatie voelen als ik als ze iets zo ouds aanraken en vasthouden – een link tussen ons en het dinosaurustijdperk.” Lees meer op de Megatanden site.
Ook op Divernet: De echte Meg – 16 meter kracht, Vreemde haai en een baanbrekend kerkhof, Haaienactivist overleeft hoofdbeet van Gator
Geweldig artikel. Hartelijk dank voor het schrijven ervan.