ANEMOON DUIKER
Anemoonvissen krijgen misschien wel alle aandacht, vooral van onderwaterfotografen, maar waar zouden ze zijn zonder hun fotogenieke gastheren? En hoe zit het met alle andere wezens die hen thuis noemen? vraagt BRANDI MUELLER
Nemo heeft de anemoonvis beroemd gemaakt, maar denk je er eens over na hoe ongelooflijk hun huizen zijn? Het is algemeen bekend dat anemonen een ingebouwd beveiligingssysteem hebben dat alles prikt, behalve de bewoners van de anemoonvis, maar er is zoveel meer te weten over de verbazingwekkende anemoon, inclusief het feit dat Nemo niet hun enige bewoner is.
Anemonen hebben hun eigen filmwaardige levenscycli en maken deel uit van vele gelijktijdige symbiotische en mutualistische relaties, die allemaal onder water plaatsvinden.
Anemonen worden soms de bloemen van de oceaan genoemd (de directe vertaling in het Latijn is bloem) en ze kunnen komen in levendige groene, paarse, roze en gele tinten, met vingerachtige tentakels die langzaam waaien in de briesachtige stroming. Het zijn geen planten, maar ongewervelde dieren die, samen met koralen en kwallen, tot de Cnidarian-groep behoren.
Ze zijn vleesetend en eten levende prooien, meestal klein plankton en vis, maar sommigen eten zelfs verdwaalde kwallen die verstrikt kunnen raken in hun verlammende tentakels. Sommige zijn klein, terwijl andere wel 2 meter lang kunnen worden.
Er zijn meer dan 1000 soorten anemoon. Velen leven in tropische kustwateren, maar sommige kunnen worden gevonden op diepten van meer dan 3000 meter en in gematigd en koud water. Nog een leuk weetje: het middelpunt van de anemoon is zijn mond… die tevens als onderkant dient.
De tentakels van anemonen bevatten gifstoffen, en als ze ook maar een beetje verstoord worden (bijvoorbeeld wanneer klein plankton eroverheen strijkt), injecteren ze de potentiële prooi met een nematocyst die neurotoxine bevat, ontworpen om te verlammen of te doden.
Eenmaal onbeweeglijk wordt de prooi door de tentakel naar de mond geleid.
Sommige soorten anemoon, zoals de prachtige zeeanemoon (waarin Nemo leefde), kunnen zich opbollen, waardoor alle tentakels dichter bij de mond komen en in feite hun vingers vrij van voedsel likken. In sommige gevallen vindt de ophoping elke dag op bijna hetzelfde tijdstip plaats. Anemonen kunnen ook opbollen als ze worden bedreigd.
Anemonen hebben verschillende manieren om zich voort te planten, inclusief ongeslachtelijk door knopvorming of fragmentatie, of zelfs in sommige gevallen eenvoudigweg door zich uit te strekken om zich in twee nieuwe anemonen te splitsen.
Sommige soorten planten zich voort door interne bevruchting en laten volledig gevormde anemonen uit hun mond los.
Anderen paaien (ook vanuit hun mond) op een gesynchroniseerde tijd in de waterkolom terwijl andere anemonen en bevruchte eieren afdrijven, vestigen zich uiteindelijk op de zeebodem en ontwikkelen zich tot jonge poliepen.
Hoewel we anemonen als zittend beschouwen, bewegen ze wel. Ze hechten zich met een ‘voet’ vast aan vaste oppervlakken en kunnen kleine bewegingen maken door zo langzaam te verschuiven dat we time-lapse-beelden nodig hebben om het te kunnen zien.
Of ze kunnen zich helemaal loslaten en in de golvende waterkolom ronddrijven totdat ze een nieuw thuis vinden. Andere soorten anemonen liften op andere organismen.
Disney vergat de vele andere wezens op te nemen die ook de anmonie... amenmonie... anemoon thuis noemen.
Kardinaalvissen, dascyllus, grondels en zelfs één soort zeenaald kunnen bewoners zijn. Er zijn ook talloze soorten krabben en garnalen te vinden, waaronder de porseleinkrab en sexy garnalen, en verschillende soorten poetsgarnalen.
Andere zeedieren zijn creatief geworden als het gaat om het gebruik van anemonen in hun voordeel.
De pompon of boxerkrab snijdt kleine stukjes anemoon en bevestigt deze aan zijn voorklauwen om als wapen te gebruiken om prooien te steken. De prooi van de krab raakt verlamd door gifstoffen en de anemoon krijgt een rondzwervend huis (en etensresten).
De met juwelen versierde anemoonkrab plaatst anemonen op zijn schild, waardoor deze heremietkreeft er niet alleen superstijlvol uitziet, hij gebruikt de gifstoffen ook als bescherming tegen roofdieren en als camouflage.
Het is bekend dat heremietkreeften schelpen verplaatsen als ze deze ontgroeien, en in dit geval zal de krab zijn anemonen overbrengen naar het nieuwe schelpenhuis.
De anemoon krijgt van de krabben etensresten – en een stacaravan.
Terwijl ze slechts indirect in de anemoon leven, tongetende pissebedden zijn een inwoner die rechtstreeks uit een horrorfilm komt. In sommige gebieden, met name Lembeh Strait, Indonesië, leven bij veel anemoonvissen deze griezelige parasieten in hun mond.
De pissebed hecht zich aan hun tong en voedt zich gedeeltelijk met het vismeel en verslindt ook langzaam zijn tong totdat de pissebed in feite de tong wordt. Soms zie je twee kraaloogjes naar je terugkijken vanuit de bek van een vis.
Spoiler alert: Nemo was eigenlijk geen anemoonvis, maar een valse anemoonvis. Er zijn meer dan 30 soorten anemoonvissen die subtypes zijn van damselfish die in anemonen leven.
Anemoonvissen zijn te vinden in de Rode Zee en in de Indische en Stille Oceaan.
Ze leven meestal in een groep met één vrouwtje en meerdere mannetjes. In feite zijn het allemaal geboren mannetjes en als het vrouwtje sterft, verandert het alfamannetje in een vrouwtje.
Dus in het echte leven zou de vader van Nemo waarschijnlijk in zijn nieuwe moeder zijn veranderd en zou Nemo waarschijnlijk zijn opgegroeid om met zijn vader (nu moeder) te paren.
Heb ik zojuist de film voor je verpest?
Anemoonvissen zijn van nature niet immuun voor de gifstoffen van de anemoon. Wanneer ze naar een nieuw huis verhuizen, acclimatiseren ze langzaam door kleine delen van hun lichaam gedurende korte perioden aan te raken.
Soms, als je geluk hebt, kun je de eieren van anemoonvissen zien, meestal op een stevig oppervlak vlakbij de basis van een anemoon.
Hoewel ze goed bij elkaar passen, verraadt ze meestal dat de anemoonvis voortdurend van de anemoon naar de eieren gaat om voor ze te zorgen.
Ze blazen erop en zwaaien met hun vinnen over de eieren om het water te laten circuleren en ze te ontdoen van algen. Terwijl de eieren zich ontwikkelen, zijn de kleine oogjes van baby's te zien. Het duurt meestal 8-14 dagen voordat ze uitkomen.
Soms worden de vissen, wanneer ze eieren beschermen, erg agressief en vallen ze duikers aan die te dichtbij komen.
Van anemonen die vis herbergen, is soms aangetoond dat ze groter en gezonder zijn. De aanwezigheid van de vis is als een huis met goede huurders die het beschermen tegen dieven – misschien vlindervissen die de tentakels proberen op te eten – en die optreden als goede huishoudsters om de anemoon van vuil te ontdoen.
Een grotere anemoon heeft meer oppervlak om licht op te vangen, waardoor de symbiotische algen die erin leven ook blij zijn. Ook krijgt de anemoon af en toe een gratis hapje van de vis.
De symbiotische algen fotosynthetiseren en zorgen voor een deel van het voedsel van de anemonen, in ruil daarvoor krijgen ze een veilige plek om te wonen.
Het zijn de algen die de anemonen hun kleur geven, en net als koralen hebben ze last van verbleking.
Als het water te warm is voor de algen, vertrekken ze vanzelf of worden ze verdreven, waardoor een helderwitte anemoon achterblijft.
Dit is slecht nieuws voor Nemo en zijn vrienden, aangezien ze dramatisch opvallen in een puur witte anemoon en gemakkelijker worden gezien (en opgegeten) door roofdieren.
Het nieuws is niet alleen maar slecht voor anemonen, Echter. Omdat ze ook plankton en vis eten, zijn ze voor hun voedsel niet afhankelijk van algen. Ze overleven het bleken ook beter en langer dan koralen.
Zodra het water weer de juiste temperatuur heeft bereikt, kunnen de anemonen nieuwe algen aannemen en keert de kleur terug (al kan deze ook een andere zijn).
Vaak komen ze na bleekgebeurtenissen kleiner terug, waardoor meerdere gebeurtenissen tot grote schade kunnen leiden. Sommige onderzoeken hebben aangetoond dat anemoonvissen die in gebleekte anemonen leven na het bleken minder eieren produceren.
Nemo is misschien nog steeds de ster van de show, maar zijn geweldige huis verdient op zichzelf al respect, net als de vele andere wezens die daar wonen.
