ZWARTWATER DUIKER
Een schot in het donker
Where once divers studied reef- or bottom-dwelling lifeforms, with the odd glance into the blue in hopes of spotting passing pelagics, on a blackwater dive you explore by night in open ocean, where most of the Earth’s biomass is concentrated. Text and photos by JESPER KJØLLER. Illustration by ALEXANDRA HUTH
Verscheen in DIVER december 2019
Een vis onderzoekt een drijvende kolonie manteldieren.
Op een boot zijn op een maanloze avond had het sereen kunnen zijn, maar de stilte wordt verstoord door gedempte clubmuziek van een verafgelegen feest ergens aan de wal. Diepe discoritmes lijken vreemd misplaatst in de zwarte nacht, maar op de Filippijnen missen ze zelden de kans op een goed feest.
The crew on our bangka prepares the blackwater rig – a weighted line with a buoy and strong lights attached. They work methodically, and it’s apparent that they’ve done this before.
We verlieten het resort 20 minuten geleden rond zonsondergang en komen aan in Moalboal Bay terwijl de tropische nacht valt.
De bemanning hijst het voltooide tuig de naar verluidt 500 meter diepe zwarte oceaan in, en wij wachten. De lijn moet “koken”, zoals ze zeggen. Het tuig een half uur in het water laten liggen voordat we erin springen, moet ervoor zorgen dat de glans de beestjes aantrekt
Het lichte tuig dient drie doelen.
Ten eerste lokt het de organismen in de donkere oceaan.
But because there must be loads of plankton and larvae in the water column already, even if we just dived with our own torches, the second purpose is to serve as a reference point for the dive – both for depth and orientation.
Het derde doel is om het voor de boot gemakkelijk te maken om de drijvende duikers en de lijn die met de stroming meedrijft, te volgen. Omdat de duikers met dezelfde snelheid reizen, is de stroming niet voelbaar.
Sneeuwbui
Na het koken nadert de boot langzaam de heldere lichtplas rond de boei die de lijn ondersteunt.
We springen erin en een bemanningslid overhandigt mij mijn camera.
Het water is een aangename 30°C, maar ik kreeg het advies een capuchon te dragen om me te beschermen tegen stekende hydroids die rondzweven. Ik heb het bijna te warm, dus liet ik een beetje water in mijn pak lopen om mezelf af te koelen.
Terwijl we snelle OK's en duimen uitwisselen, dalen we dicht bij de lijn af.
Dit is mijn eerste poging tot Blackwater fotografie, dus ik weet niet wat ik moet verwachten. Als een normale nachtduik je innerlijke boeman oproept, is duiken in zwart water waarschijnlijk niet jouw ding. Maar voor mij heeft het donkere, warme water een vreemd rustgevend effect, en ik ga meteen de zone in.
Ik laat mijn ogen zich aanpassen aan de omstandigheden en kijk om me heen om de resultaten van het koken te beoordelen. Ik zie niks.
Well, I see snow. Lots of snow. The powerful lights on the line create the same effect as headlights in a snowstorm, and I’m worried that I’ll get nothing but backscatter in my images.
Dan herinner ik me mijn eerste modderduik, vele jaren geleden in Lembeh Strait. Ik had hetzelfde "wat doe ik hier?" gevoel, en zeg tegen mezelf dat ik geduld moet hebben.
Ik kijk om me heen om me te oriënteren. Ik zwem verder weg van het sterke licht van de lichten op de lijn en ontdek dat het beter is om niet te dicht bij de lichtkegels van het tuig te zijn.
Na een paar minuten zie ik een kleine kwal ter grootte van een munt. Oké, spel maar!
Ik benader voorzichtig en probeer een paar foto's te maken. De eerste beelden zijn volledig donker, maar na enkele belichtingsaanpassingen en experimenten begin ik een paar acceptabele foto's te maken en voel ik me zelfverzekerder. Ik kan dit doen!
Ik kijk rond naar meer onderwerpen, maar na nog eens vijf minuten zie ik nog steeds alleen maar sneeuw.
Jedi (K) nacht
Plotseling geeft Felix, mijn betrouwbare Filippijnse gids, een signaal met zijn licht. Hij is
using a strong torch with a very narrow beam that cuts through the dark like a light-sabre.
Ik stel me het zoemende geluid voor en kan de Star Wars-fanfare bijna horen.
He beckons me with his torch and points in the direction of … eh – what is that? With the magnification of my viewfinder, I suddenly recognise a well-known character – a juvenile flying gurnard the size of a little finger.
Felix is opgewonden – na de duik vertelt hij me dat dit de eerste keer is dat hij zo’n exemplaar ziet. Goed begin!
De poon is moeilijk scherp te krijgen. Het stopt nooit echt met bewegen, maar blijft dalen in de waterkolom.
Ik voel de druk in mijn oren terwijl ik met het beestje wegzink om het in de zoeker te houden. Na zo'n dertig opnamen hoop ik dat ik er een paar goede heb, en laat ik het los.
I look at my computer. 22m – oops! That’s a little deeper than we agreed before the dive.
Ik zwem naar boven om me te herenigen met Felix.
Hij doet opnieuw zijn Skywalker-imitatie en wijst me op een ander interessant onderwerp. Dit gaat nog een uur door.
Strategie
Mijn zwartwaterduik is geregeld door Kasai Village Dive Resort op Cebu. Meestal worden deze duiken een paar keer per week georganiseerd, en om de voorbereidingstijd te optimaliseren, bestaat het uit twee duiken.
Tijdens de oppervlakte-interval krijgen we een heerlijke, maar primitieve maaltijd op de boot geserveerd. De setting is aangenaam, afgezien van de dreunende muziek.
Ik bekijk mijn beelden en voel me beter voorbereid op de volgende duik. De bemanning kruipt achter me om een glimp op te vangen – ze zijn verrassend enthousiast en ik ben blij dat ik de ervaring kan delen, want zij hebben tenslotte al het zware werk gedaan. Het enige wat ik doe is de trekker overhalen.
I think back to the good old days before digitaal, when I would be limited to 36 exposures before leaving the water to change film. Even worse, I had no way of evaluating (or sharing) my images until I picked up the film at the foto lab after coming home.
The opportunity to analyse digitaal photos on the back of the camera while still in the field makes an enormous difference. I begin to get a good strategy in place for the next dive.
Focus
Het draait allemaal om focus. Bij belichting en kadrering heb je wat speelruimte na de productie, maar je moet de focus in het water houden. Zoals altijd geldt dat als het onderwerp ogen heeft, deze het belangrijkste brandpunt vormen.
Apertures in the middle of the scope of your lens is always a good compromise. Most lenses are sharpest in this range, and it is a good balance between depth of field and light sensitivity. I use my Nikon 60mm on f18 for most shots. Shutter-speed is 1/125th.
My strobes are set on fairly low power, to minimise backscatter and lower recycle time. The quick recharge allows me to shoot bursts of images in quick succession to hedge my bets.
Als het beestje glimt en het licht te veel reflecteert, compenseer ik met een lagere ISO, maar ik probeer de rest van de instellingen redelijk constant te houden.
I have my strobes placed almost perpendicular to the lens to reduce backscatter and strong reflections in the shinier fish scales.
Zodra ik de focus heb gelegd, haal ik de trekker over en vuur een snelle reeks schoten af – misschien vijf of tien snel achter elkaar. Ik herkader, pas de focus aan en vuur nog een ronde af.
Bij de meeste camera's kunt u een aparte scherpstelknop toewijzen (kijk voor Back-Button Focus in de handleiding van uw camera) en het is een groot voordeel dat scherpstelling en sluitertijd niet aan dezelfde knop zijn toegewezen, ook al is dit meestal de standaardmodus.
Most seasoned underwater photographers agree that a full-frame DSLR with a 60mm lens is the best option for blackwater photos. With a 100mm or 105mm lens, it’s just too difficult to focus.
And you can forget about using dioptres or wet lenses. With a modern full-sensor DSLR camera, you can crop the images if necessary to mimic the effect of longer lenses and dioptres, but I often managed to get close enough to enjoy the 60mm’s very short focus distance.
Transparante camouflage
Bij sommige duikoperaties worden duikers aan de lijn vastgebonden om te voorkomen dat ze te ver afdwalen.
This is a solution looking for a problem, and it would certainly limit my freedom of movement. If you need to be tied to a line, you probably shouldn’t be diving in open ocean at night anyway.
Als duikers over goede drijfvaardigheden en een goed situatiebewustzijn beschikken, zullen tetherlijnen alleen maar andere potentiële problemen introduceren. Het is beter om de veiligheid te vergroten met een beperkt aantal duikers in het water en met goede, alerte duikgidsen.
Sommige wezens zullen de aantrekkingskracht van het focuslicht zoeken. Bijna als een hert in de koplampen bevriezen ze, niet zeker wat ze moeten denken van het naderende ding met zwaailichten. Anderen rennen weg na de eerste opnames, waardoor je hoopt dat je op zijn minst een paar acceptabele belichtingen hebt gekregen.
De moeilijkste onderwerpen zijn de transparante of doorschijnende organismen die helaas een groot deel van deze wezens uitmaken.
Blijkbaar is transparant zijn de beste camouflage als er geen achtergrond is. Om voor de hand liggende redenen zijn deze wezens moeilijk scherp te krijgen en te belichten. Je schiet er eigenlijk dwars doorheen, en je lichten worden opgegeten door de oneindige duisternis erachter.
Wees heel voorzichtig als je de beestjes benadert, zodat er geen schokgolf ontstaat als je vooruitgaat.
Langzaam, opzettelijk vinnen en geen armzwemmende bewegingen is de naam van het spel. Mijn schuine zoeker was ook een groot voordeel, omdat het ergonomisch gemakkelijker is om er doorheen te kijken en het beeld samen te stellen terwijl het vlak blijft.
The party noise is slowly disappearing in the distance as we head back to the resort jetty, and I know one thing for certain. My first attempt at blackwater fotografie zal niet mijn laatste zijn.
De verticale migratie
Elke nacht vindt er in elke oceaan een grote verticale migratie plaats. Deze massabeweging stijgt op van de diepte naar de oppervlakte, waarbij de meeste levensvormen op de reis zo klein zijn dat ze onzichtbaar zijn voor het blote oog.
Met het zoöplankton komt een verscheidenheid aan zowel pelagische als larvale wezens om zich te voeden met het plankton en met elkaar.
Ze zwemmen soms meer dan een kilometer omhoog en keren 's ochtends dezelfde afstand terug.
Deze dieren helpen de kooldioxide te compenseren en keren zo een deel van de schadelijke CO2-uitstoot van mensen terug. Door de producten van fotosynthese aan de oppervlakte op te eten en weer naar beneden te zwemmen, verplaatsen ze een enorme hoeveelheid koolstof naar de diepte.
De meeste van deze wezens zijn kleine planktonschaaldieren die roeipootkreeftjes worden genoemd. Maar biljoenen krill, kwallen, garnalen, inktvissen en andere oceaanbewoners nemen deel aan de reis.
Ichthyoplankton, de eieren en larven van vissen, wordt meestal aangetroffen in de zonverlichte zone van de waterkolom.
Het woord plankton geeft aan dat ze niet effectief kunnen zwemmen en dus met de stroming meedrijven. Viseieren kunnen niet zwemmen en zijn dus duidelijk planktonisch.
Larven in een vroeg stadium zwemmen slecht, maar larven in een later stadium zijn niet langer planktonisch naarmate ze uitgroeien tot juvenielen.
Vislarven maken deel uit van het zoöplankton en eten kleiner plankton, terwijl viseieren hun eigen voedselvoorraad met zich meedragen. Zowel de eieren als de larven worden zelf door grotere dieren opgegeten.
Larven die de pas uitgekomen jongen van ovipaar vissen zijn, zijn meestal slecht gevormd, dragen een grote dooierzak als voeding en zien er heel anders uit dan juveniele en volwassen exemplaren.
Hun larvale periode bedraagt gewoonlijk slechts een paar weken, omdat ze snel groeien en van uiterlijk en structuur veranderen (een proces dat metamorfose wordt genoemd) om juvenielen te worden.
Tijdens deze overgang moeten de larven overschakelen van hun dooierzak naar het voeden met zoöplankton, een proces dat afhangt van de dichtheid van hun prooien.
- Jesper heeft gedoken met Kasai Village Dive Resort, kasaivillage.com
